Motif: Państwo,
motif: Naród,
author: Sofokles

Po „romantycznym” oddzieleniu narodu od instytucji państwowych oraz przekształceniu w ideę będącej wcześniej konkretem ojczyzny — jej pierwotne (obowiązujące do oświecenia włącznie) znaczenie przejęło w zasadzie państwo. Hasło służy zgromadzeniu fragmentów tekstów literackich mówiących o roli państwa w życiu jednostek i zbiorowości (takich np. jak mniejszości narodowe) oraz wskazywaniu wypowiedzi mówiących, jakie zachowania były uważane za propaństwowe (temat to ważny szczególnie w literaturze dwudziestolecia międzywojennego, np. w późnych utworach Żeromskiego).

Najwięcej wypowiedzi na temat tego, czym jest naród i jakie są obowiązki jego członków znajdziemy zapewne w polskiej literaturze epoki romantyzmu, ponieważ w tym okresie pojęcie to było definiowane jako zakorzenione w świecie idei (w łonie Boga, planach Opatrzności). Często przeciwstawiano naród oficjalnej władzy i organizmowi państwa, przez co pojęcie to staje niekiedy w opozycji do renesansowej czy oświeceniowej koncepcji ojczyzny oraz powinności obywatelskich. W fantazmatyce związanej z ideą narodu wykorzystywano symbolikę krwi, ofiary, czy matki w jej relacji z dzieckiem. Romantyczna wizja Polski jako Chrystusa narodów sakralizowała ideę narodu, ale też politycyzowała religię.

Ur.

ok. 496 r. p.n.e.

Zm.

406 r. p.n.e.

Najważniejsze dzieła:

Antygona (442 r. p.n.e.), Król Edyp (429 r. p.n.e.), Kobiety z Trachis (416 r. p.n.e.), Filoktet (409 r. p.n.e.), Ajas (najstarsza z zachowanych tragedii); odkryto również 400 wierszy dramatu satyrowego Tropiciele

Zaliczany do największych (obok Ajschylosa i Eurypidesa) tragików starożytnej Grecji. Przyczynił się do ukształtowania klasycznego typu tragedii: zwiększył liczbę aktorów (do 3), członków chóru (z 12 do 15), wprowadził dekoracje. Poprzez konstrukcję głównego bohatera pokazywał, że człowiek popada w konflikty i doświadcza fatalności losu wskutek własnych działań i skłonności charakteru; jednak w dramatach Sofoklesa nad światem czuwa boska sprawiedliwość: Dike. Jego dramaty były popularne za życia autora, ale też w renesansie i w XIX w. Sofokles zajmował się również polityką — był m.in. skarbnikiem Związku Ateńskiego.

• autor: Olga Słowik