Motif: Wojna,
motif: Szpieg

Kiedy w grę wchodzi poważny konflikt zbrojny, angażujący całe państwa lub znaczną część ich społeczności (wojna domowa) — konsekwencje są bardzo poważne: wojna oznacza nie tylko walkę (bitwy) na frontach, w której giną żołnierze, ale także głód, pożary, zniszczenia miast i wsi, cierpienie ludności cywilnej, szerzenie się chorób. Wojna, będąc zaburzeniem porządku społecznego i formą zinstytucjonalizowanej przemocy, stwarza warunki do rozmaitych nadużyć — przede wszystkim nadużyć władzy oraz do okrucieństw popełnianych w nadziei, że w wojennym zamęcie zbrodnicze czyny uda się zachować w tajemnicy. Oczywiście wojny służą załatwianiu różnych interesów, przede wszystkim politycznych. Choć wojny powodują na ogół załamanie się handlu, niektórzy umieją wykorzystać tę okazję, by osobiście się wzbogacić, np. Wokulski, bohater Lalki Prusa zrobił majątek na dostawach dla wojska (zob. też: przywódca, śmierć bohaterska).

Jest to typ postaci niewątpliwie negatywnej. Cechą jego działań jest podstęp, zdrada, a także przekupstwo, ponieważ często ludzie podejmują się szpiegostwa dla korzyści materialnych. Szpieg działa w tajemnicy, musi posiadać podwójną tożsamość, a więc występuje w masce, czy przebraniu, nawet jeśli nie jest to dosłownie rozumiana zasłona twarzy i ciała, a tylko przybrany dla zdobycia zaufania tych, których zamierza zdradzić sposób bycia, głoszone poglądy itp. Drobniejszą odmianą szpiega będzie również carski szpicel, z którym mamy do czynienia np. w Kordianie Słowackiego.