Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 472 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159624 przypisów.
pochowali — schowali, ukryli. [przypis autorski]
Pochowamy ją twarzą ku niebu — twarzą do ziemi chowano samobójców; jeśli Beatryks umrze z miłości, to nie śmiercią samobójczą, ale za przyczyną Benedyka. [przypis edytorski]
pochowan (daw.) — tu: forma krótsza przymiotnika r.m., z końcówką zerową, użyta w celu utrzymania rytmu jedenastozgłoskowca; dziś: pochowany. [przypis edytorski]
pochowek (daw.) — pochówek, pogrzeb. [przypis edytorski]
Pochroń, Antoni — czarny charakter, postać z Dziejów grzechu Stefana Żeromskiego ; młody, szykowny mężczyzna z wąsikiem, pozornie „człowiek z towarzystwa”, w istocie oszust, złodziej, bezwzględny bandyta, były katorżnik, bezpośredni, demoniczny sprawca upadku Ewy Pobratyńskiej, głównej bohaterki powieści. [przypis edytorski]
Po Chrystusie nauka jest bezużyteczna! — Tertulian, Preskrypcja przeciw heretykom 7. [przypis edytorski]
pochutnica — kobieta lekkich obyczajów. [przypis edytorski]
pochutnie — a. chutliwie: z chucią, z pożądaniem. [przypis edytorski]
pochutnywać (daw.) — smakować sobie, podobać się. [przypis redakcyjny]
pochutnywać sobie (starop.) — unosić się radością. [przypis redakcyjny]
pochwacić — dziś popr.: ochwacić, uszkodzić miękkie części końskiego kopyta, wywołując ich zapalenie. [przypis edytorski]
Pochwała głupstwa (1509) to tytuł satyry jednego z najsłynniejszych humanistów, Erazma z Rotterdamu, w której krytyka stosunków średniowiecznych ujęta została w ironiczną formę niby panegiryku. Przesyłając królowi autograf wiersza, pisał Krasicki w liście z 7 IX 1781 r.: „Poprzednikiem moim w tej mierze był Erazm; żart jego dowcipny zdał mi się być sposobną materią do satyry”. (I. Krasicki, Pisma wybrane, t. IV, s. 267). [przypis redakcyjny]
Pochwała Katinata — pióra pana de Guibert. [przypis tłumacza]
pochwalem (starop.) — pochwalę (forma gwarowa); [iako godne nigdy nie pochwalem: nigdy nie pochwalę tak, jak są tego godne; red. WL]. [przypis redakcyjny]
pochwalny krzyk wywołany sztucznie na cześć Hegla w Niemczech oraz wielka liczba jego stronników — Schopenhauer ma tu niewątpliwie na myśli berliński okres życia Hegla, od r. 1818–1831, gdy wpływ Hegla rzeczywiście tak spotężniał, że objął nie tylko Prusy, lecz także wszystkie uniwersytety niemieckie, zdobywając sobie coraz więcej uczniów, zwolenników i apostołów. Tradycja jego trwa jeszcze po dziś dzień, szczególnie w Berlinie. Przyczynił się do tego także rząd pruski (minister Altenstein), któremu Heglowska „teoria państwa” bardzo przypadła do smaku, nie tylko z powodu zaszczytnego stanowiska, jakie Hegel wyznaczył Germanom w swojej filozofii historii, lecz także dlatego, że, przeciw teoriom pojmującym państwo jako „towarzystwo wzajemnych ubezpieczeń”, nadał Hegel państwu wyższy charakter, ujmując je jako jeden „moment” (i to najdoskonalszy) w rozwoju obyczajności i wyprowadzając stąd wnioski wygodne dla polityki niemieckiej. Organem tej szkoły heglowskiej były od r. 1827. „Jahrbücher für wissenschaftliche Kritik”. [przypis tłumacza]
Pochwalony — zwyczajowy skrót tradycyjnego powitania „Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus”, tu połączony charakterystycznie z „miejskim”: dobry wieczór państwu. [przypis redakcyjny]
po chwilić nas do szczętu nie zstanie (starop. forma) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -ci, skróconą co -ć; znaczenie: za chwilę nie zostanie z nas ani szczątek (nawet resztka). [przypis edytorski]
Pochwist — bóg wiatru i niepogody w mitologii słowiańskiej. [przypis edytorski]
pochwycić — tu: zauważyć, zrozumieć. [przypis edytorski]
pochwycisz (w skoku) — δέξαιο, exceperis, auffängst (Cl.), [pominięto tłum. na rosyjski]. [przypis tłumacza]
pochwy skórzane — wiosła staroż. statków były utrzymywane we właściwym miejscu przez skórzane petle. [przypis edytorski]
pochyba (daw.) — pomyłka. [przypis edytorski]
