Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 449 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | ironicznie | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | teatralny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8190 przypisów.
kreatura — tu: osoba budząca wstręt i obrzydzenie. [przypis edytorski]
kreatura — tu: to, co stworzone. [przypis edytorski]
kreca — świerzb, typowa choroba oświęcimska. [przypis edytorski]
Krechowiecki, Adam (1850–1919) — polski pisarz, krytyk, redaktor. Twórca rozpraw naukowych o Kraszewskim i Mickiewiczu. [przypis edytorski]
Kreci — tj. Kreteńczycy. [przypis edytorski]
Kreczetnikow, Michaił Nikitycz (1729–1793) — generał-lejtnant wojsk rosyjskich; walczył pod Barem na tydzień przed jego zdobyciem przez wojska pod dowództwem Stiepana Fiodorowicza Apraksina. [przypis edytorski]
Kreczetnikow, Piotr Nikitycz (1727–1800) — generał rosyjski, dowódca korpusu interwencyjnego tłumiącego konfederację barską. [przypis edytorski]
kreda (daw., pot.) — kredyt. [przypis edytorski]
kreda (geol.) — ostatni, najpóźniejszy okres ery mezozoicznej, ok. 145–66 mln lat temu. [przypis edytorski]
kreda, jura, trias (geol.) — okresy ery mezozoicznej. [przypis edytorski]
kredencerz (daw.) — służący opiekujący się kredensem, tj. zastawą stołową, odpowiedzialny za podawanie do stołu. [przypis edytorski]
kredencerz — służący odpowiedzialny za zaopatrzenie w produkty spożywcze. [przypis edytorski]
kredencerz — służący zajmujący się zastawą i podawaniem do stołu. [przypis edytorski]
kredensarz — dziś: kredencerz. [przypis edytorski]
kredens (daw.) — pomieszczenie przeznaczone do przechowywania zastawy stołowej oraz dla służby podającej do stołu. [przypis edytorski]
kredens (daw.) — pomieszczenie, w którym przechowywano zastawę stołową. [przypis edytorski]
kredens (daw.) — służba stołowa, pełnienie obowiązków związanych z podawaniem do stołu w pałacach i dworach. [przypis edytorski]
kredens (daw.) — tu: naczynia, zastawa stołowa. [przypis edytorski]
kredensowy chłopak (daw.) — służący, odpowiedzialny za porządek w zastawie stołowej. [przypis edytorski]
kredens — tu: naczynia, zastawa stołowa. [przypis edytorski]
kredo a. credo (z łac. credo: wierzę) — wyznanie wiary, tekst odmawiany w liturgii katolickiej w niedziele i święta; Piłat w kredzie — mowa o fragmencie wyznania wiary, gdzie mówi się o Jezusie Chrystusie, że został „umęczon pod Ponckim Piłatem”, tj. był sądzony i skazany na tortury i śmierć przez rzymskiego prefekta Poncjusza Piłata. Poza Bogiem Ojcem, Duchem Św., Jezusem i jego matką Maryją, Poncjusz Piłat jest jedyną osobą wymienioną z imienia w tekście Credo. [przypis edytorski]
kredyt (daw.) — tu: zaufanie. [przypis edytorski]
kredyt (daw.) — wiarygodność; tu: szacunek, poważanie. [przypis edytorski]
kredytor (daw.) — wierzyciel. [przypis edytorski]
kredytor — wierzyciel. [przypis edytorski]
kredytować (z łac. credo: wierzę, ufam) — tu: dawać wiarę, uważać za prawdę. [przypis edytorski]
Kreishauptmann (niem.) — odpowiednik polskiego starosty. [przypis edytorski]
Kreishauptmann (niem.) — starosta powiatowy. [przypis edytorski]
kreiskomiser, popr. Kreiskommissar (niem.) — komisarz okręgowy. [przypis edytorski]
Krejczy — nazwisko to nosiło (lub nosi) wielu wybitnych Czechów, w czasach powstawania Fabryki Absolutu mogli to być m.in.: František Krejčí (1858–1934), psycholog, filozof i polityk; František Václav Krejčí (1867–1941), pisarz, dziennikarz i polityk; Jan Krejčí (1868–1942), językoznawca, rektor uniwersytetu Masaryka. [przypis edytorski]
Kremel — dziś popr.: Kreml. [przypis edytorski]
Kremer, Józef (1806–1875) — polski filozof, estetyk, encyklopedysta i historyk sztuki. [przypis edytorski]
Kremer, Karol (1812-1860) — architekt krakowski. [przypis edytorski]
