Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | białoruski | biologia, biologiczny | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | norweski | poetyckie | pogardliwe | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rosyjski | staropolskie | turecki | ukraiński
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 2712 przypisów.
Justyna podrywa się (…) trzeba się zabrać do roboty. — fragment ten powtarza się na końcu dłuższego passusu wspomnień, z niewielkimi modyfikacjami: Justyna > Justa, jakaś > jaka, wzbiera w niej > w niej wzbiera; Dość już wypoczynku, trzeba (…) > Dość już wypoczynku. Trzeba (…). Zdecydowano się nie usuwać żadnej z wersji, stanowiących rodzaj refrenu lub klamry, choć możliwe, że nie jest to zabieg kompozycyjny, ale błąd źródła. [przypis edytorski]
Justyna, właśc. Gusta Dawidsohn-Dränger a. Gusta Dawidson Draenger, a. Gusta Dawidsohn-Draengerowa (1917–1943) — autorka tekstu Pamiętnik Justyny, działaczka krakowskiej grupy ŻOB (Żydowskiej Organizacji Bojowej). [przypis edytorski]
Justynian I Wielki (483–565) — cesarz bizantyński (od 527); za jego czasów Cesarstwo Bizantyńskie osiągnęło największą świetność; odzyskał utraconą zachodnią część historycznego Imperium Rzymskiego, usystematyzował i unowocześnił prawo rzymskie (Kodeks Justyniana), aktywnie zwalczał pozostałości religii pogańskich. [przypis edytorski]
Justynian I Wielki (483–565) — cesarz bizantyński (od 527); za jego czasów Cesarstwo Bizantyńskie osiągnęło największą świetność; odzyskał utraconą zachodnią część historycznego Imperium Rzymskiego, usystematyzował i unowocześnił prawo rzymskie (Kodeks Justyniana), aktywnie zwalczał pozostałości religii pogańskich. [przypis edytorski]
Jusuf i Zulejka — biblijna historia o Józefie i żonie Potifara, zakochanej w nim Egipcjance, zawarta także w Koranie (sura XII), który nadaje kobiecie imię Zulejka, stanowi temat wielu perskich poematów romantycznych; najstarszą wersję przypisuje się słynnemu poecie Ferdousiemu (940–1020), zaś najbardziej znana pochodzi ze zbioru Dżamiego (1414–1492). [przypis edytorski]
juszka — właśc. jucha, tj. krew. [przypis edytorski]
juszka — zdrobniale od słowa jucha. Krew zwierzęca. [przypis edytorski]
juszka — zdr. od jucha: krew. [przypis edytorski]
juszyć — krwawić. [przypis edytorski]
juta — tkanina z włókien rośliny o tej samej nazwie. [przypis edytorski]
Jutlandczyk — mieszkaniec Jutlandii, półwyspu położonego w północnej Europie, administracyjnie należącego do Danii i Niemiec. [przypis edytorski]
Jutlandia — Półwysep Jutlandzki, położony w płn. Europie, administracyjnie należący do Danii oraz Niemiec. [przypis edytorski]
Jutowie — plemię germańskie z Jutlandii, które w V w. n.e. po wycofaniu się Rzymian osiadło w Południowej Anglii. [przypis edytorski]
jutroć — wyraz jutro z partykułą wzmacniającą -ć. [przypis edytorski]
jutro febry nie mam — niektóre choroby, jak febra czyli malaria, objawiają się regularnymi atakami dreszczy co 3 lub 4 dni. Ma to związek z namnażaniem się wirusa we krwi chorego. [przypis edytorski]
Jutro, powiada, dla wszystkich bogów i Zeusa ofiary złożywszy,/ Wyładuję porządnie okręty i znów je na morze zaciągnę… — Iliada IX 357 i nast. [przypis edytorski]
jutrzejszym (…) dzień naznaczył (starop. forma) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: jutrzejszy dzień naznaczyłem. [przypis edytorski]
jutrzeńce — dziś popr.: jutrzence. [przypis edytorski]
jutrzeńka — dziś popr. pisownia: jutrzenka. [przypis edytorski]
jutrzeńka (gw.) — dziś popr.: jutrzenka. [przypis edytorski]
jutrzeńki — jutrzenki. [przypis edytorski]
Jutrzenka i tak zwana święta gwiazda Hermesa biegną po kole z taką samą szybkością jak Słońce, ale dostały prędkość jemu przeciwną. Dlatego doganiają się nawzajem i bywają doganiane, tak samo Słońce i gwiazda Hermesa, i Jutrzenka — zapewne autor ma na myśli pozorny ruch wsteczny obu planet. Ruch Wenus na tle gwiazd jest przez pewien czas szybszy od ruchu Słońca i planeta coraz bardziej oddala się od Słońca: jest wówczas widoczna na zachodnim niebie po zachodzie Słońca, a więc na wschód od niego. Po osiągnięciu maksymalnego oddalenia prędkość Wenus stale maleje i planeta zaczyna się zbliżać do Słońca, aż wreszcie zaczyna poruszać się na niebie wstecz, dochodząc do swego maksymalnego oddalenia po przeciwnej stronie: jest wówczas widoczna na wschodnim niebie przed wschodem Słońca, a więc na zachód od niego. Ruch Merkurego względem Słońca wykazuje tę samą osobliwość. [przypis edytorski]
