Motif: Przekleństwo,
motif: Żona,
period: Renesans

Używając tego hasła wskazujemy przykłady szczególnego naznaczenia egzystencji, jakiego doświadcza choćby Judasz w jednym z Hymnów Kasprowicza: jest wyrzutkiem ludzkości i po zdradzie, którą popełnił, nic co zrobi nie może już wyjść na dobre. Niekiedy poczucie przekleństwa ciążącego na danej osobie może być elementem pejzażu wewnętrznego i indywidualnym jedynie odczuciem. Innym razem przekleństwo może być sygnalizowane przez zachowanie całej grupy; w związku z tym motywem można też mówić o ziemi czy miejscu przeklętym.

Charakter tej roli społecznej stawia żonę zawsze w relacji do męża; czyny kobiety nazywanej tym mianem oceniane są pod kątem wypełniania społecznie określonych obowiązków wobec mężczyzny, z którym tworzą razem parę małżeńską (por. określenie „zła żona”; tytułowa postać z Żony modnej Krasickiego również ukazana jest głównie pod kątem utrapień, jakich swym zachowaniem i zachciankami przysparza mężowi).

Czas

w Europie koniec XIII — pocz. XVI w.; w Polsce XV-XVI w.

Najwybitniejsi twórcy

F. Petrarca, G. Boccacio, P. Ronsard, L. Ariosto, T. Tasso, L. de Camoes, M. Cervantes, F. Rabelais, M. Montaigne, N. Machiavelli, M. Rej, J. Kochanowski, K. Janicki, A. Krzycki, J. Dantyszek, Ł. Górnicki, A. Frycz Modrzewski

Reprezentatywne gatunki

fraszka, pieśń, elegia, tren, traktat parenetyczny, dialog polityczny, sonet, oda

Inaczej: odrodzenie, epoka po średniowieczu a przed barokiem, charakteryzująca się wszechstronnym odrodzeniem tradycji antycznych (w tym gatunków sztuki, kierunków filozofii, języków starożytnych — powrót do źródeł ad fontes) oraz zainteresowanie człowiekiem, właściwymi mu sferami np. językiem, anatomią, twórczymi możliwościami, sposobem istnienia w świecie (antropocentryzm, humanizm). Ideałem był człowiek wszechstronnie wykształcony i aktywny w wielu dziedzinach (Leonardo da Vinci jako człowiek renesansu; poeta doctus). Zjawiskami związanymi z nowym prądem była laicyzacja i rozwój nauki, czy reformacja, w której przejawiał się humanistyczny indywidualizm w podejściu do kwestii religijnych i politycznych oraz krytycyzm wobec autorytetów.