Kremer, Tadeusz (1883–1947) — polonista, profesor jednego z gimnazjów krakowskich; pochodził z zasłużonej dla nauki rodziny Kremerów, spokrewnionej w trzecim pokoleniu z Lucjanem Rydlem. [przypis edytorski]
kreminał (gw.) — kryminał. [przypis edytorski]
kreminał (gw.) — więzienie [przypis edytorski]
kremliński — przen. moskiewski, rosyjski. [przypis edytorski]
Kremlin a. częściej Kreml — warowny zamek władców Rosji w Moskwie. [przypis edytorski]
Kremlu — dziś popr. forma D.: Kremla. [przypis edytorski]
Kreml — warowny zamek władców Rosji w Moskwie. [przypis edytorski]
kremo — w gwarze obozowej krematorium. [przypis edytorski]
Krempa, Franciszek (1853–1935) — działacz ludowy, wójt Padwi, poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego, austriackiej Rady Państwa oraz Sejmu Ustawodawczego i Sejmu RP, znany z dużej liczby interpelacji, głównie dotyczących jego okręgu wyborczego; jeden z organizatorów Republiki Tarnobrzeskiej (1918). [przypis edytorski]
krenelaż (z fr.) — blanki, zębate zwieńczenie murów obronnych, stanowiące osłonę dla obrońców. [przypis edytorski]
krenica — krynica; źródło. [przypis edytorski]
kreolina — silny środek odkażający, stosowany w weterynarii. [przypis edytorski]
Kreolka, Kreol — w Ameryce Łacińskiej i na południu USA potomek europejskich kolonizatorów i emigrantów. [przypis edytorski]
Kreolka — pierwotnie: potomkini europejskich kolonizatorów (hiszpańskich, portugalskich lub francuskich) urodzona w Ameryce Łacińskiej (tu: na Wyspach Kanaryjskich) i traktująca ziemie, na których mieszka, jako swoją ziemię rodzinną; później: urodzona w regionie kolonialnym kobieta pochodzenia europejsko-tubylczego. [przypis edytorski]
Kreolka — potomkini białych kolonizatorów (hiszp., port. a. fr.) w Ameryce Łacińskiej. [przypis edytorski]
Kreol — urodzony w Ameryce Łacińskiej potomek europejskich kolonizatorów. [przypis edytorski]
kreowany — tu: mianowany, awansowany. [przypis edytorski]
kreozot — składnik smoły drzewnej: oleista ciecz o charakterystycznym zapachu, będąca produktem suchej destylacji drewna. [przypis edytorski]
kreozot — substancja dezynfekująca pozyskiwana ze smoły z drewna bukowego. [przypis edytorski]
kreozot — substancja dezynfekująca pozyskiwana ze smoły z drewna. [przypis edytorski]
krepa — czarna tkanina, symbol żałoby. [przypis edytorski]
krepa (daw.) — czarna tkanina wykorzystywana w ubiorze osób i do wystroju miejsc z okazji pogrzebu i żałoby. [przypis edytorski]
krepa — matowa tkanina o lekko pomarszczonej powierzchni a. ogólnie materiał czarny: nazwa dotyczy noszonego jako oznaka żałoby czarnego ubrania (względnie czarnej opaski), jak też materiału, z którego się je wykonuje. [przypis edytorski]
krepa — rodzaj tkaniny o lekko pomarszczonej fakturze, kojarzonej z żałobą. [przypis edytorski]
krepa — tkanina o lekko pomarszczonej fakturze, kojarzona z żałobą. [przypis edytorski]
krepa — tkanina z silnie skręconej przędzy, drobnoziarnista i matowa. [przypis edytorski]
krepa — tu: czarna, żałobna tkanina. [przypis edytorski]
krepa — ubranie żałobne, czarna opaska lub czarne ubranie. [przypis edytorski]
krepdeszynowy — miękka, lekka tkanina jedwabna, rodzaj krepy. [przypis edytorski]
krepdeszynowy — wykonany z krepdeszyny: miękkiej, lekkiej tkaniny jedwabnej, stanowiącej rodzaj krepy. [przypis edytorski]
krepowy — wykonany z czarnego materiału, z jakiego robiono stroje żałobne. [przypis edytorski]
kreślarnia — pracownia, w której kreśli się rysunki techniczne, rysuje plany itp. [przypis edytorski]
kresa (daw.) — tu: koniec, granica. [przypis edytorski]
kresa (daw.) — tu: rondo kapelusza. [przypis edytorski]
kresa (daw.) — tu: szrama, blizna. [przypis edytorski]
kresa — kreska, krecha. [przypis edytorski]
kresa — tu: rondo kapelusza. [przypis edytorski]
krescencja (daw.) — roczne plony. [przypis edytorski]
krescencja (z łac.) — dosł. wzrost; tu: oprocentowana lokata. [przypis edytorski]
krescencja (z łac.) — plon, urodzaj. [przypis edytorski]
