Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 450 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | arabski | astronomia | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | geologia | grecki | hebrajski | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | portugalski | potocznie | przestarzałe | religijny, religioznawstwo | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | starożytny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żartobliwie
Według języka: wszystkie | English | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 2156 przypisów.
enthistoryzować (neol.) — termin utworzony z wykorzystaniem niem. przedrostka ent- (odpowiednik pol. roz-, od-) i oznaczający odhistorycznienie, wyjęcie z historii itp. [przypis edytorski]
entia praeter necessitatem non esse minuenda (łac.) — byty wykraczające poza to, co potrzebne, nie powinny być redukowane. [przypis edytorski]
entomologia — dział zoologii zajmujący się owadami. [przypis edytorski]
entomologia — nauka o owadach. [przypis edytorski]
entomolog — naukowiec zajmujący się owadami. [przypis edytorski]
entomolog — uczony zajmujący się badaniami owadów, czyli entomologią. [przypis edytorski]
en tout cas (fr.) — na wszelki wypadek. [przypis edytorski]
en tout cas (fr.) — w każdym przypadku. [przypis edytorski]
entrée (fr.) — przystawka. [przypis edytorski]
Entrée (fr.) — Wejście. [przypis edytorski]
entre amitie et amour il n’y a qu’un pied (fr.) — między przyjaźnią a miłością jeden krok. [przypis edytorski]
entre ces gens la (fr.) — tu między tymi ludźmi. [przypis edytorski]
entrechat (fr.) — figura baletowa: skok z kilkakrotnym rozdzielaniem i szybkim krzyżowaniem nóg. [przypis edytorski]
entre deux âges (fr.) — dosł. pomiędzy dwoma wiekami; w średnim wieku. [przypis edytorski]
Entre deux verres (fr.) — między dwiema szklankami. [przypis edytorski]
entre les mains de quelque habile chirurgien — w ręce jakiegoś zręcznego chirurga. [przypis edytorski]
entre nous (fr.) — między nami. [przypis edytorski]
Entre nous soit dit (fr.) — mówiąc między nami. [przypis edytorski]
entrez (fr.) — proszę wejść! [przypis edytorski]
entrez (fr.) — tu: proszę wejść. [przypis edytorski]
entropia — chaos, bezład; w fizyce: miara stopnia nieuporządkowania układu i rozproszenia energii; zasada entropii: zgodnie z drugą zasadą termodynamiki entropia w układzie termodynamicznie izolowanym nigdy nie maleje. [przypis edytorski]
entropia (fiz.) — rozpraszanie się energii, zmniejszanie się uporządkowania. [przypis edytorski]
entropia — tu: chaos, bezład. [przypis edytorski]
entuzjastki — pierwsza polska grupa feministyczna, działająca w Warszawie w latach 40. XIX w., skupiona wokół Narcyzy Żmichowskiej. Entuzjastki dążyły do prawnego, społecznego i obyczajowego równouprawnienia kobiet, prowadziły także działalność konspiracyjną, postulując demokratyczne zmiany społeczne. [przypis edytorski]
entwischt (niem.) — uciekł, czmychnął. [przypis edytorski]
entymemat (z gr. enthymeísthai: rozważać, uwzględniać) — wnioskowanie, w którym brak jednej przesłanki (domyślnej a. entymematycznej); skrócony sylogizm. [przypis edytorski]
enuncjacja — deklaracja. [przypis edytorski]
enuncjacja (książk.) — wypowiedź, oświadczenie, deklaracja. [przypis edytorski]
enuncjacja — oficjalna deklaracja. [przypis edytorski]
enuncjacja — wypowiedź, oświadczenie. [przypis edytorski]
en vain (fr.) — na próżno. [przypis edytorski]
en véritable Tantale (fr.) — jak prawdziwy Tantal. [przypis edytorski]
en vérité (fr.) — w istocie; rzeczywiście. [przypis edytorski]
en verité (fr.) — faktycznie, rzeczywiście. [przypis edytorski]
en vogue (fr.) — modny. [przypis edytorski]
en voie de formation (fr.) — tworzący się, będący w trakcie powstawania. [przypis edytorski]
envoûtement (fr.) — czary, zaczarowanie. [przypis edytorski]
envoy a. envoi (fr.) — krótka strofa na końcu wiersza adresowana do osoby, której go dedykowano, lub podsumowująca a. komentująca całość utworu. [przypis edytorski]
Enyalios (mit. gr.) — przydomek Aresa, boga wojny. [przypis edytorski]
