Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 159532 przypisów.

pieniądzami — dziś popr. forma N.lm: pieniądzmi. [przypis edytorski]

pieniądze dobre — pochodzące z czasów przed r. 1662, kiedy komisja lwowska spodliła monetę; por. Korzon, Dola i niedola Sobieskiego III. [przypis redakcyjny]

pieniądzem zgubił — przykład ruchomej końcówki fleksyjnej czasownika; inaczej: pieniądze zgubiłem. [przypis edytorski]

pieniądze od Cyrusa nadeszły — wobec powodzeń Kallikratidasa zmienił Cyrus swą politykę stawiania trudności następcy Lizandra. Przyjaźń Lacedemończyków była cenna, Lizander nie był jedynym, o którego względy należało zabiegać. [przypis tłumacza]

pieniądze z miast związkowych — Ateny stały na czele Związku Morskiego, sojuszu miast-państw greckich z obszaru M. Egejskiego, powstałego w 478 p.n.e. w celu wspólnej walki z Persją. W roku 454 skarbiec Związku został przeniesiony z wyspy Delos do Aten, które stały się hegemonem sojuszu, traktując go jak własne imperium. [przypis edytorski]

Pieniądz jest to znak, który przedstawia wartość wszystkich towarów. Bierze się jakiś metal, aby znak był trwały, aby się mało zużywał, i aby bez zniszczenia dało się go dzielić — sól, którą się posługują w Abisynii, ma tę wadę, że się niszczy ustawicznie. [przypis autorski]

pieniądz w tablicę włoży — da ofiarę; ofiary na kościół zapisywano na tablicy. [przypis edytorski]

pieniać kogoś — procesować się z kimś. [przypis edytorski]

pieniać — pozywać przed sąd, procesować. [przypis redakcyjny]

pieniacz — zaciekły procesowicz. Powszechne zjawisko pieniactwa poddawał Krasicki wielokrotnie literackiemu opracowaniu (np. Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, komedia Pieniacz). W Uwagach powiedział krótko, że jest to jedna z groźniejszych przywar, wynikająca z nadmiaru ambicji, a przynosząca wielkie straty pieniaczowi; alchimista — uprawiający alchemię, o której czytamy w Zbiorze potrzebn. wiad.: „Zawisł ten kunszt 1–mo na jak najdoskonalszym oczyszczeniu i przyprawieniu kruszców; 2–do na sposobie przeistoczenia onych; 3–tio na wydystylowaniu esencji i spirytusów kruszcowych i zielnych. Że ten kunszt będąc zapalonej imaginacji płodem, omamieniu najbardziej podlega […], że wielu zwiódł, doświadczenie nauczyło; że do tego czasu znajdują się tacy, którzy w kamień filozofski i inne podobne matactwa wierzą, rzecz równie podziwienia i politowania godna”. W drugiej połowie XVIII w. znanym alchemikiem w Polsce był August Fryderyk Moszyński; głośnym echem odbił się również pobyt w Warszawie słynnego alchemika i szarlatana, Włocha Cagliostro, który w ciągu niespełna dwóch miesięcy wyłudził od ciekawych za swoje praktyki magiczne wielkie sumy i uciekł. [przypis redakcyjny]

Pienia o zgonie Bolesława — w innym tłum. Pieśń o zgonie Bolesława. Przekład pieśni: Karol Szajnocha (Pienia pogrobna w Opowiadaniu o Bolesławie Chrobrym) z wyjątkiem pierwszej strofy, opuszczonej w powyższym źródle i uzupełnionej przez tłumacza całości Kroniki Galla, Zygmunta Komarnickiego. [przypis edytorski]

pienia — śpiewy; tu: poezja. [przypis edytorski]

pieniędzmi twymi wzmógł — wzbogacił się twoimi pieniędzmi. [przypis edytorski]

pieniędzy, o które… prosiłem — Werter musiał prosić matkę o pieniądze w liście, napisanym w czasie między 19 kwietnia a 24 marca. W liście tym oczywiście nie wspominał o swoich zamiarach. [przypis redakcyjny]