krescytywa — kariera, wzrost znaczenia, poprawa stanu majątkowego. [przypis edytorski]
kres (daw.) — tu: cel. [przypis edytorski]
kreska — tu przen.: głos na sejmie. [przypis edytorski]
kreski (starop.) — głosy. [przypis edytorski]
kresowy — tu: końcowy. [przypis edytorski]
Kresyda — postać ze średniowiecznych i renesansowych opowieści o wojnie trojańskiej: Trojanka, córka kapłana Kalchasa, ukochana księcia Troilusa, w ramach wymiany zakładników wysłana do obozu Greków. [przypis edytorski]
kresy — granica. [przypis edytorski]
Kresy — historyczne wschodnie pogranicze Polski, obecnie terytorium stanowiące fragmenty obszarów państwowych Ukrainy, Białorusi i Litwy. [przypis edytorski]
kresy — tu: rondo kapelusza. [przypis edytorski]
Kreteńczycy — słynęli w świecie greckim jako świetni łucznicy. [przypis edytorski]
kreton — cienka bawełniana tkanina. [przypis edytorski]
kreton — cienka tkanina bawełniana. [przypis edytorski]
kreton — cienka tkanina bawełniana; tu: uniform z takiej tkaniny. [przypis edytorski]
Kretschmer, Ernst (1888–1964) — niem. psychiatra, prof. uniwersytetu w Marburgu (od 1926) i w Tybindze (od 1946); twórca teorii konstytucjonalnej (1924). Teoria ta zakłada istnienie trzech typów fizycznych ludzi: atletycznego (osobnik muskularny), astenicznego (osobnik wątłej budowy) i pyknicznego (osobnik skłonny do otyłości), którym odpowiadają dwa typy psychiczne: osobnikom o budowie atletycznej i astenicznej odpowiada typ schizotymiczny, a osobnikom o budowie pyknicznej typ cyklotymiczny. [przypis edytorski]
Kretschmer, Ernst (1888–1964) — niem. psychiatra, prof. uniwersytetu w Marburgu (od 1926) i w Tybindze (od 1946); twórca teorii konstytucjonalnej (1924). Teoria ta zakłada istnienie trzech typów fizycznych ludzi: atletycznego (osobnik muskularny), astenicznego (osobnik wątłej budowy) i pyknicznego (osobnik skłonny do otyłości), którym odpowiadają dwa typy psychiczne: osobnikom o budowie atletycznej i astenicznej odpowiada typ schizotymiczny, a osobnikom o budowie pyknicznej typ cyklotymiczny; swoją teorię przedstawił w opublikowanej w 1921 r. monografii Körperbau und Charakter („Budowa ciała i charakter”). Był członkiem założycielem Powszechnego Towarzystwa Psychoterapii (AÄGP) zawiązanego w 1927 r. Nominowany w 1929 r. do Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny. [przypis edytorski]
Kreutzdonnerwetter (niem.) — do stu piorunów; a niech mnie kule biją. [przypis edytorski]
Kreutz-Element (niem.) — przekleństwo: krzyż pański, utrapienie. [przypis edytorski]
Kreutzerowska sonata — powieść Lwa Tołstoja z 1889 r. ukazująca małżeństwo, w którym niezrozumienie i zazdrość prowadzą do zdrady i morderstwa. [przypis edytorski]
Kreuza — znana też pod imieniem Glauke. [przypis edytorski]
Kreuzęm wspomniał — przykład konstrukcji z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: wspomniałem Kreuzę. Kreuza: żona Eneasza, matka Askaniusza, córka króla Troi Priama i Hekabe (Hekuby). [przypis edytorski]
kreuzzug (niem.) — krucjata, wyprawa krzyżowa. [przypis edytorski]
krewa (daw. pot.) — nieszczęście, klęska, niepowodzenie. [przypis edytorski]
krew' — apostrofem po spółgłoskach w, b w wygłosie (np. gołąb') długo znaczono „miejsce po zaniku” prasłowiańskiej półsamogłoski, jeru miękkiego; spółgłoski te wymawiano jako miękkie, co ujawnia się do dziś w odmianie, w której występuje -wi-, -bi- (np. krwią, gołębiem). [przypis edytorski]
krew' — daw. apostrofem na końcu wyrazu oznaczano miękkie w (co ujawnia się w odmianie: krwią itd.), a zarazem miejsce po zaniku prasłowiańskiej półsamogłoski, jeru miękkiego. [przypis edytorski]
Krewe — główny kapłan pogańskiego obrządku w średniowieczu na Litwie. [przypis edytorski]
Krewejta — główny kapłan pogańskiego obrządku w średniowieczu na Litwie. [przypis edytorski]
Krewe Krewejta — główny kapłan pogańskiego obrządku w średniowieczu na Litwie. [przypis edytorski]