Enzeli — dziś popr.: Bandar-e Anzali, miasto w płn. Iranie, nad M. Kaspijskim. [przypis edytorski]
eocen (geol.) — środkowa epoka paleogenu, starszego podokresu trzeciorzędu, ok. 56–34 mln lat temu. [przypis edytorski]
eodem libro (łac.) — w tej samej księdze. [przypis edytorski]
Eodem tempore Ludovicus etc. — przetłumaczone w dalszym fragmencie tekstu. [przypis edytorski]
eo instante (łac.) — w tej chwili. [przypis edytorski]
eo ipso (łac.) — tym samym. [przypis edytorski]
Eolia (mit. gr.) — skalista, pływająca wolno po morzu wyspa, która miała być siedzibą władcy wiatrów, Eola; utożsamiana ze Stromboli a. Lipari, należącymi do Wysp Liparyjskich na Morzy Tyrreńskim, na płn. od Sycylii. [przypis edytorski]
Eolia — staroż. kraina w płn.-zach. Azji Mniejszej, położona na południe od Troady, na północ od Jonii i Lidii, skolonizowana przez Greków mówiących dialektem eolskim. [przypis edytorski]
Eolia — tu: siedziby boga wichrów, Eola. [przypis edytorski]
Eolida — tu: Ulises, jako potomek Syzyfa, syna Eola. [przypis edytorski]
Eol (mit. gr.) — bóg wiatrów. [przypis edytorski]
Eol (mit. gr.) — bóg wiatrów; w Odysei podarował Odyseuszowi worek z zamkniętymi w nim nieprzychylnymi wichrami, które mogłyby utrudniać jego statkom podróż powrotną do domu, jednak towarzysze Odyseusza, widząc już brzegi ojczystej Itaki, otworzyli worek, a uwolnione wiatry zepchnęły okręty na pełne morze. [przypis edytorski]
Eol (mit. gr.) — bóg wiatru. [przypis edytorski]
Eol (mit. gr.) — syn Posejdona, władca wiatrów [przypis edytorski]
Eol (mit. gr.) — syn Posejdona, władca wiatrów. [przypis edytorski]
Eol (mit. gr.) — władca wiatrów. [przypis edytorski]
Eolowie — greckie plemię posługujące się dialektem eolskim, które wypierane z Tesalii zasiedliło Grecję środkową i pod koniec II tys. p.n.e. skolonizowało płn.-zach. wybrzeża Azji Mniejszej oraz kilka sąsiednich wysp. [przypis edytorski]
eolski (mit. gr.) — dotyczący Eolii, greckiej wyspy, będącej siedzibą władcy wiatrów, Eola. [przypis edytorski]
eolski — związany z Eolami, greckim plemieniem posługującym się dialektem eolskim, które zasiedliło Grecję środkową i pod koniec II tys. p.n.e. skolonizowało płn.-zach. wybrzeża Azji Mniejszej oraz kilka sąsiednich wysp. [przypis edytorski]
eo modo (łac.) — na swój sposób. [przypis edytorski]
eo modo (łac.) — w ten sposób. [przypis edytorski]
Eon — według religii gnostyckich istota pośrednicząca między stwórcą a istotami stworzonymi. [przypis edytorski]
Eos (mit. gr.) — bogini jutrzenki. [przypis edytorski]
Eos różowym palcem Arktura odsłoni — gwiazda Arktur wschodziła na niebo o świcie ok. 18 września. [przypis edytorski]
Epaminondas (ok. 420–362 p.n.e.) — strateg wojskowy i polityk z Teb w Grecji, jeden z twórców potęgi Teb; jego reformy wykorzystał macedoński król, Filip II, dzięki czemu Macedonia również stała się potęgą. [przypis edytorski]
Epaminondas (ok. 420–362 p.n.e.) — wybitny wojskowy i polityk z Teb; wprowadził nowatorskie rozwiązania taktyczne, zreformował armię, złamał potęgę militarną Sparty i jej dominację wśród państw greckich. [przypis edytorski]
Epaminondas (ok. 420–362 p.n.e.) — wybitny wojskowy i polityk z Teb, wprowadził nowatorskie rozwiązania taktyczne, zreformował armię, złamał potęgę militarną Sparty i jej dominację wśród państw greckich. Przez współczesnych chwalony za nieskazitelny charakter i prosty, ascetyczny styl życia. [przypis edytorski]
Epaminondas (ok. 420–362 p.n.e.) — wybitny wojskowy i polityk z Teb, wprowadził nowatorskie rozwiązania taktyczne, zreformował armię, złamał potęgę militarną Sparty i jej dominację wśród państw greckich. [przypis edytorski]
Epaminondas (ok. 420 p.n.e.–362 p.n.e.) — wojskowy i polityk z Teb, kilkakrotnie pokonał Spartę. [przypis edytorski]
eparchia (gr.) — prowincja. [przypis edytorski]
eparchia — we wschodnim chrześcijaństwie terytorium podległe biskupowi, czyli odpowiednik zachodniej diecezji. [przypis edytorski]
Epejos (mit. gr.) — syn Panopeusa, budowniczy konia trojańskiego. [przypis edytorski]