Pieniężny, Seweryn (1864–1905) — redaktor „Gazety Olsztyńskiej” w latach 1891–1903. Organizował protesty w obronie języka polskiego na Warmii. [przypis edytorski]

pienie (daw.) — pieśń, śpiew. [przypis edytorski]

pieniem (daw. forma N.) — dziś popr.: pniem. [przypis redakcyjny]

pienie — śpiew. [przypis edytorski]

Pieniny — pasmo górskie w łańcuchu Karpat, położone Polsce i na Słowacji. [przypis edytorski]

pienny (daw.) — tu: pienisty, spieniony. [przypis edytorski]

pieprzojad — tukan; ptak południowoamerykański z rzędu dzięciołowatych o potężnym dziobie. [przypis edytorski]

pieprzyk na policzku — być może nawiązanie do mody, obowiązującej w XVIII w., kiedy to eleganckie damy przyklejały sobie na policzku sztuczny pieprzyk, tzw. myszkę. [przypis edytorski]

Pieracki, Bronisław (1895–1934) — polski polityk, legionista, jeden z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego, współorganizator przewrotu majowego; od 1931 minister spraw wewnętrznych; zastrzelony przez członka Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów. [przypis edytorski]

pierczatka (ros. перчатка) — rękawiczka. [przypis edytorski]

pierdółka — prostackie gadanie. [przypis autorski]

pierdzigryczka — człowiek ślamazarny. [przypis autorski]

pieredyszka (pot., z ros.) — chwila wytchnienia, odpoczynku. [przypis edytorski]

piereriez (ros.) — przez. [przypis edytorski]

Pieria — kraina w płd. Macedonii, obejmująca wybrzeże na wschód od Olimpu. [przypis edytorski]

Pieria — kraina w staroż. Grecji (właśc. w Macedonii), położona na płn. od Olimpu, między Morzem Egejskim a Masywem Olimpijskim; w mit. gr.: siedziba Muz. [przypis edytorski]

Pieria — kraj położony na północ od Olimpu, między Morzem Egejskim a Masywem Olimpijskim; w mit. gr.: siedziba Muz. [przypis edytorski]

pieriekliczka (ros.) — odczytywanie listy obecności. [przypis edytorski]

pierkos (daw.) — mężczyzna w podeszłym wieku strojący się jak młodzieniec. [przypis edytorski]

Pierla italiano? Pierla franciezo? — Mówisz Pan po włosku, po francusku? [przypis redakcyjny]

piernacz — buława pułkownikowska kozacka, która zastępowała między Kozakami list żelazny, czyli dawała okazicielowi prawo swobodnego przejazdu i nietykalność. [przypis redakcyjny]

piernacz — buława pułkownikowska kozacka, która zastępowała między Kozakami list żelazny [czyli dawała okazicielowi prawo swobodnego przejazdu i nietykalność Red. W.L.]. [przypis autorski]

piernacz — buława pułkownikowska kozacka, pełniąca funkcję listu żelaznego, tj. przepustki. [przypis redakcyjny]

piernacz — buława pułkownikowska kozacka, pełniąca także funkcję listu żelaznego, gwarantująca bezpieczeństwo i swobodny przejazd. [przypis edytorski]

piernacz — buława pułkownikowska kozacka, pełniąca także funkcję listu żelaznego, przepustki. [przypis redakcyjny]

piernacz — buława, symbol władzy pułkownika kozackiego. [przypis redakcyjny]

piernacz — buława, używana często także jako list żelazny, nadawany przez władcę podróżującemu, gwarantujący nietykalność i swobodny przejazd. [przypis edytorski]

piernat — cienki materac wypchany pierzem. [przypis edytorski]

piernat (daw.) — cienki, nieprzeszywany (niepikowany) materac wypełniony pierzem; też: kołdra. [przypis edytorski]

piernat — tu: materac. [przypis edytorski]

