Motif: Szaleniec,
motif: Poeta

Gdzie Pani?

Pani słaba. —

Byłem w jej pokoju — pusty. —

Jasny Panie, bo JW. Pani tu nie ma.

A gdzie?

Odwieźli ją wczoraj…

Gdzie?

Do domu wariatów.

Słuchaj, Mario, może ty udajesz, skryłaś się gdzie, żeby mnie ukarać? Ozwij się, proszę cię — Mario — Marysiu —

Nie — nikt nie odpowiada. — Janie — Katarzyno! — Ten dom cały ogłuchł — oniemiał. —

Tę, której przysiągłem na wierność i szczęście, sam strąciłem do rzędu potępionych już na tym świecie. — Wszystko, czegom się dotknął, zniszczyłem i siebie samego zniszczę w końcu. — Czyż na to piekło mnie wypuściło, bym trochę dłużej był jego żywym obrazem na ziemi?

Na jakiejże poduszce ona dziś głowę położy? — Jakież dźwięki otoczą ją w nocy? — Skowyczenia i śpiewy obłąkanych. Widzę ją — czoło, na którym zawsze myśl spokojna, witająca — uprzejma — przezierała — pochylone trzyma — a myśl dobrą swoją posłała w nieznane obszary, może za mną, i błąka się biedna, i płacze. —

Dramat układasz. —

Ha! — mój Szatan się odzywa —

Tatara mi osiodłać — płaszcz mój i pistolety! —

Proszę Pana — wiele sobie z niej obiecywać nie sposób — mój mąż wyjechał, byłby to lepiej wyłuszczył — przywieźli ją zawczoraj — była w konwulsjach. — Jakie gorąco. —

Mamy dużo chorych — żadnego jednak tak niebezpiecznie, jak ona. — Imainuj sobie Pan, ten instytut kosztuje nas ze dwakroć sto tysięcy. — Patrz Pan, jaki widok na góry — ale Pan, widzę, niecierpliwy — więc to nieprawda, że jakóbinyjej męża porwali w nocy? — Proszę Pana. —

Chcę być z nią sam na sam. —

Mój mąż by się gniewał, gdyby…

Dajże mi W. Pani pokój! —

W łańcuchy spętaliście Boga. — Jeden już umarł na krzyżu. — Ja drugi Bóg, i równie wśród katów. —

Na rusztowanie głowy królów i panów — ode mnie poczyna się wolność ludu. —

Klękajcie przed królem, panem waszym. —

Kometa na niebie już błyska — dzień strasznego sądu się zbliża. —

Czy mnie poznajesz, Mario? —

Przysięgłam ci na wierność do grobu. —

Chodź — daj mi ramię, wyjdziemy. —

Nie mogę się podnieść — dusza opuściła ciało moje, wstąpiła do głowy. —

Pozwól, wyniosę ciebie. —

Dozwól chwil kilka jeszcze, a stanę się godną ciebie. —

Jak to?

Modliłam się trzy nocy i Bóg mnie wysłuchał. —

Nie rozumiem cię. —

Od kiedym cię straciła, zaszła odmiana we mnie — „Panie Boże” mówiłam i biłam się w piersi, i gromnicę przystawiałam do piersi, i pokutowałam, „spuść na mnie ducha poezji” i trzeciego dnia z rana stałam się poetą. —

Mario —

Henryku, mną teraz już nie pogardzisz — jestem pełna natchnienia — wieczorami już mnie nie będziesz porzucał. —

Nigdy, nigdy. —

Patrz na mnie. — Czy nie zrównałam się z tobą? — Wszystko pojmę, zrozumiem, wydam, wygram, wyśpiewam. — Morze, gwiazdy, burza, bitwa. — Tak, gwiazdy, burza, morze — ach! wymknęło mi się jeszcze coś — bitwa. — Musisz mnie zaprowadzić na bitwę — ujrzę i opiszę — trup, całun, krew, fala, rosa, trumna. —

Przeklęstwo — przeklęstwo! —

Henryku mój, Henryku, jakżem szczęśliwa. —

Trzech królów własną ręką zabiłem — dziesięciu jest jeszcze — i księży stu śpiewających mszę. —

Słońce trzecią część blasku straciło — gwiazdy zaczynają potykać się po drogach swoich — niestety — niestety.

Dla mnie już nadszedł dzień sądu.

Rozjaśnij czoło, bo smucisz mnie na nowo. — Czegóż ci nie dostaje? — Wiesz, powiem ci coś jeszcze.

Mów, a wszystkiego dopełnię.

Twój syn będzie poetą.

Co?

Na chrzcie ksiądz mu dał pierwsze imię — poeta — a następne znasz, Jerzy Stanisław. — Jam to sprawiła — błogosławiłam, dodałam przeklęstwo — on będzie poetą. — Ach, jakże cię kocham, Henryku.

Daruj im, Ojcze, bo nie wiedzą, co czynią.

Tamten dziwne cierpi obłąkanie — nieprawdaż?

Najdziwniejsze.

On nie wie, co gada, ale ja ci ogłoszę, co by było, gdyby Bóg oszalał

Wszystkie światy lecą to na dół, to w górę — człowiek każdy, robak każdy krzyczy — „Ja Bogiem” — i co chwila jeden po drugim konają — gasną komety i słońca. — Chrystus nas już nie zbawi — krzyż swój wziął w ręce obie i rzucił w otchłań. Czy słyszysz, jak ten krzyż, nadzieja milionów, rozbija się o gwiazdy, łamie się, pęka, rozlatuje w kawałki, a coraz niżej i niżej — aż tuman wielki powstał z jego odłamków — Najświętsza Bogarodzica jedna się jeszcze modli i gwiazdy, Jej służebnice, nie odbiegły Jej dotąd — ale i Ona pójdzie, kędy idzie świat cały. —

Mario, może chcesz widzieć syna? —

Jam mu skrzydła przypięła, posłała między światy, by się napoił wszystkim, co piękne i straszne, i wyniosłe. — On wróci kiedyś i uraduje ciebie. — Ach!

Źle tobie?

W głowie mi ktoś lampę zawiesił i lampa się kołysze — nieznośnie. —

Mario moja najdroższa, bądźże mi spokojna, jako dawniej byłaś. —

Kto jest poetą, ten nie żyje długo.