Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 159532 przypisów.

piwo drozdowskie — ze znanego browaru w Drozdowie koło Łomży. [przypis edytorski]

piwowar, z płonących zarazą miast wywiódł kobiety i dzieci i zraził wroga, zarazę. — być może Louis Pasteur (1822–1895), fr. chemik i mikrobiolog, twórca pierwszej szczepionki (określenie piwowar może odnosić się do jego badań nad fermentacją). [przypis edytorski]

pixavon — marka popularnych w latach trzydziestych kosmetyków do włosów z lwowskiej fabryki Odol. [przypis edytorski]

piżjan a. sieja piżjan, łac. Coregonus pidschian — gatunek ryby siejowatej, zamieszkujący w zbiorniki wodne północnej Europy i Syberii. [przypis edytorski]

piżmak, piżmoszczur a. szczur piżmowy (biol.) — gatunek ziemno-wodnego gryzonia z rodziny chomikowatych pochodzący z Ameryki Płn.; w 1905 sprowadzony do Europy jako zwierzę hodowlane, zdziczał i rozprzestrzenił się po kontynencie. [przypis edytorski]

piżmak — piżmoszczur, średniej wielkości (40–70 cm) ziemno-wodny gryzoń z Ameryki Płn., ceniony jako zwierzę futerkowe. [przypis edytorski]

piżmem — lekarz sam przyrządzał lekarstwa, do których używano również pachnącego piżma. [przypis redakcyjny]

piżmo — rodzaj ostrych perfum. [przypis redakcyjny]

piżmo — substancja pochodząca z gruczołów piżmowców, wykorzystywana do wyrobu perfum i olejków zapachowych. [przypis edytorski]

piżmo — substancja zapachowa pochodząca z gruczołów piżmowców, używana do wyrobu perfum i olejków zapachowych. [przypis edytorski]

piżmować się — perfumować się piżmem. [przypis edytorski]

Piza — miasto we Włoszech, w Toskanii. [przypis edytorski]

pizang — gatunek banana. [przypis edytorski]

Pizarrów i CortezówFrancisco Pizarro (1478–1541): hiszpański konkwistador, zdobywca imperium Inków w zach. części Ameryki Południowej; Hernán Cortés (ok. 1485–1547): hiszpański konkwistador, zdobywca imperium Azteków w Meksyku. [przypis edytorski]

Pizarro, Francisco (1478–1541) — hiszpański konkwistador, zdobywca imperium Inków (w zach. części Ameryki Południowej). [przypis edytorski]

Pizarro, Francisco (1478–1541) — hiszpański konkwistador, zdobywca imperium Inków, założyciel miasta Lima, dzisiejszej stolicy Peru. [przypis edytorski]

Piza — włoskie miasto w regionie Toskania. [przypis edytorski]

Piza — włoskie miasto w regionie Toskania, znane m. in. ze swej lekko pochylonej wieży. [przypis edytorski]

Pizon (…) kazał wszystkich trzech uśmiercić (…) — Seneka, O gniewie, I, 18. [przypis edytorski]

Pizonowie — wpływowa rodzina rzymska, gałąź rodu kalpurnijskiego (łac. gens Calpurnia). Jej członkowie często byli wybierani na urząd konsula i mieli znaczący udział w kształtowaniu rzymskiej legislacji. Adresatami listu byli prawdopodobnie Lucjusz Calpurnius Pizon, który sprawował urząd konsula w roku 15 n.e., oraz jego dwaj synowie. [przypis edytorski]

Pizydia — górzysta kraina w płd.-zach. Azji Mniejszej, na płn. od Licji, granicząca z Karią, Lidią, Frygią i Pamfilią; wstrząsana powstaniami, pozostawała w dużej mierze niezależna od panowania perskiego, jej wojowniczy mieszkańcy nękali sąsiednie krainy, podległe Persom. [przypis edytorski]

Pizydowie i Cylicyjczycy — Πισίδαι, Κίλικες [mieszkańcy staroż. krain w płd. Azji Mniejszej]. [przypis tłumacza]

Pizy (…) gród — Piza, miasto w Toskanii; miało być założone w kraju Etrusków przez osadników znad rzeki Alfeus (Alfejos) na Półwyspie Peloponeskim w Grecji, stąd określenie „alfejska”. [przypis edytorski]

