Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8342 przypisów.
z duchy — dziś popr. forma: z duchami. [przypis edytorski]
zdudzieć — ogłupieć. [przypis autorski]
z dumajką (neol. ros. od: думать: myśleć) — z myśleniem. [przypis edytorski]
zdumiała — dziś popr.: zdumiała się. [przypis edytorski]
zdumiał — dziś popr.: zdumiał się. [przypis edytorski]
zdumiały (daw. forma) — zdumiony. [przypis edytorski]
zdumiały (daw.) — zdumiony. [przypis edytorski]
zdumiały — dziś: zdumiony. [przypis edytorski]
zdumiały — dziś: zdumiony, zdziwiony. [przypis edytorski]
zdumiały (starop. forma) — zdumiony. [przypis edytorski]
zdumiały — tu: zdumiony. [przypis edytorski]
zdumiali — dziś: zdumieni. [przypis edytorski]
zdumieli — dziś: zdumieli się. [przypis edytorski]
zdumienie — wg Platona zdumienie jest reakcją na złożoność świata, które stało się impulsem do poszukiwania odpowiedzi na pytanie, dlaczego świat jest właśnie taki, jaki jest. Zdumienie jest więc niezbędne do powstania nauki. [przypis edytorski]
Zdumiony minister sprawdził; po czym wydobył sztylet z kieszeni od kamizelki. — prałat rzymski byłby zapewne niezdolny dzielnie dowodzić korpusem armii, jak to się nieraz przydarzyło generałowi dywizji, który był ministrem policji w Paryżu w czasie zamachu Maleta; ale nigdy nie dałby się tak łatwo uwięzić u siebie w domu. Zanadto by się bał drwin swoich kolegów. Rzymianin, który wie, że go nienawidzą, nie rusza się bez broni. Autor nie uważał za potrzebne usprawiedliwiać wielu innych drobnych różnić między sposobami działania i mówienia w Paryżu a w Rzymie. Nie silił się zacierać tych różnić; przeciwnie, sądził, że trzeba je śmiało wydobyć. Rzymianie, których maluje, nie mają być Francuzami [generałowi dywizji, który był ministrem policji — minister policji René de Rovigo był aresztowany przez uczestników spisku zorganizowanego w 1812 r. przeciwko Napoleonowi przez generala Claude Maleta; Red. WL]. [przypis autorski]
zduńskiego narodu — z garncarzy [pochodzić, wywodzić się]. [przypis redakcyjny]
zdun — dziś: rzemieślnik zajmujący się budową i konserwacją pieców i kominków; tu: rzemieślnik wyrabiający wszelkie naczynia i przedmioty (w tym również piece, kafle itp.) z gliny; garncarz. [przypis edytorski]
zdun — rzemieślnik budujący piece. [przypis edytorski]
zdun — rzemieślnik stawiający i naprawiający piece. [przypis edytorski]
zdun — rzemieślnik stawiający piece. [przypis edytorski]
zdurzony — dziś: odurzony. [przypis edytorski]
zdurzyć (daw., gw.) — odurzyć, oszołomić. [przypis edytorski]
zdurzyć (daw.) — odurzyć, oszołomić; oszukać. [przypis edytorski]
zdurzyć (daw.) — oszukać. [przypis edytorski]
zdurzyć (gw.) — ogłupić, omamić. [przypis edytorski]
zdurzyć — odurzyć, oszołomić. [przypis edytorski]
zdurzyć — odurzyć, oszukać. [przypis edytorski]
zdurzyć — oszukać, ogłupić. [przypis edytorski]
zdużać (daw.) — wygrać, przemóc, dać radę. [przypis edytorski]
zdużać (gwar.) — dać radę, potrafić. [przypis redakcyjny]
zdużać (starop.) — dać radę, potrafić. [przypis edytorski]
zdużać — wydołać, poradzić sobie z czymś. [przypis redakcyjny]
zdużać (z ukr.) — dawać radę, mieć siłę, nadążać. [przypis edytorski]
zduża — potrafi. [przypis edytorski]
z dużemi sześcią guzami (daw. forma) — dziś N.lm: z dużymi sześcioma guzami. [przypis edytorski]
Z dwóch ludzi, którzy opowiadają niedorzeczne baśnie — Mahomet i Duch św.; Koran i Biblia. [przypis tłumacza]
z dwoma moimi współtowarzyszami podróży — Aleksander i Stefan Hołyńscy. [przypis redakcyjny]
z dworzany — dziś popr.: z dworzanami. [przypis edytorski]
z dwunastą nawy (daw.) — z dwunastoma okrętami. [przypis edytorski]
z dwusiecznym grotem — z grotem z obu stron. [przypis edytorski]
zdybać (daw.) — przyłapać; tu: spotkać. [przypis edytorski]
