HTTP 200 OK
Allow: GET, POST, HEAD, OPTIONS
Content-Type: application/json
Vary: Accept
{
"name": "Antysemityzm",
"url": "https://wolnelektury.pl/katalog/motyw/antysemityzm/",
"sort_key": "antysemityzm",
"description": "<p>\r\nUwzględniliśmy na naszej liście antysemityzm, aby nie oznaczać neutralnym określeniem <a href=\"http://wolnelektury.pl/katalog/motyw/zyd/\"><b>Żyd</b></a> tych fragmentów, które, traktując wprawdzie o Żydach, stanowią jednak wypowiedzi oparte na stereotypach, nasycone uprzedzeniami, pogardą, czy nienawiścią. Postanowiliśmy wskazywać neutralne wypowiedzi o antysemityzmie i jego przejawach (są takie np. w pamiętnikach Rzeckiego), jak również wypowiedzi o charakterze antysemickim (np. Lisieckiego w <a href=\"http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/lalka/\"><i>Lalce</i></a>). Te ostatnie nie rzucają oczywiście cienia na autora tekstu, nie wyrażają jego poglądów, lecz charakteryzują fikcyjną postać; nie określają też wymowy utworu. <br>\r\nAntysemityzm jest uprzedzeniem opartym na przeświadczeniu, że Żydzi stanowią wcielenie <b>zła</b> (w różnych postaciach — od ekonomicznej po metafizyczną) i że jest to cecha nieusuwalna. Antysemityzm religijny cechuje przeświadczenie, że zmiana religii nie zmienia ,,natury\" Żydów i że ochrzczeni są oni nawet bardziej niebezpieczni, bo trudniej rozpoznawalni (por. kreacja postaci przechrztów w <a href=\"http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/nie-boska-komedia/\"><i>Nie-Boskiej komedi</i></a>). Najłatwiej rozpoznawalny antysemityzm rasistowski odwołuje się bezpośrednio do metaforyki <b>krwi</b>, ale ucieleśnienie stereotypu Żyda nie jest wcale dziełem antysemitów operujących pojęciem rasy. Stereotyp ten wyrósł właśnie z utożsamiania Żydów ze złem, a więc szatanem, który, jak wiadomo, ma przypisane określone cechy fizyczne. Podczas gdy aniołowie bywają często blondynami, <b>diabeł</b> jest raczej czarnowłosy i śniady, ma haczykowaty nos, często jest chromy (kuleje) itp.; ponadto dziedziną, w której króluje szatan, jest sfera materialna świata; dlatego np. kusząc do zaprzedania duszy, swym ofiarom często proponuje <b>bogactwo</b> i <b>władzę</b>. Można powiedzieć, że baśniowo-moralitetowy obraz diabła przygotował treści użyte do budowy stereotypu Żyda (por. J. Trachtenberg, <i>Diabeł i Żydzi. Średniowieczna koncepcja Żyda a współczesny antysemityzm</i>, Gdynia 1997); takie pomieszanie obrazu Żyda i <b>szatana</b> jako głównych wrogów <b>Chrystusa</b> znajdziemy np. u Kasprowicza (<a href=\"http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/na-wzgorzu-smierci/\"><i>Na wzgórzu Śmierci</i></a>). Ponadto utożsamienie tego rodzaju, prowadzące do przesunięcia Żydów w sferę mityczno-fantastyczną ułatwia ich dehumanizację w sferze wyobraźniowej, stanowiącą pierwszy krok ku realnej eliminacji. Oczywiście innym ważnym składnikiem antysemityzmu jest zastosowanie koncepcji <b>obcego</b> oraz koncepcji <b>narodów</b> jako tworów przede wszystkim duchowych (stworzonych przez Boga na początku czasów), a przy tym przypisanych odpowiedniej ziemi, terenowi wyznaczonemu im przez Boga do życia i realizacji określonej misji. W tym kontekście figura Żyda Wiecznego Tułacza była wykorzystywana przez antysemityzm dziewiętnastowieczny, rozwijający się wraz z ideą narodową. Wśród symptomów dyskursu antysemickiego można wskazać m.in. używanie lp., kiedy mówi się o cechach całej grupy (w zdaniach typu: ,,Żyd zawsze jest...”, co automatycznie prowadzi do wygodnego uproszczenia i schematyzacji, a także wstępnego usunięcia wszelkiej możliwości istnienia różnorodności, wyjątków itp.) oraz alogiczność polegającą na przypisywaniu Żydom jednocześnie sprzecznych cech (siły i słabości, mądrości i głupoty itd.). <br>\r\n\r\n</p>",