Pizystrat (600–527 p.n.e.) — tyran Aten; w czasie sprawowania przez niego władzy Ateny zyskały podstawę swojej wielkości. [przypis redakcyjny]

Pizystrat (600–527 p.n.e.) — tyran Aten w latach 561–527 p.n.e., założyciel dynastii Pizystratydów, obejmującej także jego dwóch synów, panującej w Atenach do 510 p.n.e. [przypis edytorski]

pjaństwo (daw.) — dziś: pijaństwo. [przypis edytorski]

pjan a. pjany (daw.) — pijany. [przypis edytorski]

pjany (daw.) — dziś popr.: pijany. [przypis edytorski]

pjany — dziś popr. pisownia: pijany; tu wymowa dwusylabowa: pja-ny. [przypis edytorski]

pjany — tu: doprowadzający do stanu upojenia. [przypis edytorski]

P. Jaszi, Toward a Theory of Copyright: The Metamorphoses of „Authorship”, 1991 „Duke Law Journal” 455–502 (1991), http://scholarship.law.duke.edu/dlj/vol40/iss2/8 (dostęp 27.06.2014), s. 473. [przypis autorski]

P. Jaszi, Toward a Theory of Copyright: The Metamorphoses of „Authorship”, „Duke Law Journal” 1991, vol.455, s. 463, http://scholarship.law.duke.edu/dlj/vol40/iss2/8 (dostęp 27.06.2014). [przypis autorski]

P. Jaszi, Toward a Theory of Copyright: The Metamorphoses of „Authorship”, „Duke Law Journal” 455–502 (1991), http://scholarship.law.duke.edu/dlj/vol40/iss2/8 (dostęp 27.06.2014), s. 472. [przypis autorski]

P. Jaszi, Toward a Theory of Copyright: The Metamorphoses of „Authorship”, „Duke Law Journal” 455–502 (1991), http://scholarship.law.duke.edu/dlj/vol40/iss2/8 (dostęp 27.06.2014), s. 469. [przypis autorski]

P. Jaszi, Toward a Theory of Copyright: The Metamorphoses of „Authorship”, „Duke Law Journal” 455–502 (1991), http://scholarship.law.duke.edu/dlj/vol40/iss2/8 (dostęp 27.06.2014), s. 463. [przypis autorski]

P. Jaszi, Toward a Theory of Copyright: The Metamorphoses of „Authorship”, „Duke Law Journal” 455–502 (1991), http://scholarship.law.duke.edu/dlj/vol40/iss2/8 (dostęp 27.06.2014), s. 474. [przypis autorski]

P. Jaszi, Toward a Theory of Copyright: The Metamorphoses of „Authorship”, „Duke Law Journal” 455–502 (1991), http://scholarship.law.duke.edu/dlj/vol40/iss2/8 (dostęp 27.06.2014), s. 459. [przypis autorski]

pjawki — Rodzaj psów angielskich, małych i silnych, zwanych pijawkami, służy do łowów na wielkiego zwierza, szczególniej niedźwiedzia. [przypis autorski]

pjolter — specyficznie norweski napój alkoholowy przyrządzany zwykle z brandy lub whisky zmieszanej z wodą sodową (a. wodą mineralną naturalnie gazowaną), popularny w Norwegii w latach 20–50 XX w., ale znany był już w 1880 r.: w jednej z gazet określany jako „nowoczesny drink” i nazywany „pjaalter”; jego twórcą miał być niejaki P.J. Holter, barman z Grand Hotelu z Oslo, ale wiąże się z nim też wiele innych opowieści; znana jest również odmiana drinku przygotowywana z koniaku i szampana (Kongepjolter), przy czym gra słów (norw. Konge: król) może sugerować królewskie pochodzenia tego napoju. [przypis edytorski]

Pjotr — zapis zgodny z pierwszym wydaniem: Pjotr Janicki, Nadal aksamit: liryki, Agencja Wydawnicza Agar, Warszawa 2006. [przypis edytorski]

p. Kajetan — K. Koźmian. [przypis redakcyjny]

P. Konopczyński, poseł sprawozdawca Komisji Prawniczej referujący uzasadnienie projektu prawa autorskiego [w:] Materiały komisji kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] S. Gołąb, Ustawa o prawie autorskim z dnia 29 marca 1926 r. z materiałami, Warszawa 1928, s. 286. [przypis autorski]