Epejos (mit. gr.) — zbudował drewnianego konia pod Troją (zob. Odyseja, VIII 493). [przypis edytorski]
Epej — w Odysei wybudował drewnianego konia, którym Grecy wdarli się do Troi. [przypis edytorski]
Eperjes (węg.), pol.: Preszów — miasto we wschodniej Słowacji; w XIX w. należało do monarchii austro-węgierskiej. [przypis edytorski]
Epicharm (ok. 550–ok. 460 p.n.e.) — grecki dramaturg i filozof, uważany czasem za jednego z pierwszych komediopisarzy. [przypis edytorski]
Epicharm (ok. 550–ok. 460 p.n.e.) — grecki komediopisarz i filozof, główny przedstawiciel komedii sycylijskiej. [przypis edytorski]
Epicharm (ok. 550–ok. 460 p.n.e.) — grecki komediopisarz i filozof, jeden z pierwszych twórców komedii; w pismach filozoficznych podkreślał naczelną rolę i boskie pochodzenie rozumu, w przeciwieństwie do omylnych zmysłów; wspominany przez Platona w dialogach Gorgiasz i Teajtet. [przypis edytorski]
Epicharmos (ok. 550–ok. 460 p.n.e.) — grecki komediopisarz, główny przedstawiciel komedii sycylijskiej. [przypis edytorski]
Epicharm z Kos (ok. 540–ok. 450 p.n.e.) — grecki komediopisarz i filozof, uważany za jednego z twórców komedii; wspominany przez Platona w dialogach Gorgiasz i Teajtet. [przypis edytorski]
Epicharm z Kos (ok. 550–ok. 460) — grecki komediopisarz, główny przedstawiciel komedii sycylijskiej. [przypis edytorski]
epicykloida (z gr.) — krzywa płaska, jaką zakreśla punkt okręgu toczącego się bez poślizgu po zewnętrzu drugiego okręgu. [przypis edytorski]
Epidauros — staroż. miasto gr. na Peloponezie, centrum kultu Asklepiosa, najsłynniejsze w świecie antycznym miejsce uzdrowień. [przypis edytorski]
Epidaur — staroż. miasto gr. na Peloponezie, centrum kultu boga Asklepiosa (rzym. Eskulapa), wiązanego z wężami znającymi sekrety sztuki medycznej; najsłynniejsze w świecie antycznym miejsce uzdrowień. [przypis edytorski]
Epidaur — staroż. miasto na Peloponezie, nad Zatoką Sarońską. [przypis edytorski]
epideiktyka (z gr.) — twórczość popisowa, pokazowa. [przypis edytorski]
epifenomen (filoz.) — fenomen wtórny, uboczny, współwystępujący ze zjawiskiem głównym, ale niemający na nie wpływu; termin występujący gł. w epifenomenalizmie, stanowisku w filozofii umysłu, wg którego zjawiska psychiczne są tylko epifenomenami zjawisk fizjologicznych, zwłaszcza neurologicznych procesów mózgu. [przypis edytorski]
epifenomen (z gr. epí: na, przy; coś zewnętrznego) — fenomen wtórny, współwystępujący ze zjawiskiem głównym, ale niemający na nie wpływu. [przypis edytorski]
epigon — mało zdolny naśladowca, następca wielkich poprzedników. [przypis edytorski]
epigon — mierny, nieudolny naśladowca, kontynuator nieaktualnych już idei. [przypis edytorski]
epigon (z gr.: później urodzony) — mało zdolny naśladowca, następca wielkich poprzedników. [przypis edytorski]
epigraf (z gr.) — inskrypcja, pamiątkowy napis umieszczany zwykle na pomnikach, grobowcach czy budynkach, stanowiący wyróżniany element architektoniczny. [przypis edytorski]
epigraf (z gr.) — inskrypcja, pamiątkowy napis umieszczany zwykle na pomnikach, grobowcach czy budynkach, stanowiący wyróżniany element architektoniczny. [przypis edytorski]
epigram a. epigramat — krótki utwór poetycki o zaskakującej puencie; wierszowany napis na pomniku lub grobowcu. [przypis edytorski]
epigram a. epigramat (z gr. epigramma: inskrypcja) — bardzo krótki utwór poetycki, zwykle dowcipny, z wyrazistą puentą. [przypis edytorski]
epigramat a. epigram (lit.) — krótki, przeważnie dwuwierszowy utwór poetycki z dobitną puentą; gatunek pochodzący z poezji staroż. [przypis edytorski]
epigramat a. epigram (lit.) — krótki, przeważnie dwuwierszowy utwór poetycki z dobitną puentą; gatunek pochodzący z poezji starożytnej. [przypis edytorski]
epigramat a. epigram (z gr. epigramma: inskrypcja) — bardzo krótki utwór poetycki, zwykle dowcipny, z wyrazistą puentą; dziś popr. lm: epigramaty. [przypis edytorski]
epigramat (lit.) — krótki, przeważnie dwuwierszowy utwór poetycki z dobitną puentą; gatunek pochodzący z poezji staroż. [przypis edytorski]
epigramatyczny — krótki, zwięzły. [przypis edytorski]