pochyło (daw., reg.) — niezwłocznie; szybko, wkrótce; tu: bezpośrednio. [przypis edytorski]
pochyły (starop.) — osłabiony, wątły; pochylony. [przypis edytorski]
pochyły — tu: przygarbiony. [przypis edytorski]
pochylony laty (daw.) — dziś popr.: pochylony latami a. pochylony przez lata; przygarbiony z powodu podeszłego wieku. [przypis edytorski]
pochylony (…) laty — pochylony latami, pochylony przez lata. [przypis edytorski]
pochylony maszt i żagiel łaciński — na tzw. ożaglowanie łacińskie składa się trójkątny żagiel zawieszony na długiej ukośnej rei, zamocowanej na krótkim maszcie; wynalezione w starożytności, od średniowiecza używane na statkach arabskich, na statkach europejskich zostało zastąpione czworokątnymi żaglami na poziomych rejach. [przypis edytorski]
pochylony (starop.) — tu: osłabiony, nadwątlony. [przypis edytorski]
pociągać — tu: przedłużać, powiększać. [przypis redakcyjny]
pociągacie do odpowiedzialności dowódców — np. wszyscy dowodzący korpusem nad Hellespontem stanęli potem przed sądem: Ergofilos, Autokles, Tymomachos, Teotymos, Kefizodotos; poza tym Tymoteusz, Ifikrates, Chabrias, Leostenes, Aristofon. [przypis tłumacza]
pociąg (daw.) — pociągnięcie, ruch piórem, pędzlem itp. [przypis edytorski]
pociąg (daw.) — wóz, tabor wojskowy. [przypis edytorski]
pociągnąć, ciągnąć — gra słów. [przypis redakcyjny]
pociągnąć miecza — tu: naostrzyć miecz. [przypis edytorski]
pociągnąć — wyraz sądowy: wziąć na tortury, gdyż kat wiszącego za nogi i ręce za pomocą korby pociągał; por. Kitowicz, Opis obyczajów II, 17. Wyd. II. Petersburg 1855. [przypis redakcyjny]
pociągnąć — wziąć na tortury; wymusić zeznania. [przypis redakcyjny]
pociągnięcie — tu: pociągnięcie pędzla; rys odzwierciedlony na obrazie. [przypis edytorski]
pociąg przejechał po niewygodnym sędzim Prince'u — 20 kwietnia 1934 niedaleko Dijon znaleziono przywiązane do szyn kolejowych zwłoki paryskiego sędziego Alberta Prince'a (1883–1934). Badał on sprawę finansowej afery Stawińskiego, w którą zamieszani byli wysokiej rangi urzędnicy państwowi. Mordercy po zabójstwie pozostawili zmasakrowane zwłoki na torach, żeby upozorować wypadek kolejowy. Aferę i morderstwo szeroko opisywała polska prasa. [przypis edytorski]
Pociąg ruszył. Padwa i Werona wybiegły mu na spotkanie, by nas pozdrowić tuż przy dworcu i pozostać w tyle, żyjąc dalej własnym życiem, pierwsza nie miała bowiem powodu opuszczać swojej równiny, a druga swego wzgórza — fragment dopisany. [przypis tłumacza]
pociąg — tu: pociągnięcie. [przypis edytorski]
pociąg — tu: pragnienie. [przypis edytorski]
pociarać — powalać, zbrukać. [przypis autorski]
pociask — rodzaj drewnianego pogrzebacza, narzędzie służące do rozprowadzania równomiernie w piecu żaru przed włożeniem do niego chleba. [przypis edytorski]
pocichu (starop. forma ort.) — dziś: po cichu [przypis edytorski]
pocięgiel — narzędzie szewskie: rzemienny pasek, za pomocą którego szewc przytrzymuje but. [przypis edytorski]
pocięgiel — narzędzie szewskie; tu pogardliwie: szewc. [przypis edytorski]
pocięgiel — pasek rzemienny do przytrzymywania przez szewca robionego buta nogą. [przypis edytorski]
pociecha (daw.) — radość i nadzieja; pocieszenie. [przypis redakcyjny]
pociecha (gaudium) (…) zgryzota (conscientiae morsus) — Zob. Przyp. 2 do Tw. 18. [przypis redakcyjny]
pociecho — do dziś określa się dziecko jako pociechę. [przypis redakcyjny]
Pociecho moja ty, książeczko… — wiersz ten zamieszczony był w „Chimerze” w r. 1905. Jest to jedyny utwór liryczny, który Wyspiański sam zgodził się oddać do druku. [przypis redakcyjny]
po ciemnie — po ciemku (por. ciemno). [przypis redakcyjny]
pocieno — tj. pójdź jeno. [przypis redakcyjny]
pocierz (gw.) — pacierz. Podwyższona artykulacja głoski a do o. [przypis edytorski]
Pocieszcie się: nie od siebie powinniście się spodziewać — Łaski Jezusa Chrystusa. [przypis tłumacza]
Pocieszenie — tu: uroczystość maryjna Matki Bożej Pocieszenia obchodzona 4 września w Radomyślu nad Sanem, związana ze znajdującym się w miejscowym kościele obrazem Matki Boskiej Bolesnej. [przypis edytorski]