piernół (gw.) — pierdnął. [przypis edytorski]

pieróg (ros. пирог) — potrawa kuchni rosyjskiej i ukraińskiej: pieczony placek z nadzieniem przygotowany na słodko (z białym serem lub jabłkami) lub na słono (z ziemniakami, ziemniakami z serem, kaszą, mięsem, rybą lub kapustą). [przypis edytorski]

pieróg — tu: charakterystyczne nakrycie głowy. [przypis edytorski]

pieróg — tu: potrawa kuchni wschodniej: pieczony placek z nadzieniem przygotowany na słodko (z białym serem lub jabłkami) lub na słono (z ziemniakami, ziemniakami z serem, kaszą, mięsem, rybą lub kapustą). [przypis edytorski]

Piero Di Cosimo (1462–1522) — wł. malarz epoki renesansu. [przypis edytorski]

Pieros — góra w dzielnicy macedońskiej Pieria w pobliżu płn.-zach. stoku Olimpu; jedno z miejsc ulubionych przez Muzy, które też stąd poeci nazywali Pierydami. [przypis tłumacza]

Pierowska, Sofia Lwowna (1853–1881) — rosyjska rewolucjonistka, propagatorka i uczestniczka „wędrówek w lud”, skazana w tzw. procesie 193, po ucieczce działała w tajnej organizacji Ziemla i Wola, następnie w Narodnej Woli; współorganizatorka zamachów na cara Aleksandra II, w tym zakończonego powodzeniem ataku z 13 marca 1881; wraz z innymi zamachowcami aresztowana i stracona; żyła w nieformalnym związku z innym działaczem Narodnej Woli, Andriejem Żelabowem. [przypis edytorski]

pierożek — furażerka; rodzaj wąskiej płóciennej czapki, używanej często przez formacje wojskowe lub paramilitarne. Nadzorczynie w kobiecych obozach koncentracyjnych służyły w uniformach SS, okrycie głowy stanowiła furażerka. [przypis edytorski]

pierożek — tu: dwurożny kapelusz w kształcie trójkąta, powszechny w XVIII i XIX w., kojarzony często z Napoleonem Bonaparte. [przypis edytorski]

Pierre Augustin Beaumarchais (1732–1799) — francuski komediopisarz; zakupił szlachectwo i dostał się na dwór Ludwika XV, to doświadczenie posłużyło do stworzenia licznych satyr politycznych czy społecznych, np. Cyrulika sewilskiego (1775) czy Wesela Figara (1784). [przypis edytorski]

Pierre Corneille (1606–1684) — fr. dramatopisarz, zwany ojcem tragedii francuskiej, doprowadził do odrodzenia teatru i przywrócenia antycznej zasady trzech jedności; jego największe dzieła to Cyd (1636) i Andromeda (1650). [przypis edytorski]

Pierre de Montereau, właśc. Pierre de Montreuil (zm. 1267) — francuski architekt; przydomek nadany mu przez historyków architektury, Piotr z Montereau, jest błędny i wynika z inskrypcji na jego nagrobku — nazwie miejscowości, która została niewłaściwie zidentyfikowana jako Montereau, a nie Montreuil. [przypis edytorski]

Pierre de Ronsard (1524–1585) — poeta francuskiego renesansu. [przypis edytorski]

Pierre du Terrail de Bayard — legendarny rycerz fr., zginął podczas wyprawy Franciszka I na Mediolan (1524). [przypis redakcyjny]

Pierre Eugène Veber (1869–1942) — fr. autor licznych komedii scenicznych, zabawnych powieści; współpracował z Mauricem Hennequinem; do najbardziej popularnych dramatów należy Le Monsieur de cinq heures. [przypis edytorski]

Pierre Laffitte (1823–1903) — fr. filozof i matematyk, uczeń Augusta Comte'a, związany z nurtem pozytywizmu. [przypis edytorski]