zdybać (daw.) — spotkać. [przypis edytorski]
zdybać (gw.) — tu: spotkać. [przypis edytorski]
zdybać (pot.) — przyłapać kogoś na czymś. [przypis edytorski]
zdybać — przyłapać. [przypis edytorski]
zdybać — przyłapać; tu: spotkać. [przypis edytorski]
zdybać — schwytać, przyłapać. [przypis edytorski]
zdybać się (daw.) — spotkać się. [przypis edytorski]
zdybać się z kimś — spotkać się z kimś, trafić na kogoś, przyłapać kogoś. [przypis edytorski]
zdybać — spotkać. [przypis edytorski]
zdybany — tu: znaleziony, przypadkowo przyjęty. [przypis edytorski]
zdyb (gw.) — znajda. [przypis redakcyjny]
zdybywać — tu: spotykać. [przypis edytorski]
Zdycha we śnie ulica Krochmalna (…) usta zaciska do krwi — ulica Krochmalna znajdowała się na terenie getta warszawskiego, zamkniętej dzielnicy, utworzonej jesienią 1940 r. przez nazistów dla odizolowania osób pochodzenia żydowskiego od reszty polskiego społeczeństwa i od dzielnicy niemieckiej. Na niewielkim terytorium stłoczono 460 tys. osób, przesiedlonych z innych części Warszawy oraz z innych miejscowości wcielonych do III Rzeszy. Średnio na jeden pokój przypadało ponad 9 osób. Dzielnicę szczelnie zamknięto, nikt nie mógł jej opuścić bez zgody okupacyjnych władz. Zapasy żywności i innych artykułów przywiezione przez przesiedleńców szybko się wyczerpały, a w getcie zaczął panować głód i choroby. Wynikało to z planowej polityki nazistów, którzy ograniczyli dzienną dawkę kalorii do 180 (czyli 10 proc. tego, czego potrzebuje dorosła osoba). Do getta nie wpuszczano lekarstw i szczepionek. Organizacje żydowskie prowadziły w tych trudnych warunkach darmowe jadłodajnie, wydające dziesiątki tysięcy posiłków dziennie, a żydowscy lekarze próbowali ratować ofiary głodu na wszelkie sposoby. Jednak przy braku dostępu do żywności i środków medycznych ponad 90 tys. więźniów getta zmarło z głodu i chorób jeszcze przed rozpoczęciem wielkiej deportacji jego mieszkańców latem 1942. [przypis edytorski]
zdyfamować (daw.) — zniesławić, oczernić. [przypis edytorski]
zdyim (starop. forma) — zdejmij. [przypis edytorski]
zdyjmuje a. zdyimuje (starop. forma) — zdejmuje. [przypis edytorski]
zdymać (gw.) — zdejmować. [przypis edytorski]
zdym (daw.) — zdejmij. [przypis edytorski]
zdyskontowanie — wyciągnięcie korzyści z czegoś; zrealizowanie należności wekslowej przed wyznaczonym terminem płatności. [przypis edytorski]
z dyskrecyjej — z łaski. [przypis redakcyjny]
zdysocjowany (chem.) — o związku chem.: taki, który uległ dysocjacji, tj. rozpadowi na dodatnio i ujemnie naładowane cząstki składowe (jony); tu przen. [przypis edytorski]
z dystynkcją — w sposób dystyngowany. [przypis edytorski]
zdywidować (z łac.) — rozpłatać, rozciąć na dwie części. [przypis redakcyjny]
zdziać (daw.) — tu: pozbawić. [przypis edytorski]
zdziano mu (starop.) — nadano mu imię. [przypis edytorski]
zdziar — żwirowy brzeg. [przypis redakcyjny]
zdziczały — raczej: nieokiełznany; w oryg. niem. verwildeter. [przypis edytorski]
Zdzicze i tych w cudzy kraj w kłopocie odleci (…) — Jan Kazimierz rzuca tron i Polskę. [przypis redakcyjny]
Zdziechowski, Marian (1861–1939) — historyk literatury; swoje studia literaturoznawcze pisał z pozycji filozoficzno-religijnych (katolickich); o Przybyszewskim pisał krytycznie w Szkicach literackich (1900). [przypis edytorski]
Zdziechowski, Marian Ursyn (1861–1938) — historyk idei i literatury, filolog, filozof, krytyk literacki i publicysta, rektor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie; prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie (od 1933 r.). [przypis edytorski]
Zdziechowski (…) zarzucał, że krytyka wszystkiego, w co wierzyło pokolenie starsze, przeprowadzona w imię takiego ideału [literatury], to za mało — M. Zdziechowski, Szkice literackie, Warszawa 1900, s. 281–282. [przypis autorski]
