literature
Jan
Kochanowski
Tren XII. (Żaden ojciec podobno barziej nie miłował...)
1655
pol
Piotr
Wilczek
Aleksandra
Sekuła
Olga
Sutkowska
book2fb2
2009-04-28
http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/treny-tren-xii
0
Fundacja Nowoczesna Polska
Jan Kochanowski
Treny
Tren XII. (Żaden ojciec podobno barziej nie miłował…)[1]
Utwór opracowany został w ramach projektu
Wolne Lektury
przez fundację
Nowoczesna Polska.
Żaden ociec[2] podobno barziej[3] nie miłował
Dziecięcia, żaden barziej nad mię nie żałował[4].
A też ledwie sie kiedy[5] dziecię urodziło,
Co by łaski rodziców swych tak godne było[6]:
Ochędożne[7], posłuszne, karne, niepieszczone[8],
Śpiewać, mówić, rymować, jako co uczone[9];
Każdego ukłon trafić[10], wyrazić postawę[11],
Obyczaje panieńskie umieć i zabawę[12].
Roztropne, obyczajne[13], ludzkie, nierzewniwe[14],
Dobrowolne[15], układny[16], skromne[17] i wstydliwe.
Nigdy ona po ranu karmie nie wspomniała[18],
Aż pierwej Bogu swoje modlitwy oddała.
Nie poszła spać, aż pierwej matkę pozdrowiła
I zdrowie rodziców swych Bogu poruczyła[19].
Zawżdy przeciwko ojcu[20] wszytki przebyć progi,
Zawżdy sie uradować i przywitać z drogi.
Każdej roboty pomóc[21], do każdej posługi
Uprzedzić było wszytki rodziców swych sługi[22].
A to w tak małym wieku[23] sobie poczynała,
Że więcej nad trzydzieści miesięcy nie miała.
Tak wiele cnót jej młodość i takich dzielności
Nie mogła znieść: upadła od swej[że] bujności[24],
Żniwa nie doczekawszy. Kłosie mój jedyny
Jeszcześ mi sie był nie zstał[25], a ja twej godziny
Nie czekając[26], znowu cię w smutną ziemię sieję,
Ale pospołu z tobą grzebę[27] i nadzieję,
Bo już nigdy nie wznidziesz[28] ani przed mojema
Wiekom wiecznie[29] zakwitniesz smutnemi oczema[30].
W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Trenach jest odmienne od znaczenia obecnego. [przypis edytorski]
ociec (starop.) — ojciec. [przypis redakcyjny]
barziej (starop.) — bardziej. [przypis redakcyjny]
żałować — tu: opłakiwać. [przypis redakcyjny]
ledwie sie kiedy (starop.) — rzadko się kiedy. [przypis redakcyjny]
łaski godne — godne serdeczności, życzliwości, miłości. [przypis redakcyjny]
ochędożny (starop.) — schludny, czysty. [przypis redakcyjny]
niepieszczony — nie rozpieszczony. [przypis redakcyjny]
jako co uczone (starop.) — jakby specjalnie uczone lub: jak ktoś, kogo uczono. [przypis redakcyjny]
ukłon trafić — naśladować ukłony. [przypis redakcyjny]
wyrazić postawę — przedstawić czyjeś zachowanie się, naśladować je. [przypis redakcyjny]
zabawa* (daw.) — zajęcie. [przypis redakcyjny]
obyczajny (daw.) — grzeczny; znający obyczaje. [przypis redakcyjny]
nierzewniwy (starop.) — niepłaczliwy. [przypis redakcyjny]
dobrowolny* (starop.) — chętny, posłuszny, pełny dobrej woli. [przypis redakcyjny]
układny (daw.) — zgodliwy, grzeczny. [przypis redakcyjny]
skromny — w znaczeniu współczesnym lub: spokojny, pokorny. [przypis redakcyjny]
po ranu karmie nie wspomniała — z rana nie dopominała się o jedzenie; karmia (starop.): pokarm, dziś tylko o pokarmie dla zwierząt mówi się karma. [przypis redakcyjny]
poruczyć (daw.)— powierzyć. [przypis redakcyjny]
przeciwko ojcu* — tu: naprzeciw ojcu, w kierunku ojca, na spotkanie ojca. [przypis redakcyjny]
Każdej roboty pomóc (starop.) — pomóc w każdej robocie, przy każdej robocie. [przypis redakcyjny]
Uprzedzić (…) wszytki rodziców swych sługi (starop.) — uprzedzić w wykonywaniu posług służbę swych rodziców. [przypis redakcyjny]
w tak małym wieku — w tak młodym, delikatnym wieku. [przypis redakcyjny]
bujność — obfitość plonu, wybujałość. [przypis redakcyjny]
nie zstał się (starop.) — nie dojrzał. [przypis redakcyjny]
twej godziny nie czekając — nie czekając na właściwą dla ciebie chwilę (aż staniesz się dorosła). [przypis redakcyjny]
grzebę (forma starop.) — grzebię. [przypis redakcyjny]
nie wznidziesz (forma starop.) — nie wzejdziesz. [przypis redakcyjny]
wiekom wiecznie (starop.) — po wiek wieków, na wiek wieków. [przypis redakcyjny]
przed mojema (…) oczema (starop.) — przed moimi oczami. [przypis redakcyjny]