Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159624 przypisów.
pobok (gw.) — z boku, obok. [przypis edytorski]
pobok — obok siebie. [przypis edytorski]
poborgować (daw.) — pożyczyć a. dać na kredyt. [przypis edytorski]
pobory — część łupów dzielona między sprzymierzeńców. [przypis edytorski]
pobożna niewiasta (…) znalazła grobowiec za życia — Kroniki owych czasów piszą o wiejskiej dziewicy, która przybywszy do Marienburga żądała, aby ją zamurowano w osobnej celi i tam życia dokonała. Grób jej słynął cudami. [przypis autorski]
Pobożnemu jak złemu zarówno przydatny etc. — rozwiązanie zagadki brzmi „diabeł”. [przypis edytorski]
pobożność — tu: przywiązanie. [przypis redakcyjny]
pobożny — stały epitet określający Eneasza. [przypis edytorski]
pobożyć się (daw.) — zaklinać się na Boga; przysięgać na Boga. [przypis edytorski]
pobrać — złupić, obedrzeć. [przypis redakcyjny]
pobracić się (daw.) — dziś: pobratać się. [przypis edytorski]
Po bracie się pocieszył koroną i żoną — Jan Kazimierz ożenił się z Marią Ludwiką Gonzagą, wdową po Władysławie IV. [przypis redakcyjny]
pobraliby się byli — daw. forma czasu zaprzeszłego (trybu przypuszczającego); znaczenie: pobraliby się wcześniej (tzn. przed wydarzeniami wyrażonymi czasem przeszłym prostym). [przypis edytorski]
pobrat (daw.) — pobratymstwo, zbratanie się. [przypis redakcyjny]
pobratymcy Jończycy, powstający przeciw monarsze perskiemu… — Grecy mieszkający w Jonii, centralnej części wybrzeża Azji Mniejszej, podbitej przez państwo perskie; w 499 p.n.e. miasta greckie w Jonii zbuntowały się przeciw władzy perskiej i uzyskały militarne wsparcie od Aten; po krwawym stłumieniu powstania (494) Persowie wysłali ekspedycję przeciw Atenom (490). [przypis edytorski]
Pobratyńscy — bohaterowie Dziejów grzechu Stefana Żeromskiego. [przypis edytorski]
pobrecito (hiszp.) — biedak. [przypis edytorski]
po brekfeście (z ang. breakfast) — po śniadaniu. [przypis edytorski]
pobrzeże — wybrzeże, pas ziemi wzdłuż brzegu morza a. rzeki. [przypis edytorski]
Pobudka grunwaldzka ułożona na obchód przez Stow. STRAŻ POLSKA oraz ZWIĄZEK TURYSTYCZNY — Wszystkie anonsujące firmy ofiarują 20% opustu okazicielowi niniejszej książeczki. [przypis autorski]
pobudka — tu: podstawa, powód, przyczyna, motyw, bodziec. [przypis edytorski]
pobudka — tu: sygnał wojskowej trąbki. [przypis edytorski]
pobudliwość — wrażliwość na pobudki. W oryginale jest: Empfanglichkeit für Motive. Schopenhauer przeciwstawia: Wille i Vorstellung. Wille jest czynnikiem metafizycznym, a Vorstellung poznawczym (por. I. s. 33, II. s. 222). Świat poznajemy przede wszystkim jako Vorstellung i to, według podziału Schopenhauera (por. II. s. 68, 82 i n. 445, III. 114, 412 i n.), jako anschauliche, vollstandige, empirische, konkrete Vorstellungen (por. III. s. 41) i unanschauliche, unvollstandige, abstrakte Vorstellungen. Pierwsze nazywa Schopenhauer Anschauungen, a drugie Begriffe (por. II. 82), uważając pierwsze za pierwotne, drugie za pochodne Vorstellungen (ibid.). Anschauungen stwarza rozum z wrażeń na podstawie prawa przyczynowości. Stąd Intellektualität der Anschauung (por. I. 45, II. 29 i n. 35, 322, III. 64). Te Anschauungen są dla Schopenhauera obrazami. Schopenhauer utożsamia Vorstellung jako akt psychiczny z Gegenstand jako przedmiotem tego aktu (oder Bilder, por. II. 222). Od tych obrazów abstrahuje rozsądek Begriffe (por. I. 94 i n. 132; II. 73, 222; III. 114, 132 i przyp. 