Juliusz Słowacki

Na sprowadzenie prochów Napoleona





I

I wydarto go z ziemi — popiołem,
    I wydarto go wierzbie płaczącej,
Gdzie sam leżał ze sławy aniołem,
    Gdzie był sam, nie w purpurze błyszczącej,
Ale płaszczem żołnierskim spowity,
A na mieczu jak na krzyżu rozbity.



II

Powiedz, jakim znalazłeś go w grobie,
    Królewicu, dowódzco korabli? —
Czy rąk dwoje miał krzyżem na sobie?
    Czy z rąk jedną miał przez sen na szabli?
A gdyś kamień z mogiły podźwignął,
Powiedz, czy trup zadrżał, czy się wzdrygnął?



III

On przeczuwał, że przyjdzie godzina,
    Co mu kamień grobowy rozkruszy;
Ale myślał, że ręka go syna
    W tym grobowcu podźwignie i ruszy,
I łańcuchy zeń zdejmie zabójcze,
I na ojca proch zawoła: — Ojcze!



IV

Ale przyszli go z grobu wyciągać,
    Obce twarze zajrzały do lochu;
I zaczęli prochowi urągać,
    I zaczęli nań wołać: — Wstań, prochu!
Potem wzięli tę trochę zgnilizny
I spytali — czy chce do ojczyzny? —



V

Szumcie! szumcie więc morza lazury,
    Gdy wam dadzą nieść trumnę olbrzyma!
Piramidy! wstępujcie na góry
    I patrzajcie nań wieków oczyma!
Tam! — na morzach! — mew gromadka szara
To jest flota z popiołami Cezara.



VI

Z tronów patrzą szatany przestępne,
    Car wygląda blady spoza lodów,
Orły siedzą na trumnie posępne
    I ze skrzydeł krew trzęsą narodów.
Orły, niegdyś zdobywcze i dumne,
Już nie patrzą na słońce — lecz w trumnę.



VII

Prochu! prochu! o leż ty spokojny,
    Gdy usłyszysz trąby śród odmętu,
Bo nie będzie to hasło do wojny,
    Ale hasło pacierzy — lamentu…
Raz ostatni hetmanisz ty roty!
I zwyciężysz — lecz zwycięstwem Golgoty.



VIII

Ale nigdy, o nigdy! choć w ręku
    Miałeś berło, świat i szablę nagą,
Nigdy, nigdy nie szedłeś śród jęku
    Z tak ogromną litości powagą,
Z taką mocą… i z tak dumnym obliczem,
Jak dziś, wielki! gdy powracasz tu niczem.

1 czerwca 1840.




-----
Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, dostępna jest na stronie wolnelektury.pl.
Wersja lektury w opracowaniu merytorycznym i krytycznym (przypisy i motywy) dostępna jest na stronie http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/na-sprowadzenie-prochow-napoleona.

Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Wolne Lektury.

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3: https://artlibre.org/licence/lal/pl/
Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych.
Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur: https://wolnelektury.pl/info/zasady-wykorzystania/
Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

Tekst opracowany na podstawie: Juliusz Słowacki, Dzieła Juliusza Słowackiego. Pierwsze krytyczne wydanie zbiorowe, t. I., Wiersze drobne, wyd. Bronisław Gubrynowicz, Lwów 1909

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Marta Niedziałkowska, Aleksandra Sekuła.