Jutrzenka (mit. gr.) — Iryda a. Irys, bogini jutrzenki, posłanka bogów. [przypis edytorski]
jutrzenka — określenie dla planety Wenus widocznej przed wschodem Słońca na widnokręgu. [przypis edytorski]
Jutrzenka — określenie dla planety Wenus widocznej przed wschodem Słońca na widnokręgu. [przypis edytorski]
jutrzenka (poet.) — jasność poprzedzająca poranne pojawienie się słońca nad horyzontem, brzask. [przypis edytorski]
jutrzenka (poet.) — poranek, brzask. [przypis edytorski]
jutrzenka (poet.) — świt, zorza poranna. [przypis edytorski]
jutrzenka — poranek, świt. [przypis edytorski]
Jutrzenki syn — Memnon; przybył na pomoc Trojanom na czele Etiopów. [przypis edytorski]
jutrzenkowa gwiazda — jutrzenka; określenie dla planety Wenus widocznej przed wschodem Słońca na widnokręgu. [przypis edytorski]
jutrzenna gwiazda — jutrzenka; określenie dla planety Wenus widocznej przed wschodem Słońca na widnokręgu. [przypis edytorski]
jutrzenny (daw.) — poranny. [przypis edytorski]
Jutrznia — część Liturgii Godzin (tj. formy wspólnej, publicznej i powtarzanej o kilku porach dnia modlitwy) odmawiana o wschodzie słońca; nielogiczna zbitka „wieczorna Jutrznia” odnosi się prawdopodobnie do Nieszporów, analogicznej modlitwy o zachodzie słońca. [przypis edytorski]
jutrznia (daw.) — jutrzenka. [przypis edytorski]
jutrznia — jutrzenka; określenie dla planety Wenus widocznej przed wschodem Słońca na widnokręgu. [przypis edytorski]
jutrznia — jutrzenka, poet.: jasność poprzedzająca poranne pojawienie się słońca nad horyzontem, brzask. [przypis edytorski]
jutrznia — katolicka modlitwa, odmawiana przed wschodem słońca. [przypis edytorski]
jutrzniany (daw.) — poranny. [przypis edytorski]
jutrznia — pierwsza część katolickiej liturgii godzin (siedmiu codziennych modlitw, do których zobowiązane są osoby ze święceniami duchownymi), odmawiana o wschodzie słońca. [przypis edytorski]
jutrznia — pierwsza z godzin liturgicznych, ogłaszanych biciem w dzwony. [przypis edytorski]
jutrznia (poet.) — jasność poprzedzająca ukazanie się słońca na horyzoncie. [przypis edytorski]
jutrznia (poet.) — jutrzenka, jasność poprzedzająca ukazanie się słońca na horyzoncie. [przypis edytorski]
jutrznia — poranna modlitwa. [przypis edytorski]
jutrznia (rel.) — część porannej liturgii w Kościele katolickim. [przypis edytorski]
jutrznia (rel.) — pierwsza z siedmiu codziennych modlitw katolickiej liturgii godzin, ogłaszanych biciem w dzwony, obowiązkowych dla osób ze święceniami duchownymi, odmawiana rano, pierwotnie o świcie. [przypis edytorski]
jutrznia — tu: jutrzenka, świt. [przypis edytorski]
jutrznia — tu: wschód słońca, poranek. [przypis edytorski]
jutrznia — w katolicyzmie modlitwa odmawiana w klasztorach przed wschodem słońca. [przypis edytorski]
jutrzniej — daw. forma D.lp, dziś: jutrzni; jutrznia: nabożeństwo poranne w kościele katolickim; początkowo odprawiana o wschodzie słońca. [przypis edytorski]
Juvele (niem.) — Klejnot. [przypis edytorski]
juvia — właśc. Juvianuss lub Yuvianuss: inna nazwa nasion drzewa Paranussbaum (Bertholletia excelsa), czyli orzechów brazylijskich. [przypis edytorski]
Juwenal — Decimus Iunius Iuvenalis (ok. 60–127 n.e.), rzymski poeta satyryczny. [przypis edytorski]
Juwenalis, właśc. Decimus Iunius Iuvenalis (ok. 60–127 n.e.) — rzymski poeta satyryczny. [przypis edytorski]
Już był wyciskał (…) porwał — chodzi znów o Gaudentego. [przypis edytorski]
jużci a. juści (gw.) — oczywiście; pewnie. [przypis edytorski]
jużci a. juści (gw.) — oczywiście, pewnie. [przypis edytorski]
jużci a. juści (gw.) — pewnie, oczywiście. [przypis edytorski]
jużcić a. juści (daw., gw.) — owszem, właśnie. [przypis edytorski]
jużci (daw., gw.) — oczywiście, pewnie. [przypis edytorski]