"description_pl": "<p>\r\nUwzględniliśmy na naszej liście antysemityzm, aby nie oznaczać neutralnym określeniem <a href=\"http://wolnelektury.pl/katalog/motyw/zyd/\"><b>Żyd</b></a> tych fragmentów, które, traktując wprawdzie o Żydach, stanowią jednak wypowiedzi oparte na stereotypach, nasycone uprzedzeniami, pogardą, czy nienawiścią. Postanowiliśmy wskazywać neutralne wypowiedzi o antysemityzmie i jego przejawach (są takie np. w pamiętnikach Rzeckiego), jak również wypowiedzi o charakterze antysemickim (np. Lisieckiego w <a href=\"http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/lalka/\"><i>Lalce</i></a>). Te ostatnie nie rzucają oczywiście cienia na autora tekstu, nie wyrażają jego poglądów, lecz charakteryzują fikcyjną postać; nie określają też wymowy utworu. <br>\r\nAntysemityzm jest uprzedzeniem opartym na przeświadczeniu, że Żydzi stanowią wcielenie <b>zła</b> (w różnych postaciach — od ekonomicznej po metafizyczną) i że jest to cecha nieusuwalna. Antysemityzm religijny cechuje przeświadczenie, że zmiana religii nie zmienia ,,natury\" Żydów i że ochrzczeni są oni nawet bardziej niebezpieczni, bo trudniej rozpoznawalni (por. kreacja postaci przechrztów w <a href=\"http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/nie-boska-komedia/\"><i>Nie-Boskiej komedi</i></a>). Najłatwiej rozpoznawalny antysemityzm rasistowski odwołuje się bezpośrednio do metaforyki <b>krwi</b>, ale ucieleśnienie stereotypu Żyda nie jest wcale dziełem antysemitów operujących pojęciem rasy. Stereotyp ten wyrósł właśnie z utożsamiania Żydów ze złem, a więc szatanem, który, jak wiadomo, ma przypisane określone cechy fizyczne. Podczas gdy aniołowie bywają często blondynami, <b>diabeł</b> jest raczej czarnowłosy i śniady, ma haczykowaty nos, często jest chromy (kuleje) itp.; ponadto dziedziną, w której króluje szatan, jest sfera materialna świata; dlatego np. kusząc do zaprzedania duszy, swym ofiarom często proponuje <b>bogactwo</b> i <b>władzę</b>. Można powiedzieć, że baśniowo-moralitetowy obraz diabła przygotował treści użyte do budowy stereotypu Żyda (por. J. Trachtenberg, <i>Diabeł i Żydzi. Średniowieczna koncepcja Żyda a współczesny antysemityzm</i>, Gdynia 1997); takie pomieszanie obrazu Żyda i <b>szatana</b> jako głównych wrogów <b>Chrystusa</b> znajdziemy np. u Kasprowicza (<a href=\"http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/na-wzgorzu-smierci/\"><i>Na wzgórzu Śmierci</i></a>). Ponadto utożsamienie tego rodzaju, prowadzące do przesunięcia Żydów w sferę mityczno-fantastyczną ułatwia ich dehumanizację w sferze wyobraźniowej, stanowiącą pierwszy krok ku realnej eliminacji. Oczywiście innym ważnym składnikiem antysemityzmu jest zastosowanie koncepcji <b>obcego</b> oraz koncepcji <b>narodów</b> jako tworów przede wszystkim duchowych (stworzonych przez Boga na początku czasów), a przy tym przypisanych odpowiedniej ziemi, terenowi wyznaczonemu im przez Boga do życia i realizacji określonej misji. W tym kontekście figura Żyda Wiecznego Tułacza była wykorzystywana przez antysemityzm dziewiętnastowieczny, rozwijający się wraz z ideą narodową. Wśród symptomów dyskursu antysemickiego można wskazać m.in. używanie lp., kiedy mówi się o cechach całej grupy (w zdaniach typu: ,,Żyd zawsze jest...”, co automatycznie prowadzi do wygodnego uproszczenia i schematyzacji, a także wstępnego usunięcia wszelkiej możliwości istnienia różnorodności, wyjątków itp.) oraz alogiczność polegającą na przypisywaniu Żydom jednocześnie sprzecznych cech (siły i słabości, mądrości i głupoty itd.). <br>\r\n\r\n</p>",
"plural": "",
"genre_epoch_specific": false,
"adjective_feminine_singular": "",
"adjective_nonmasculine_plural": "",
"genitive": "",
"collective_noun": ""
}