Pocieszne Wykwintnisie — jednoaktówka Moliera z 1659 roku. [przypis edytorski]
pocieszny (daw.) — pocieszający, przynoszący pociechę. [przypis edytorski]
pocieszny (daw.) — przynoszący pocieszenie, pocieszający. [przypis edytorski]
pocieszny (daw.) — przynoszący pocieszenie. [przypis redakcyjny]
pocieszny — tu: pocieszający. [przypis redakcyjny]
pocieszyć — tu: cieszyć się. [przypis edytorski]
pociot (daw.) — mąż ciotki. [przypis edytorski]
pocirz (gw.) — pacierz. Nastąpiło podwyższenie artykulacji samogłosek, dlatego a wymawia się jak o oraz e jak i. [przypis edytorski]
pocisk ekspansywny — pocisk rozrywający. [przypis edytorski]
pociski cylindryczno-stożkowe a. pociski stożkowe — używane w broni palnej wydłużone pociski o stożkowym wierzchołku (w odróżnieniu od powszechnych wcześniej pocisków o kształcie kulistym); wynalezione w 1830 przez fr. kapitana Henri-Gustave'a Delvigne, udoskonalone w 1847 przez Claude'a Étienne Minié. [przypis edytorski]
pociski — dziś popr. forma N.lm: pociskami. [przypis edytorski]
pociski stożkowe — używane w broni palnej wydłużone pociski o stożkowym wierzchołku (w odróżnieniu od powszechnych wcześniej pocisków o kształcie kulistym). [przypis edytorski]
pociski — tu: strzały i włócznie. [przypis edytorski]
pocisk — tu: uderzenie, cios. [przypis edytorski]
pocisnąć — dziś: przycisnąć. [przypis edytorski]
po ciwuńsku — po prostu, na chłopski rozum; ciwun: karbowy. [przypis edytorski]
pocje — prawdop. z ang. potion, napój magiczny. [przypis edytorski]
pockać (gw.) — poczekać. [przypis edytorski]
pockej (gw.) — poczekaj. [przypis edytorski]
pocóżeś (…) pracował — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika i partykułą wzmacniającą -że-; inaczej: po co pracowałeś. [przypis edytorski]
Po cóż miałbym się troszczyć o żarcie i picie (…) skoro mam ojca w niebie, który opiekuje się mną zarówno jak wróblami — odniesienie do Biblii: Mt 6, 25–26; Łk 12, 22–24. [przypis edytorski]
Po co? * — gwiazdka oznacza, że w tym miejscu rękopis jest uszkodzony. [przypis tłumacza]
Po co mówią mi oni o tym wszystkim, mnie przecie teraz obchodzi tylko Bóg — Z. T. Plisowska, Na progu wieczności, „Młodzież katolicka” 1934, nr 4. [przypis autorski]
po coście go (…) kładli (starop.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: po co go kładliście. [przypis edytorski]
po cośmy (…) przyszli — po co przyszliśmy. [przypis edytorski]
po coś się tak srożył — w innym wyd.: „po coś źle się złożył”. [przypis edytorski]
począć (daw.) — zacząć. [przypis edytorski]
począć (starop.) — zacząć. [przypis edytorski]
począć — tu: zacząć. [przypis edytorski]
począć — zacząć. [przypis edytorski]
począł głośno mówić — w oryginale niem.: war vorlaut, tj. był przemądrzały. [przypis edytorski]
począł im usilnie tłumaczyć — po tych słowach następuje oratio obliqua, którą naturalnie Henkel zamienia na oratio recta. [przypis tłumacza]
począł się [wiersz biały] także częściej używać — dziś popr. z czasownikiem w formie nieosobowej: poczęto go także częściej używać. [przypis edytorski]
począł — zaczął. [przypis redakcyjny]
Początek czwartego epeisodion. [przypis edytorski]
początek doliny — to znaczy Stare Kościelisko. [przypis edytorski]
Początek drugiego epeisodion. [przypis edytorski]
Początek drugiego stasimon. [przypis edytorski]
Początek mądrości bojaźń Boża — Syr 1, 14. [przypis edytorski]
Początek (…) nie obronim — Elianta, którą poznaliśmy z sympatycznej strony już w rozmowie w I akcie, zaznacza tym odezwaniem swą odrębność od całego towarzystwa, do którego odnosi się, jak i Filint, z pobłażliwą wyrozumiałością. [przypis tłumacza]
Początek piątego epeisodion. [przypis edytorski]
Początek pierwszego epeisodionu (epeisodion — część dialogowa w tragedii greckiej, w przeciwieństwie do stasimonu, części wygłaszanej przez chór. Tragedia grecka składała się zazwyczaj z czterech, pięciu epeisodionów przeplatanych stasimonami. [przypis edytorski]
Początek pierwszego stasimon. [przypis edytorski]