zdziej mi kabat, nuże (daw.) — zdejmij mi kabat (tj. podomkę, bluzę), prędko. [przypis edytorski]
Zdzieńciele — w innym wyd. również: Zdzięciele. [przypis edytorski]
Z dziennika — jest to pierwszy utwór, jaki Żeromski drukował w Głosie (7 grudnia 1889 r., Nr. 49). Nosi on tam tytuł: Z Dziennika. I. Psie prawo i kończy się formułą d. c. n. Ze zmienionym podtytułem (Z dziennika. Pod pierzyną) i już bez znamion przynależności do jakiegoś cyklicznego projektu powtórzyło ten utwór pierwsze wydanie Opowiadań (Warszawa, 1895); z następnych jednak wydań tego zbioru został wyłączony. [przypis redakcyjny]
zdzierać — wydzierać. [przypis redakcyjny]
zdziera się iść (…) pospolitą (…) drogą (starop.) — wzbrania się, wymawia się (por. wydziera się) postępować jak wszyscy (jak gmin). [przypis redakcyjny]
zdzier — dziś: zdzira. [przypis edytorski]
zdzierżeć (starop.) — dziś popr. forma: zdzierżyć; tj. wytrzymać. [przypis edytorski]
zdzierżeć (starop.) — zdzierżyć; wytrzymać. [przypis edytorski]
zdzierżyć (daw.) — dotrzymać. [przypis edytorski]
zdzierżyć (daw., gw.) — wytrzymać. [przypis edytorski]
zdzierżyć (daw.) — tu: dotrzymać. [przypis edytorski]
zdzierżyć (daw.) — wytrzymać. [przypis edytorski]
zdzierżyć obietnicę — dotrzymać obietnicy. [przypis edytorski]
zdziewać (daw.) — zdejmować. [przypis edytorski]
z dziewczęty — dziś popr. forma N. lm: z dziewczętami. [przypis edytorski]
z dziewkami chryzejskimi — Chryza: miasto w pobliżu Troi, w którym znajdowała się świątynia Apolla, skąd pochodziła Chryzeida, córka Chryzesa, kapłana Apolla, branka i kochanka Agamemnona do czasu, kiedy rozgniewany bóg zesłał na wojska Achajów zarazę, zmuszając ich do uwolnienia dziewczyny i odesłania do ojca. [przypis edytorski]
z dzikiemi źwierzęty — dziś popr. forma N. lm: z dzikimi zwierzętami. [przypis edytorski]
Zdzisław Henneberg (1911–1941) — polski pilot wojskowy, w Wojsku Polskim od 1931 r., w czasie bitwy o Anglię w 1940 r. w szeregach Dywizjonu 303, którym dwukrotnie dowodził w 1940 i 1941 r. Odniósł 8 i ½ zwycięstwa w powietrzu. Poległ w walce 12 kwietnia 1941 r. [przypis edytorski]
Zdzisław Nurkiewicz ps. „Nieczaj” (1901–1980) — podoficer rezerwy WP, uczestnik kampanii 1939 r., żołnierz ZWZ/AK, od 1942 roku organizował, a następnie dowodził dywizjonem 27 pułku ułanów, awansowany do stopnia podporucznika walczył na jego czele w latach 1944–1945, po wojnie w 1959 roku aresztowany przez SB, skazany na wieloletnie więzienie. [przypis edytorski]
Zdzitow, właśc. Zdzitów — dziś wieś Зьдзітава w płd.-zach. części Białorusi, w średniowieczu niewielka forteca. [przypis edytorski]
zdziwaczy — dziś popr. forma 3.os.lp cz.przesz.: zdziwaczeje. [przypis edytorski]
zdziwiać — dziś: zadziwiać, dziwić. [przypis edytorski]
zdziwiać (gw.) — mędrkować, wydziwiać. [przypis autorski]
Zdziwiajcie, jak ta wola (gw.) — dziwcie się (wydziwiajcie), jeśli chcecie. [przypis edytorski]
zębaty — zaciekły. [przypis redakcyjny]
zębce — Język polski oprócz zakończeń zgrubiałych i zdrobniałych ma jeszcze odmianę końcową szczególną na -ec, -ce, -ica, która pośrednim niejako sposobem znaczenie wyrazu miarkuje. Trembecki bardzo często zakończeń takowych dla niepospolitości używał: „ziemica” z[amiast:] ziemia, „słupiec” z[amiast:] słup, „ogrójec”, czyli ogrodziec, z[amiast:] ogród etc. [przypis redakcyjny]
Zębce słoniów i perskie (…) szczęty — Na Ukrainie, jako i po wielu miejscach, znajdują się kości słoniów. Poeta uważa je za pozostałe od dawnych wojen; jakoż około roku 506 przed e. ch. Dariusz, uganiając się za Scytami, przechodził okolice Dniestru i Dniepru. [przypis redakcyjny]
zęboma (daw.) — dziś: zębami. [przypis edytorski]