P. Konopczyński, [w:] Materiały komisji kodyfikacyjnej Rzeczypospolitej Polskiej…, s. 287. [przypis autorski]

PKO — Powszechna Kasa Oszczędności, polski bank założony w roku 1919. [przypis edytorski]

PKPG — Państwowa Komisja Planowania Gospodarczego. [przypis edytorski]

PKU — Powiatowa Komenda Uzupełnień. [przypis edytorski]

PKU — Powiatowa Komenda Uzupełnień, terenowy organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej, zajmujący się m.in. prowadzeniem ewidencji wojskowej poborowych oraz wyznaczaniem poborowych do określonych rodzajów wojska. [przypis edytorski]

PKU (wojsk.) — powiatowa komenda uzupełnień, terenowy organ wojskowy odpowiedzialny za uzupełnianie sił zbrojnych II Rzeczypospolitej. [przypis edytorski]

PKWN i komunistom z Lublina — PKWN — Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego. Był to marionetkowy rząd złożony z podporządkowanych Stalinowi polskich komunistów. Swój manifest ogłosił 22 lipca 1944 roku w Lublinie. [przypis edytorski]

Płaćmyż podatki, wyprawiajmyż się (…) Zechciejcie już raz zacząć wypełniać obowiązki — zdania ostatnie, jako rada, naiwne w swej wierze patriotycznej, są straszną diagnozą. [przypis tłumacza]

płacha (daw.) — połowa rozszczepionego kloca; gruba nieociosana deska. [przypis edytorski]

płacha — klinga, lama. [przypis autorski]

płachetek (daw.) — kawałek. [przypis edytorski]

płachty ohydne — wady Polski szlacheckiej, które tak niszczą Polskę, jak koszula Dejaniry ciało Herkulesa. [przypis redakcyjny]

płacić pełny żołd, dopóki Hellenów nie przyprowadzi z powrotem do Jonii — zwykle najemnikom płacono żołd tylko za czas ich udziału w kampanii, drogę powrotną odbywali na własny koszt. [przypis edytorski]

płacić — tu: znaczyć. [przypis edytorski]

płaci kryć — czy opłaca się ukrywać. [przypis edytorski]

płaciś (starop.) — pewnieś. [przypis redakcyjny]

płacy od rzezi dla chrześcijan — o zezwolenie na ustanowienie opłaty od rzeźników żydowskich, sprzedających mięso chrześcijanom, prosiły niejednokrotnie miasta, a zwłaszcza rzeźnicy chrześcijańscy, nie mogący współzawodniczyć z żydowskimi (Żydzi mięsa od nich kupować nie mogli ze względów obrzędowych; musieli przeto odstępować taniej droższe części, na które rzeźnicy żydowscy mieli odbiorców, płacących wyższe ceny). [przypis redakcyjny]

płaczącą wdowę — w późn. wyd. poprawiono tłumaczenie, zmieniając w tym miejscu wyrażenie na: „zwiędłą już wdowę”. [przypis edytorski]

płaczą sławnej zasadzki trojańskiej — Zbudowany za radą Ulissesa koń z drzewa, za pomocą którego Grecy zdobyli Troję. [przypis redakcyjny]

płaczcie wdowy — opłakujcie wdowę; płaczcie nad wdową. [przypis edytorski]

Płacze (…) jakby się w kwietniu urodził — tzn. w porze częstych deszczów. [przypis edytorski]

płacze jak Rachel u Ramy — nawiązanie do fragmentu z Księgi Jeremiasza (Jr 31,15–16), w którym mowa jest o opłakiwaniu przez Rachelę, żonę patriarchy Jakuba zwaną matką Izraela, jej synów, Józefa i Beniamina, patronujących dwóm pokoleniom Izraela: „(15) To mówi Pan: «Słuchaj! W Rama daje się słyszeć lament i gorzki płacz. Rachel opłakuje swoich synów, nie daje się pocieszyć, bo już ich nie ma». (16) To mówi Pan: «Powstrzymaj głos twój od lamentu, a oczy twoje od łez, bo jest nagroda na twe trudy, wyrocznia Pana, powrócą oni z kraju nieprzyjaciela”; por. też w Nowym Testamencie Mt 2, 18. [przypis edytorski]

