Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8342 przypisów.
Zews — Zeus, władca bogów w mit. gr. (taką pisownię jego imienia stosowano na przeł. XIX i XX w.; np. Wyspiański w Nocy listopadowej). [przypis edytorski]
Ze wszystkich dziedzin ducha sztuka jest najbardziej indywidualna, to znaczy najniesforniejsza. (…) winniśmy dać mu swobodę twórczą i nie pętać jej receptami i przepisami — L. Krzywicki, W otchłani, Warszawa 1909, s. 214. Podobnie: W otchłani, s. 216. [przypis autorski]
Ze wszystkich kształtów najpiękniejszy jest ludzki (…) — Cyceron, O naturze bogów, I, 18. [przypis tłumacza]
Ze wszystkich wiar, jakie święty Paweł znalazł we czci w Atenach, ta, którą święcili „Bóstwu ukrytemu i nieznanemu” (…) — Biblia, Dz 17:23n. [przypis edytorski]
ze wszystkich włoskich poetów najwdzięczniej ukształtowany na wzór starożytnej i czystej poezji — Torquato Tasso, autor Jerozolimy Wyzwolonej. [przypis tłumacza]
ze wszystkiego (gw.) — z całego. [przypis edytorski]
ze wszystkiego serca (daw., gw.) — z całego serca. [przypis edytorski]
ze wszystkiej mocy (gw.) — z całej siły. [przypis edytorski]
ze wszystkim — tu: całkowicie, zupełnie. [przypis edytorski]
Zewulon właśc. Zabulon — szósty i ostatni syn Jakuba i Lei (Rdz 30,20), z którego wywodzi się jedno z pokoleń Izraela; zgodnie z błogosławieństwem Jakuba jego pokolenie dostało ziemię nad morzem (Rdz 39,14). [przypis edytorski]
ze względu na kształt Ziemi (okrągły, ale nieco spłaszczony) — zaleta, wynikła z kulistego kształtu Ziemi, jest dosyć znana; lecz niewielu wie, że jej spłaszczenie [przy biegunach] jako sferoidy, przeszkadza właśnie temu, żeby wyniosłości lądu stałego albo też mniejszych, może trzęsieniem ziemi wyrzuconych gór, nie przesuwały, ciągle i w nie bardzo długim czasie znacznie, osi ziemi, gdyby wydęcie ziemi pod równikiem [unter der Linie] nie było tak potężną górą, że napór żadnej innej góry nigdy jej nie może dostrzegalnie z jej położenia wysadzić ze względu na oś. A jednak bez wahania się objaśniają to tak mądre urządzenie, powołując się na równowagę płynnej niegdyś masy Ziemi. [przypis autorski]
ze względu na Platona — Platon poznał się z Sokratesem w 20 roku życia, więc rozmowa ta toczyłaby się po 407 r.; wygląda z niej, jakoby Glaukon był młodszym bratem, tymczasem wiemy, że Adejmantos i Glaukon w 409 r. służyli w konnicy i odznaczyli się w bitwie pod Megarą (miasto na Istmie [Przesmyku Korynckim], graniczące z Attyką), gdy Platon mógł być ledwie rekrutem. Glaukon więc był starszy od Platona i liczył więcej lat niż dwadzieścia w czasie tej rozmowy. Ksenofont zatem nie zna wieku Glaukona lub o to nie dba, rozmowa zaś ta jest wymysłem literackim. [przypis tłumacza]
ze względu na środki — flota. [przypis tłumacza]
ze wzgórzów — dziś: ze wzgórz. [przypis edytorski]
ze wzgórzy — dziś popr.: ze wzgórz. [przypis edytorski]
Zeyer, Julius (1841–1901) — czeski poeta modernistyczny, autor m.in. cyklu epickiego Wyszehrad i powieści Jan Maria Pjolkar. [przypis edytorski]
zeżmie — ściśnie (od zżąć, żmę). [przypis redakcyjny]
ze zapomnień — dziś popr.: z zapomnień, tj. z zapominalstwa. [przypis redakcyjny]
ze zbyt szczerym wylaniem — zbyt wylewnie; sens: zbyt wyraźnie, zbyt demonstracyjnie. [przypis edytorski]
ze Ziemią — dziś: z Ziemią. [przypis edytorski]
ze ziemi — dziś popr.: z ziemi. [przypis edytorski]
ze Ziemi — dziś: z Ziemi. [przypis edytorski]
ze ziemie (daw., gw.) — z ziemi. [przypis edytorski]
ze złem, w którym świat leży — 1 J 5, 19. [przypis edytorski]
zeznał do oczu — zeznał przed czyimiś oczami, tj. w obecności jakiejś osoby. [przypis edytorski]
zeznawszy (starop.) — tu: uznawszy. [przypis edytorski]
zezował — w oryg. zapis: zézował, a więc wym.: „zyzował”. [przypis edytorski]
zezrębić — zacząć stanowić zrąb, fundament. [przypis edytorski]
zezuć a. zzuć — zdjąć (buty). [przypis edytorski]
zezuć a. zzuć — zdjąć, ściągnąć (buty). [przypis edytorski]
