Motif: Wojna,
motif: Niebezpieczeństwo,
author: Sébastien-Roch Nicolas de Chamfort

Kiedy w grę wchodzi poważny konflikt zbrojny, angażujący całe państwa lub znaczną część ich społeczności (wojna domowa) — konsekwencje są bardzo poważne: wojna oznacza nie tylko walkę (bitwy) na frontach, w której giną żołnierze, ale także głód, pożary, zniszczenia miast i wsi, cierpienie ludności cywilnej, szerzenie się chorób. Wojna, będąc zaburzeniem porządku społecznego i formą zinstytucjonalizowanej przemocy, stwarza warunki do rozmaitych nadużyć — przede wszystkim nadużyć władzy oraz do okrucieństw popełnianych w nadziei, że w wojennym zamęcie zbrodnicze czyny uda się zachować w tajemnicy. Oczywiście wojny służą załatwianiu różnych interesów, przede wszystkim politycznych. Choć wojny powodują na ogół załamanie się handlu, niektórzy umieją wykorzystać tę okazję, by osobiście się wzbogacić, np. Wokulski, bohater Lalki Prusa zrobił majątek na dostawach dla wojska (zob. też: przywódca, śmierć bohaterska).

Fascynujące jest, w jak wielu różnych zjawiskach upatrywano potencjalne niebezpieczeństwo i jakie dawano recepty, by go uniknąć. Niektórzy jednak z premedytacją szukają niebezpieczeństwa, by wypróbować swą odwagę, hart ducha i tężyznę cielesną.

Ur.

6 kwietnia 1741 r. w Clermont-Ferrand (w środkowej Francji)

Zm.

13 kwietnia 1794 r. w Paryżu

Najważniejsze dzieła:

Éloge de Molière (Pochwała Moliera), Le Marchand de Smyrne (Kupiec ze Smyrny), Charaktery i anegdoty

Francuski literat z epoki Oświecenia. Tworzył w różnych gatunkach, pisał zarówno poezje, jak i artykuły polityczne oraz krytycznoliterackie, listy, komedie czy aforyzmy. Członek loży masońskiej "Les Neuf Sœurs" oraz jakobin.
Chamfort pochodził z Owernii, był synem sklepikarza. Kształcił się w Paryżu. Po przyznaniu mu przez Akademię Francuską nagrody za elegię na cześć Moliera w 1769 r. został uznanym autorem. Dzięki poznanej w 1775 r. księżnie de Grammont został doceniony na francuskim dworze i dwukrotnie potem pełnił funkcję sekretarza w rodzinie Burbonów. W 1781 r. przyjęto go w poczet członków Akademii Francuskiej. Często w swoim życiu korzystał ze wsparcia możnych przyjaciół, dla których atrakcją była możliwość prowadzenia rozmów z pisarzem znanym z inteligencji oraz ciętego języka.
Mimo swej popularności wśród arystokracji i na dworze królewskim, Chamfort nie czuł się dobrze w towarzystwie wyższych sfer. Po wybuchu rewolucji francuskiej stał się jej gorącym, niemal fanatycznym zwolennikiem - był między innymi sekretarzem klubu jakobinów i jednym spośród pierwszych rewolucjonistów szturmujących Bastylię. Terror wprowadzony przez rządy Marata i Robespierre'a spowodował jednak, że pisarz zwrócił się także przeciwko nim, co doprowadziło go do więzienia. Z obawy przed ponownym uwięzieniem próbował popełnić samobójstwo i wkrótce zmarł.
Chamfort miał długotrwałe problemy ze zdrowiem, nie miał też szczęścia w miłości. Aforyzmy, z powodu których jest dziś znany, pisał do szuflady jako luźne notatki, dopiero po jego śmierci opublikowano je jako dwa tomiki: Myśli i maksymy oraz Charaktery i anegdoty.

• autor: Daniel Koć