Form: Liryka,
motif: Wiedza,
motif: Anioł

W odróżnieniu od rozumu, czy mądrości jest to określenie tej właściwości umysłu, czy duszy, którą posiada np. Guślarz w Dziadach; istotna wiedza na temat świata jest też tym, do czego dąży Faust. Wiedza różni się nieco od mądrości — owej roztropności, o której wiele pisano i w renesansie, i w oświeceniu; do wiedzy dochodzi się często właśnie na drodze pozarozumowej.

Za pomocą tego motywu zaznaczamy fragmenty, w których pojawia się postać anioła, istoty kojarzonej z dobrem i pokorą wobec Boga, stojącej na przeciwnym biegunie systemu moralności w stosunku do szatana (i pomniejszych diabłów). Istnieje jednak wiele utworów, w których pojawiają się osoby ,,przeanielone" (szczególnie w literaturze romantycznej, w której w ten sposób kreowane są najczęściej kobiety — przeciwieństwem będzie tu typ kobieta demoniczna). Motyw przydatny jest również do wskazywania rozmaitych wierzeń związanych z aniołami i przemyśleń na ich temat.