Mieczysław Braun Przemysły O rodzeniu chleba, czyli o pisaniu wiersza Przy stodołach zasobnych wiatr wysoki śpiewa I od plew ziarna gęste powiewem przesiewa. W cepami bite garnce dyszą wiatru usta, Nim na chustę powietrzną sfrunie próżna łuska. Oraczu! już ci pracy twój wiatr nie przysparza: Wór pękaty na wozie ciągnie koń młynarza Nad brzeg rzeki, rozpiętej wstęgą srebrnokrętą, Modre wiadra lejącą młyńskich kół okrętom. Rodziła tłusta gleba chlebami ciężarna Wory ziaren, rzucane między twarde żarna, By turkotem turbiny przetarły najprościej Zboże ciemne na mąkę przedziwnej białości. Huczy w młynie i dudni, pluszcze woda drzewna, Śpiew dźwigni, jazgot głazów, jak pieśń dzwoni rzewna. Muzo zboża! o, muzo zbiorów urodzajnych! Ciał dojrzałych, słów gęstych, snów i przemian tajnych! Opar ziemny, słoneczny, plon orki dorocznej Tu przerabiasz na pełnię jasności obłocznej! Tu żarna toczysz pracą w ruchu ustawicznym, Mieszając żyto życia z zapachem pszenicznym… Na zakosach wyrosłe, żółte i oliwne, Zboże żniwne rozcierasz w tłustości pożywne, Wytłaczasz miazgę miodną, dla której pożęto Łan zboża kołyszący w skwarne lipca święto! Wymodlony rąk trudem, wyczekany żmudnie, Dojrzewał kłos na polu, stopionem w południe, Cichnął ciepłym wieczorem, szeptał nocą senną, Wiośnianym rankiem dymił wiatru falą pienną… Już zmielony żarnami mlecz ukryty w ziarnie Wozy białe kolejno zwożą przed piekarnię, Tam ciasto się zakwasi, narośnie i streści, Ubite pracą, która żywy kształt wypieści, I w rozmachu rąk serce obudzi człowiecze, Choć nie wie jeszcze, jaki chleb z mąki wypiecze… Długie, długie czekanie od siejby do zwózki! Głucha troska, lęk tajny przed powiewem pustki, I modły, które chronią, śpiewane gromadą, Od moru, głodu, ognia, od suszy i gradu! Długie czekanie! długie! nim, zaklęte słowem, Słowo chlebem się stanie zupełnie gotowym! O, głodni! o, łaknący ziemi wonnych płodów! Bierzcie chleb i owoce z jesiennych ogrodów, Przełamcie kromkę drobną, niech starczy na więcej, Z pięciu chlebów nakarmcie ludzi pięć tysięcy! Poto ziemię wywracał na zagonie długim Oracz, kiedy, śpiewając, szedł zwolna za pługiem; Poto siał w skiby ziarna i wróżył pogodę, Deszcz zamawiał, lub słońce, żeby nie szło w szkodę; W czas siejby, w czas zbierania pełnym urodzajem Cieszył serce, jak wiosna cieszy zieleń majem; Poto z ziemią rozmawiał i wadził się z niebem, By łaknących mógł dzisiaj sycić gęstym chlebem. Muzo chlebna, pożywna, świeżym wonna wdziękiem! Głodnego karmisz mocnym bronzowym bochenkiem, Zęby żują miąższ mączny, pachnący wypiekiem, Ziarnem… siejbą… żniwami… i polem dalekiem… Przypisek Poeto! i ty w swojem orzesz gospodarstwie, I musisz wryć się w życie, nurzać w głębszej warstwie, Wywracać skiby rodne, podglebne, korzenne, I ziarna siać jęczmienne, żytnie, albo pszenne; I tobie powiew — sitem ciągle gęstniejącem Cedzi ziarna spęczniałe i nasiąkłe słońcem. Siewco słów urodzajnych, znasz podobne sprawy. Gdy czuwasz, pełen szczęścia, smutku i obawy, Znasz ziemię i znasz niebo, kiedy czekasz przed niem Na dżdżu kroplę w zwyczajnym suchym dniu powszednim. Przychodzą w końcu żniwa, dojrzałe jak lipiec, Sam ziarna musisz przemleć i sam w ogniu wypiec, Żeby wiersz pachniał chlebem i słońca odbiciem, Sycąc słowem, jak ziarnem, i ziemią, jak życiem! ----- Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, dostępna jest na stronie wolnelektury.pl. Wersja lektury w opracowaniu merytorycznym i krytycznym (przypisy i motywy) dostępna jest na stronie http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/braun-przemysly-o-rodzeniu-chleba-czyli-o-pisaniu-wiersza/. Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Nowoczesna Polska. Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur. Ten utwór jest w domenie publicznej. Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3: https://artlibre.org/licence/lal/pl/ Fundacja Nowoczesna Polska zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur: https://wolnelektury.pl/info/zasady-wykorzystania/ Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki. Tekst opracowany na podstawie: Mieczysław Braun, Przemysły, Warszawa 1928. Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl) na podstawie tekstu dostępnego w serwisie Wikiźródła (http://pl.wikisource.org). Redakcję techniczną wykonała Marta Niedziałkowska, a korektę ze źródłem wikiskrybowie. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.