zezuć (gw.) — zdjąć buty. [przypis edytorski]
zezuć postoły — zdjąć buty. [przypis edytorski]
ze zwierzęty — daw. forma N.lm; dziś popr.: ze zwierzętami. [przypis edytorski]
ze zwierzęty — dziś popr. forma N.lm: ze zwierzętami. [przypis edytorski]
zezwolenie na druk — Na ostatniej stronie pierwodruku jest nalepiona karteczka, na której wydrukowano: Wolno drukować J. K. Szaniawski. R. S. D. J. W. P. [przypis redakcyjny]
z fartuszkiem — tj. z przednią klapą zasłaniającą rozporek (w oryg. jest codpiece: mieszek). [przypis tłumacza]
z faworem — z pobłażaniem. [przypis redakcyjny]
z Fescenii, z Faliski Ekwowie — miasta w płd. Etrurii niedaleko Tybru. [przypis edytorski]
z Fiali — ἐκ τῆς Φιάλης:, dosłownie: czasza. [przypis tłumacza]
z fin de sieclu (fr. fin de siècle) — z końca wieku. [przypis edytorski]
z firmą — dziś: firmy (mydło firmy „Tlen”). [przypis edytorski]
z flegmą — flegmatycznie; powoli i z ociąganiem. [przypis edytorski]
z flegmą — tu: flegmatycznie; powoli i spokojnie. [przypis edytorski]
z flegmą — tu: flegmatycznie. [przypis edytorski]
Z Fojbosa proroczego powracam przybytku — mowa o wyroczni Apollina w Delfach. [przypis edytorski]
Z formuły układu społecznego widać (…) bez tego byłyby niedorzeczne, tyrańskie i narażone na najstraszniejsze nadużycia — z całego rozdziału wynika, że 1) zwierzchnik nie może być krępowany przez żadne prawa, jednak musi działać w granicach umowy pierwotnej, 2) prawa stanowione przez zwierzchnika muszą być zaopatrzone sankcją przymusu. — Ponadto Russo stwierdza, że każdy uczestnik związku jest członkiem władzy zwierzchniej — na razie jednak nie udowadnia tej tezy. [przypis tłumacza]
z franc. soubrette — postać kobieca występująca w operetce lub operze komicznej, najczęściej jest to sprytna pokojówka, inspiratorka intryg. [przypis edytorski]
zfrasowane (starop. forma) — dziś popr.: zafrasowane. [przypis edytorski]
zfrasowany (starop. forma) — dziś: zafrasowany; tj. zmartwiony. [przypis edytorski]
zgadać — zgadywać. [przypis edytorski]
zgadał — zgadywał. [przypis edytorski]
zgada — zgaduje, zmyśla. [przypis redakcyjny]
zgadnął — dziś popr.: zgadł a. odgadnął. [przypis edytorski]
zgadni — dziś popr. forma trybu rozkazującego: zgadnij. [przypis edytorski]
Zgadniesz, że dojdzie do nieśmiertelności! — pomnik konny kolosalny Piotra roboty Falkoneta i posąg Marka Aureliusza stojący teraz w Rzymie w Kapitolium są tu wiernie opisane. [przypis redakcyjny]
zgadoj — taikoje. [przypis edytorski]
zgadywa (daw.) — dziś: zgaduje. [przypis edytorski]
zgadzać (daw.) — zmierzać. [przypis redakcyjny]
zgadzać się — tu: umawiać się. [przypis edytorski]
zgadzać się — tu: umawiać się, uzgadniać (między stronami sporu). [przypis edytorski]
Zgadzają się najzupełniej wszelkie szczegóły ich kultów tak dalece, że można np. przekaz Thietmarowy poprawiać wedle przekazu Saksona i żywociarzy Ottona Bamberskiego. Na ścianach świątyni ratarskiej miały być wedle Thietmara sztucznie wyrzezane posągi bóstw, ależ on tego na własne oczy nie oglądał; słusznie stwierdzili Duńczycy i Otton Bamberski, że na ścianach widniały bardzo dokładnie rzeźbione a grubo pomalowane rozmaite przedmioty, z czego sprawozdawca Thietmarowy bogów porobił. Stanica, to jest olbrzymia chorągiew Świętowitowa, miała to samo znaczenie, co wielka tarcza Jarowitowa, niecąca strach i dająca pewność zwycięstwa. Te same szczegóły co do konia-wierzchowca Świętowita i Trzygłowa itd. dowodzą tożsamości tego bóstwa o różnych nazwach. [przypis autorski]
zgaga — tu ogólnie: cierpienie. [przypis redakcyjny]
zgalwanizowany — tu: sztucznie pobudzony przez użycie prądu galwanicznego (prądu elektrycznego pochodzącego z ogniw galwanicznych). [przypis edytorski]
zganaszowany — o koniu: mający silnie pochyloną głowę, ustawioną prostopadle do podłoża, w pozycji wymuszonej przez jeźdźca ściąganiem wodzy. [przypis edytorski]
zgangreniały — toczony gangreną. [przypis edytorski]
