Motif: Wojna,
motif: Niebezpieczeństwo,
genre: Poemat dygresyjny

Kiedy w grę wchodzi poważny konflikt zbrojny, angażujący całe państwa lub znaczną część ich społeczności (wojna domowa) — konsekwencje są bardzo poważne: wojna oznacza nie tylko walkę (bitwy) na frontach, w której giną żołnierze, ale także głód, pożary, zniszczenia miast i wsi, cierpienie ludności cywilnej, szerzenie się chorób. Wojna, będąc zaburzeniem porządku społecznego i formą zinstytucjonalizowanej przemocy, stwarza warunki do rozmaitych nadużyć — przede wszystkim nadużyć władzy oraz do okrucieństw popełnianych w nadziei, że w wojennym zamęcie zbrodnicze czyny uda się zachować w tajemnicy. Oczywiście wojny służą załatwianiu różnych interesów, przede wszystkim politycznych. Choć wojny powodują na ogół załamanie się handlu, niektórzy umieją wykorzystać tę okazję, by osobiście się wzbogacić, np. Wokulski, bohater Lalki Prusa zrobił majątek na dostawach dla wojska (zob. też: przywódca, śmierć bohaterska).

Fascynujące jest, w jak wielu różnych zjawiskach upatrywano potencjalne niebezpieczeństwo i jakie dawano recepty, by go uniknąć. Niektórzy jednak z premedytacją szukają niebezpieczeństwa, by wypróbować swą odwagę, hart ducha i tężyznę cielesną.

Odmiana poematu epickiego powstała w epoce romantyzmu. Utwór narracyjny, wierszowany, o luźnej, fragmentarycznej kompozycji, najczęściej powiązanej wątkiem podróży bohatera lub wątkiem romansowym. Fabuła poematu dygresyjnego (często epizodyczna, porwana, pełna niedopowiedzeń) stanowi jedynie pretekst do dygresji narratora na rozmaite tematy: związane ze sztuką, literaturą, historią, polityką, wypowiedzi autotematyczne, anegdoty itp. Narrator zaznacza umowność fabuły, zwraca uwagę na sam akt twórczy, często jest ironiczny, zaznacza swój subiektywizm, bohaterów traktuje z dystansem, niekiedy żartobliwie lub złośliwie. Znanymi poematami dygresyjnymi są np. Wędrówki Childe Harolda George'a Byrona, Eugeniusz Oniegin Aleksandra Puszkina czy Beniowski Juliusza Słowackiego.