Płacze Zygmunt żegnając długiego terminu Widzenia się — ówczesna składnia dopuszczała połączenie „płakać czego” w znaczeniu: płakać z powodu czegoś. [przypis edytorski]

płacz i tesknica — aluzja biblijna: chodzi o „płacz i zgrzytanie zębów” w piekle (wg Św. Mateusza XXII 13). [przypis redakcyjny]

płaczka — kobieta wynajmowana do opłakiwania czyjejś śmierci. [przypis edytorski]

płaczliwe wojny (starop.) — płacz, łzy wyciskające, opłakane. [przypis redakcyjny]

płacz Magdaleny — nawiązanie do płaczu Marii Magdaleny przy opustoszałym grobie Jezusa po jego Zmartwychwstaniu. [przypis edytorski]

płacz — tu: w znaczeniu planctus (łac. żal, opłakiwanie), chodzi tu bowiem o same Treny jako utwór literacki. [przypis redakcyjny]

płakać kogoś — płakać za kimś, opłakiwać kogoś. [przypis edytorski]

płakała, gdy bliski jej krewny, człowiek pięćdziesięcioletni, który w jednej parafii przez trzydzieści lat pełnił obowiązki kapłańskie, musiał iść na tułaczkę z żoną i dziećmi — mowa o księdzu unickim, szykanowanym przez władze carskie w zaborze rosyjskim. Kościół unicki (greckokatolicki) powstał na terenie Polski w 1596 r. w wyniku unii brzeskiej, łączył prawosławny obrządek i tradycję (w tym zwyczaj zakładania rodzin przez księży) z podporządkowaniem władzy papieża. Rząd rosyjski dążył w XIX w. do przywrócenia prawosławia na terenie dawnej Polski. [przypis edytorski]

płakała, gdy garstki pijanych włóczęgów i obałamuconych dzieci rozbijały bezkarnie po ulicach Warszawy sklepy żydowskie i niszczyły ich mienie — nawiązanie do pogromu warszawskiego, który miał miejsce w Boże Narodzenie 1881 r. Zabito wówczas 2 osoby, 24 zostały ranne, 1000 rodzin straciło środki do życia, zniszczono mienie 10000 Żydów. [przypis edytorski]

płakał jej (starop. konstrukcja) — płakał nad nią. [przypis edytorski]

płakały Kolmy — płakały z żalu nad losem Kolmy; charakterystyczna forma z dopełniaczem, służąca archaizacji tekstu. [przypis edytorski]

płakali zachodząc się — dziś: płakali zanosząc się. [przypis edytorski]

płakiwała (daw.) — płakała od czasu do czasu; dziś: popłakiwała. [przypis edytorski]

płań a. płania (daw.) — rozlewisko; także: ploso. [przypis edytorski]

płań a. płania — szeroko rozlana, niegłęboka woda; kałuża. [przypis edytorski]

płań a. płania — szeroko rozlana, niegłęboka woda. [przypis edytorski]

płanetnica, płanetnik — w wierzeniach słowiańskich, na poły demoniczna istota uosabiająca zjawiska atmosferyczne, kierująca chmurami i zsyłająca burze, ulewy czy grad; płanetnikami (inaczej też: chmurnikami, obłocznikami) miały zostawać dusze zmarłych nagłą śmiercią i samobójców (szczególnie wisielców i topielców). [przypis edytorski]

płanetnik — opętaniec; w mitologii słowiańskiej i według późniejszych wierzeń ludowych: pół człowiek, pół demon, pędzący chmury po niebie, rządzący deszczami i wszelkimi opadami. [przypis redakcyjny]

płaśnia — płaszczyzna. [przypis edytorski]

płasienka — mała płaśń, tj. taras. [przypis edytorski]

płaska dolina — chodzi o polanę Kira Miętusia. [przypis edytorski]

płaski (daw.) — prymitywny. [przypis edytorski]

płaski (daw.) — przyziemny. [przypis edytorski]

Płaskie — dawna marka papierosów. [przypis edytorski]

płaskonos, Spatula clypeata (biol.) — średniej wielkości wędrowny ptak wodny z rodziny kaczkowatych. [przypis edytorski]