97 i 103). „Obrazy” te są albo wywołane wrażeniami (III. 43), albo są obrazami pamięci i wyobraźni (II. 68 i n., 73, 445, 111, 118). Stosownie do znaczenia, jakie Schopenhauer nadaje wyrazom Anschauung, Begriff i Vorstellung, tłumaczymy w niniejszym przekładzie: Vorstellung przez „przedstawienie”, gdyż świat, według Schopenhauera, przede wszystkim „przedstawiamy” sobie tylko, czyli poznajemy go jako nasze „przedstawienie” i to albo jako przedstawienia konkretne, jako obrazy istniejące w nas, czyli jako wyobrażenia, albo jako przedstawienia abstrakcyjne, czyli jako pojęcia. „Wyobrażenie” odpowiada Anschauung u Schopenhauera, a pojęcie Begriff. [przypis tłumacza]
Pobudował mocne miasta, bo za czasów jego wojny nie powstawały, gdy Pan Bóg pokój dawał… — 2 Krn 14, 7 wg Wulgaty (w BT: 2 Krn 14, 6). [przypis edytorski]
poburzyli się — tu: zbuntowali się. [przypis edytorski]
Pobyt na Księżycu Sawiniusza Cyrano de Bergérac, oficera gwardii francuskiej — Dajemy tu w przepolszczeniu opis pierwszej podróży na Księżyc odbytej przez dowcipnego Cyrano de Bergérac dwa wieki temu; lecz zarazem dodać musimy, że nie wierzymy autorowi Agryppiny i Pedanta, który nie znalazł na Księżycu skrzydlatych, a zatem doskonalszych ludzi, lecz Selenitów na czworakach chodzących. [przypis autorski]
pobyty (ukr.) — pobici. [przypis redakcyjny]
poćciwa — dziś popr.: poczciwa. [przypis edytorski]
poćciwość (daw.) — poczciwość. [przypis edytorski]
poćko (gw.) — puszczyk. [przypis edytorski]
po ćmaku — po omacku. [przypis autorski]
po ćmie (daw.) — po ciemku, w ciemności. [przypis edytorski]
po ćmie (gw.) — po ciemku. [przypis edytorski]
poćwiczyć się (starop.) — nauczyć [ćwiczyć]. [przypis redakcyjny]
Pocałuj mnie jeszcze raz — oryg. Kiss Me Again, film niemy w reż. Ernsta Lubitscha z 1925 r. na podst. scenariusza Hannsa Kräly; powstał w niemieckim okresie twórczości reżysera, obecnie obraz jest uznany za zaginiony. [przypis edytorski]
pocechować — naznaczyć własność znamieniem wypalanym zwierzętom na skórze tułowia. [przypis edytorski]
pocena (gw.) — zaczęła. [przypis edytorski]
po chaldejsku, aramejsku, hebrajsku — w istocie Zohar spisany został po hebrajsku i aramejsku. [przypis edytorski]
Pochłania to znaczną ilość czasu, a także i siły umysłu, które kobieta mogłaby zachować na inny użytek… — zdaje się, że to ta sama umysłowa zaleta czyni mężczyznę zdolnym do osiągnięcia prawdy, czyli sprawiedliwego pojęcia o tym, co jest dobre w ozdobach i sztuce. Jest to takie samo pojęcie doskonałości w ciaśniejszym zakresie. Weźmy np. modę w ubraniu, która jak wiadomo zna również smak zły i dobry. Części ubrania zmieniają się ciągle pod względem wielkości: z dużych stają się małe, z krótkich długie, ale w gruncie zachowują formę swoją; jest to zawsze to samo ubranie, z typem względnie stałym na bardzo wąskiej podstawie; na niej jednak moda opierać się musi. Gdyby ci, co najlepsze miewają pomysły albo ubierają się z największym gustem, tę bystrość swojego umysłu zwrócili do rzeczy podnioślejszych, niewątpliwie okazaliby równą zdolność albo podobny, wytworny smak w najszlachetniejszych dziełach sztuki (Sir Joshua Reynold's Discourses). [przypis autorski]
pochłoń — zguba; coś, co pochłania, niszczy. [przypis edytorski]
pochłonienie (daw. forma) — pochłonięcie. [przypis edytorski]