jużci (daw. gw.) — oczywiście, pewnie. [przypis edytorski]
jużci (daw. gw.) — tu: przecież. [przypis edytorski]
jużci (daw.) — wzmocnione „już”. [przypis edytorski]
jużci — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, podwojoną w skróconej do -ć; znaczenie: pewnie, owszem (por. gw. juści). [przypis edytorski]
jużciż — juści; przecież. [przypis edytorski]
już (daw.) — czy to. [przypis edytorski]
jużechmy spłacili (daw.) — już spłaciliśmy. [przypis edytorski]
jużem był wstał — przykład użycia czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą niż opisana czasem przeszłym; dziś: już wstałem. [przypis edytorski]
jużem (…) dała — już dałam. [przypis edytorski]
jużem kazała — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: już kazałam. [przypis edytorski]
jużem ruszył, jużem stoczył — dziś: już ruszyłem, już stoczyłem. [przypis edytorski]
jużem ściągnął — końcówka z ruchomą końcówką czasownika, znaczenie: już ściągnąłem. [przypis edytorski]
jużem się dziwił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: już się dziwiłem. [przypis edytorski]
jużem się nie zdał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: już się nie zdałem, nie przydałem. [przypis edytorski]
jużem się obaczył — już sobie przypomniałem. [przypis edytorski]
jużem się uwolnił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: już się uwolniłem. [przypis edytorski]
jużem ucichła — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: już ucichłam. [przypis edytorski]
Jużem (…) urosił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: już urosiłem (tj. już zrosiłem, już pokropiłem). [przypis edytorski]
jużem zapomniał — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: już zapomniałem. [przypis edytorski]
jużeście teraz rycerze miłości (starop.) — konstrukcja z przestawną końcówką czasownika; inaczej: teraz już jesteście rycerzami miłości. [przypis edytorski]
jużeśmy przysięgli (daw.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: już przysięgliśmy. [przypis edytorski]
jużeśmy się przyzwyczaili — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: już się przyzwyczailiśmy. [przypis edytorski]
jużeśmy się z nim (…) zżyli — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika: już się z nim zżyliśmy. [przypis edytorski]
jużeś — skrót od: już jesteś. [przypis edytorski]
jużeśta wydowali — czy już wydawaliście. [przypis edytorski]
jużeś zauroczył — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: już zauroczyłeś. [przypis edytorski]
już go (…) bespiecznem czyni, tem co idą za niem (starop. konstrukcja zdaniowa) — tzn. już go (mur, na którym właśnie stanął) czyni bezpiecznym dla tych, którzy idą za nim (dla kolejnych szturmujących). [przypis edytorski]
już go martwego być rozumieli — konstrukcja składniowa przypominająca łac. accusativus cum infinitivo. [przypis edytorski]
Już ja cię wkieruję — tu w znaczeniu: Już ja tobą pokieruję, pokażę ci, co i jak. [przypis edytorski]
już miał szmyrgnąć w ulicę — dziś raczej: już miał uciec na ulicę. [przypis edytorski]
już nie było jak trzydzieści pięć franków — dziś popr.: nie było już więcej niż trzydzieści pięć franków. [przypis edytorski]
już pochlebstwem (…) już groźbą — albo… albo… [przypis edytorski]
Już pochwalmy króla tego — początkowy wers kolędy z poł. XVI w. [przypis edytorski]
już przed smętkiem wyschły kości moje, a popiołem jest potrzęsion chleb mój (…) — por. Ps 102, 6–10. [przypis edytorski]
już przyleciały żurawi roje — wg mit. gr. Pigmeje toczyli wojny z żurawiami. [przypis edytorski]
już przy piersi tchnąłeś okrucieństwem — w późn. wyd. popr. tłumaczenie: „już z jej piersi ssałeś okrucieństwo”. [przypis edytorski]
Już samo pochodzenie naszego Piotra zmieniało się — [tj. domniemania o tymże pochodzeniu; por.] Wielka encyklopedya illustrowana pod hasłem Kochanowski Piotr. [przypis edytorski]
już się ułatwił — sens: zdążył. [przypis edytorski]
już (starop.) — tu: jeszcze; już cię to omyli: jeszcze cię to wprowadzi w błąd. [przypis edytorski]
Już szorstka skóra na udach siadła… — rzymscy czytelnicy odbierali obraz przemiany w ptaka jako groteskowy. [przypis edytorski]