Pierre Loti, właśc. Julien Viaud (1850–1923) — francuski oficer marynarki i pisarz, znany z dziennika podróży do Maroka oraz powieści i opowiadań, których akcja rozgrywa się w egzotycznych krajach. [przypis edytorski]

Pierre Marivaux (1688–1763) — fr. dramaturg i powieściopisarz, związany z paryskimi teatrami Comédie-Italienne i Comédie-Française; autor komedii, często poświęconych sylwetkom kobiet, prekursor teatru psychologicznego. [przypis edytorski]

pierres de strass (fr.) — imitacje szlachetnych kamieni. [przypis edytorski]

Pierre Terrail de Bayard (1476–1524) — bohater wojen francusko-włoskich, zwany „rycerzem bez trwogi i skazy”. [przypis redakcyjny]

Pierronka (fr. Pierronne) — żona pana Pierron; tłumacz wykorzystał polską formę gwarową na -ka, a nie daw. ogólnopolską formę na -owa; dziś w jęz. fr. nazwiska żon i dzieci nie różnią się formą od nazwiska męża i ojca. [przypis edytorski]

pierrot — postać z francuskiej pantomimy, w białym stroju i z pobieloną twarzą. [przypis edytorski]

Pierrot — postać z komedii dell'arte. [przypis edytorski]

pierrot — postać z komedii dell'arte: smutny kochanek ze łzami wymalowanymi na pobielonej twarzy. [przypis edytorski]

Pierrot — postać z komedii dell'arte: smutny kochanek ze łzami wymalowanymi na pobielonej twarzy. [przypis edytorski]

pierrot — postać z komedii dell'arte: smutny kochanek ze łzami wymalowanymi na pobielonej twarzy. [przypis edytorski]

pierrot — postać z tradycyjnej francuskiej pantomimy. [przypis edytorski]

Pierrot — postać z tradycyjnej francuskiej pantomimy. [przypis edytorski]

Pierrot — postać z tradycyjnej pantomimy francuskiej. [przypis edytorski]

pierrot — postać z włoskiej commedia dell'arte, w białym stroju i z pobieloną twarzą. [przypis edytorski]

pierścień Hansa Karwela, nadwornego jubilera króla Melindy — Tradycyjna opowiastka, powtarzająca się u wielu autorów. [przypis tłumacza]

Pierścień Nibeluna — (niem. Der Ring des Nibelungen) dramat muzyczny autorstwa Ryszarda Wagnera, złożony z części Złoto Renu, Walkiria, Zygfryd i Zmierzch bogów, zainspirowany przez średniowieczną epikę niemiecką. [przypis edytorski]

Pierścień Rybaka — jeden z symboli władzy papieskiej: sygnet z wizerunkiem św. Piotra zarzucającego sieć; zgodnie z tradycją katolicy spotykający się z papieżem okazują swoje oddanie, całując pierścień. [przypis edytorski]

pierścień [Saturna] (…) dosyć płaski, jak to bardzo dobrze odgadł pewien znakomity mieszkaniec naszego małego globu — astronom Christiaan Huygens (1629–1695). [przypis tłumacza]

pierścień — tu w charakterze osłony palca łucznika. [przypis edytorski]

Pierścień Wielkiej Damy — w rękopisie i w niektórych wydaniach pojawia się tytuł rozszerzony: Pierścień Wielkiej Damy czyli ex machina Durejko. [przypis redakcyjny]

pierścienice (biol.) — typ zwierząt bezkręgowych mających wydłużone ciało złożone z szeregu pierścieni. [przypis edytorski]

pierścienisty (daw.) — tu: układający się w pierścienie. [przypis edytorski]

pierścienisty (daw.) — upierścieniony, ozdobiony pierścieniami. [przypis edytorski]

pierścionek Dyjanny — chodzi o księżyc, którego patronką w mit. rzym. była Diana. [przypis edytorski]

pierś ich Turna obecność zapali — konstrukcja z szykiem przestawnym; inaczej: „obecność Turna zapali ich pierś” a. „obecność Turna wywoła zapał w ich piersi” itp. [przypis edytorski]