Po chleb aniołów wyciągałaś szyję — Przez chleb aniołów poeta rozumie wyższą wiedzę spekulacyjną, umiejętność, która umysłowego łaknienia człowieka na tej ziemi dostatecznie nie zaspokaja, a którą tylko w życiu wiecznym, pozaświatowym całą obejmie i sytym się stanie. [przypis redakcyjny]
Pochlebiaj, a będziesz szczęśliwy — cytat z opery heroikomicznej Wojciecha Bogusławskiego z muzyką Józefa Elsnera Herminia, czyli Amazonki (1797). [przypis edytorski]
pochlebion będzie (daw.) — będzie mu pochlebiać. [przypis edytorski]
pochlebstwem tylko malować rzeczywiste zainteresowanie się (por. s. 76 w. 26 i n.) — autor w ten sposób opatrzył odsyłaczami wewnątrztekstowymi pierwodruk swej powieści; w tym przypadku we wskazanym miejscu znajduje się fragment rozdz. IV: „jak sądziła, z pewną ujmą dla męża, jej kunszt malarski jest główną podstawą ich stosunku, a zarazem rękojmią miłości Strumieńskiego, bo umożliwia mu złudzenie dostępu do twórczości”. [przypis edytorski]
pochlebstwy — dziś popr. forma N.lm: pochlebstwami. [przypis edytorski]
pochlebuje (daw.) — pochlebia. [przypis edytorski]
pochlubić się — szczycić się, chwalić się czym; być z czego dumnym. [przypis edytorski]
pochmielje (ros.) — przepicie, stan po nadużyciu alkoholu. [przypis edytorski]
pochmiel — tu: piwo. [przypis edytorski]
pochmurniawszy — popr. forma imiesłowu współczesnego: pochmurniejąc a. uprzedniego od czas. dokonanego: spochmurniawszy. [przypis edytorski]
pochmurze (daw.) — pochmurne niebo. [przypis redakcyjny]
pochód Napoleona ku Hiszpanii — w lutym 1808 Napoleon nakazał wojskom francuskim obsadzić punkty strategiczne i fortece hiszpańskie, w maju zmusił króla Hiszpanii do abdykacji i osadził na tronie własnego brata, Józefa. Wkrótce jednak w całym kraju wybuchły walki powstańcze, zmuszając Francuzów do zwiększenia zaangażowanych sił z 12 tys. do 160 tys. [przypis edytorski]
pochód — tu, najprawdopodobniej: demonstracja. [przypis edytorski]
pochód — tu: pochodzenie, rodowód. [przypis edytorski]
pochówka — dziś popr. forma D.lp: pochówku. [przypis edytorski]
pochodne od instynktu erotycznego (…), bo właśnie on jest tym pierwotnym przezwyciężeniem indywidualnego przemijania, które jest udziałem najniższego nawet stworu — w mojej monadologii nie ma potrzeby przyjmowania nieskończonej skali w hierarchii monad — od „monades dormantes” w granicy nieomal cząsteczek martwych (największy błąd Leibniza obok harmonii przedustanowionej) aż do Boga. W nieskończonej skali małości nie potrzebujemy zniżać się tak dalece, aby z miriadów monad względnie doskonałych ukonstytuować tzw. „materię martwą”. [przypis autorski]
pochodnią (daw. forma) — dziś popr. B. lp r.ż.: pochodnię. [przypis edytorski]
Pochodnia, co tu przyświeca twej doli — Poeta nadmienia tu o łasce bożej, która go oświeca, o czym w pierwszych dwóch pieśniach Piekła nas obszerniej objaśnił. [przypis redakcyjny]
Pochodnia Parys — Hekuba niedługo przed urodzeniem Parysa miała proroczy sen: śniło jej się, że urodziła płonącą pochodnię, od której spłonęła cała Troja. [przypis edytorski]
pochodnia — szczapa nasączona smołą, używana dawniej do oświetlania. [przypis edytorski]
pochody — korowody (w oryginale niem.: Aufzüge). [przypis edytorski]
Pochodzenie gatunków — O powstawaniu gatunków (ang. On the Origin of Species), monografia Darwina wydana w 1859 r., przedstawiająca podstawy teorii ewolucji. [przypis edytorski]