zgani im zbyteczną słabość — dziś: zgani ich za (…). [przypis edytorski]
z gardłem za węgłem — dla zrzucenia; [tj. żeby zwymiotować; red. WL]. [przypis redakcyjny]
Zgardzał (…) nimfy — gardził nimfami. [przypis edytorski]
z garka — dziś popr.: z garnka. [przypis edytorski]
zgarszać się — dziś popr. forma: gorszyć się; odczuć oburzenie ze względów moralnych. [przypis edytorski]
zgartywać (daw.) — zgarniać. [przypis edytorski]
Zgasisz synków Hipokrata; będą cię gagatkiem zwać — Hipokrates, bratanek Peryklesa, wódz ateński, który poległ w r. 424 w bitwie pod Delion, miał dwu synów, z których śmiały się całe Ateny: nazywano ich prosiakami. [przypis tłumacza]
zgasła w dniu klęski — Sobieski, Marek herbu Janina (1628–1652), starszy brat Jana III Sobieskiego, po bitwie pod Batohem (1652) dostał się do niewoli i został ścięty na rozkaz Chmielnickiego. [przypis redakcyjny]
Zgasły wszech kruszców połysk i kamieni (…) przy tej doliny kwiatach i zieleni — Blask drogich kruszców i kamieni symbolicznie oznacza osoby zajmujące wysokie szczeble w społeczeństwie na ziemi, które poeta spotyka przed bramą czyśćcową w oczekiwaniu na jej otwarcie. Dolina ta bogato ubrana kwiatami symbolicznie tę myśl wyraża: że wielmożni ziemscy, książęta i ludzie prywatni, co blaskiem przepychu są otoczeni, o jeden krok do rzeczywistego duchowego celu jeszcze naprzód nie postąpili. Dlatego to zgodnymi głosami śpiewają pieśń: Salve Regina, ażeby co prędzej z tego przepychu kwiatów i kamieni, przypominającego im blask ich ziemski, do mąk oczyszczających ze zmaz grzechowych dojść mogli. [przypis redakcyjny]
zgasnąć (przen.) — umrzeć. [przypis redakcyjny]
zgaszenie — znaczenie przysłówkowe: w sposób zgaszony, przygaszony. [przypis edytorski]
z gębą (gw.) — wymowna. [przypis autorski]
zgęba — kęs. [przypis redakcyjny]
zgębę — kęs. [przypis redakcyjny]
zgęsły — dziś: zgęstniały. [przypis edytorski]
zgęstwiało (starop.) — zgęstniało (powietrze). [przypis edytorski]
Z Getego. [przypis autorski]
Z Getego. Swobodny przekład z wiersza Goethego Die Spröde (Nieprzystępna). [przypis autorski]
zgiąn — dziś popr.: zgiął. [przypis edytorski]
zgiełkliwie — gwarnie, głośno. [przypis edytorski]
zgiełk — ruchliwy, hałaśliwy pośpiech. [przypis edytorski]
zgiełk — tu raczej: zamęt. [przypis edytorski]
zginąłże — konstrukcja z partykułą -że w funkcji wzmacniającej i pytającej; znaczenie: czy zginął. [przypis edytorski]
zginęła — w pierwotnej wersji: „umarła”. [przypis edytorski]
zginęli (starop. forma) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli zginę. [przypis edytorski]
zginie cała Beocja (…) niech tylko zostaną węgorze! — Beocja słynna była z ryb i węgorzy, które poławiano w jeziorze Kopais. [przypis tłumacza]
zginiem, będziem itp. (daw.) — skrócona forma czasownika 1 os. lm; dziś: zginiemy, będziemy itp. [przypis edytorski]
Zginie miasto Priama przez podstęp boskiego Laertydy… — przepowiednia dotycząca Konia Trojańskiego — wymyślonego przez Odyseusza sposobu na pokonanie trojańczyków. [przypis edytorski]
zginienie — dziś raczej: zginięcie; zgubę. [przypis edytorski]
zginienie (starop.) — tu: śmierć, zgładzenie. [przypis edytorski]
Z głębi duszy dziękuję Bogu najlepszemu… — op. cit., s. 114. [przypis autorski]
Z głębokości wołam do Ciebie, o Panie. [przypis redakcyjny]
Z głębokości wołam do Ciebie — początek biblijnego Psalmu 130. [przypis edytorski]
z główną pocztą we Lwowie w roku 1918, z ministerstwem wojny w Warszawie w roku 1926 — podczas bitwy o Lwów, w natarciu 9 listopada 1918 oddziały polskie zajęły budynek Poczty Głównej, jeden ze strategicznych celów; podczas przewrotu majowego, 13 maja 1396 wojska strony rządowej przypuściły zwycięski atak na gmach Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie zajęty przez oddziały Piłsudskiego. [przypis edytorski]
Zgłobice — wieś w województwie małopolskim, w powiecie tarnowskim. [przypis edytorski]