pochodzenie (…) Piotra zmieniało się (…) trzykrotnie: naprzód kazano mu być bratem czarnoleskiego Jana (…). Pierwszy domysł (…) upadł już dawno, zbity gruntownie naprzód przez Aleksandra Krasickiego — [por.] Biblioteka nauk. Zakładu Ossol[ińskich], t. VI. [przypis redakcyjny]
pochodzenie (…) Piotra zmieniało się (…) trzykrotnie: naprzód kazano mu być bratem czarnoleskiego Jana (…). Pierwszy domysł (…) upadł już dawno, zbity (…) przez (…) Przyborowskiego — [por. tegoż] Wiadomość o życiu i pismach Jana Kochanowskiego, Poznań 1857. [przypis redakcyjny]
pochodzenie (…) Piotra zmieniało się (…) trzykrotnie: naprzód kazano mu być bratem czarnoleskiego Jana (…). Pierwszy domysł (…) upadł już dawno, zbity (…) przez (…) ks. Gackiego — [por.] O rodzinie Jana Kochanowskiego, Warszawa 1869. [przypis redakcyjny]
pochodzenie (…) Piotra zmieniało się (…) trzykrotnie: naprzód kazano mu być bratem czarnoleskiego Jana (…). Pierwszy domysł (…) upadł już dawno, zbity (…) przez (…) Plenkiewicza — [por.] Dzieła Jana Kochanowskiego, Wyd. pomn., t. IV, cz. I, Warszawa 1884. [przypis redakcyjny]
Pochodziła z Ukrainy… — Życiorys powyższy, oparty na ścisłych danych, przepisałam prawie dosłownie z artykułu dostarczonego mi łaskawie, a zredagowanego przez przyjaciółkę i jedyną nieodstępna współtowarzyszkę pracy śp. Kuczalskiej-Reinschmit p. Józefę Bojanowską, Dyrektorkę Państwowej Szkoły Przemysłowej Żeńskiej w Warszawie. [przypis autorski]
pochodziste (…) zielenie — trawnik a. łąka. [przypis edytorski]
pochodzisty (daw.) — przystępny. [przypis redakcyjny]
pochodzony (starop.) — [tu:] przechodzony, stary. [przypis redakcyjny]
pochodzony — zniszczony. [przypis redakcyjny]
pochop — bodziec. [przypis edytorski]
pochop (daw.) — bodziec, impuls; powód. [przypis edytorski]
pochop (daw.) — chęć. [przypis edytorski]
pochop (daw.) — chęć, zapał. [przypis edytorski]
pochop (daw.) — chęć; zapał. [przypis edytorski]
pochop (daw.) — ochota. [przypis edytorski]
pochop (daw.) — pobudka do działania, impuls. [przypis edytorski]
pochop (daw.) — pochopność, skłonność. [przypis edytorski]
pochop (daw.) — rozmach. [przypis redakcyjny]
pochop (daw.) — skłonność. [przypis edytorski]
pochop (daw.) — skłonność, zapęd. [przypis edytorski]
pochop (daw.) — tu: bodziec; być pochopem: stanowić bodziec do czego. [przypis edytorski]
pochop (daw.) — zachęta, pobudka, zamiar. [przypis edytorski]
pochop (daw.) — zapał; pobudka do działania, impuls. [przypis edytorski]
pochop (daw.) — zapał, zapęd, chęć. [przypis edytorski]
pochopliwy — działający szybko i w sposób nieprzemyślany; dziś popr: pochopny. [przypis edytorski]
pochopniejszy — tu: bardziej skoczny. [przypis redakcyjny]
pochopnie — tu: chętnie. [przypis edytorski]
pochopny (daw.) — działający za szybko; tu: chętny, skłonny. [przypis edytorski]
pochopny (daw.) — prędki, chętny. [przypis edytorski]
pochopny (daw.) — prędki, wartki. [przypis redakcyjny]
pochopny — działający szybko i w nieprzemyślany sposób. [przypis edytorski]
pochopny — prędki, działający bez zastanowienia. [przypis edytorski]
pochopny — tu: prędki, skłonny. [przypis edytorski]
pochop — pochopność; skłonność do natychmiastowego podejmowania nieprzemyślanych działań. [przypis edytorski]
pochop — zapęd, żarliwa chęć. [przypis edytorski]
pochowajta (gw.) — pochowajcie. [przypis edytorski]
pochowaliby się — dziś popr.: pochowałyby się. [przypis edytorski]
