Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | architektura | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | czasownik | czeski | dawne | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | staropolskie | ukraiński | włoski | żartobliwie
Według języka: wszystkie | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 8347 przypisów.
zdolnym jeszcze do rządzenia nie mniemał — nie uważał za zdolnego do rządzenia; w oryg. „non videbat puerum Meschonem ad regnandum idoneum”. Mieszko II Lambert, ur. w 990 r. miał już wówczas 28 lat. [przypis edytorski]
zdolnym — tu: zdolny jestem. [przypis edytorski]
zdolny — stosowny, odpowiedni. [przypis redakcyjny]
zdolny — w oryginale niem. tüchtig, tj. raczej: dobry, dzielny. [przypis edytorski]
zdolny — w oryginale niem.: tüchtig, tj. raczej: sumienny, porządny, solidny. [przypis edytorski]
Z domu — tzn. z domu Pyrgopolinicesa (zob. wyżej, w. 335). [przypis tłumacza]
z domy — dziś popr. forma N.lm: domami. [przypis edytorski]
zdorowo rebiata (ros.) — jak się macie, dzieci. [przypis edytorski]
z drabinami — κλίμακας. [przypis tłumacza]
zdradą (starop.) — dziś popr. B.lp r.ż: zdradę. [przypis edytorski]
zdradliwiem odstąpił — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: zdradliwie odstąpiłem. [przypis edytorski]
zdradnie (daw.) — zdradziecko. [przypis edytorski]
zdradnie — dziś popr. zdradliwie. [przypis edytorski]
zdradnie — dziś popr.: zdradliwie, zdradziecko. [przypis edytorski]
zdradnie — dziś: zdradziecko. [przypis edytorski]
zdradnie — zdradliwie. [przypis edytorski]
zdradnie — zdradziecko. [przypis edytorski]
zdradnik przekręconego znaczenia — sofizmat ten nazywa się po grecku σχήμα λέξεως. Trentowski nazwał go „przeklecią” i dał taki łatwy do spamiętania przykład: „Kant nie był Arystotelesem; Arystoteles był filozofem; Kant przeto nie był filozofem”. Tu przymiot (filozof) zmieszano z rzeczą (osobą Arystotelesa) i popełniono „zdradnik” (Myślini II, 385). Jest to również odmiana mylnika, zwanego quaternio terminorum […]. [przypis redakcyjny]
zdradny (daw.) — dziś: zdradziecki. [przypis edytorski]
zdradny (daw. forma) — zdradziecki. [przypis edytorski]
zdradny (daw.) — zdradziecki. [przypis edytorski]
Józef Ignacy Kraszewski, Anafielas, Anafielas. Pieśń III. Witoldowe boje
(źródło na Platformie Redakcyjnej)
zdradny — dziś popr.: zdradliwy. [przypis edytorski]
zdradny — dziś: zdradziecki. [przypis edytorski]
zdrady* — tu: zawodu. [przypis redakcyjny]
zdrady wykonawca Epej — Epeius, wybitny cieśla, budowniczy konia trojańskiego. [przypis edytorski]
zdradzić — tu: opuścić. [przypis edytorski]
zdradziestw (daw.) — zdrad. W wydaniu z 1816 r.: zdradziejstw. [przypis edytorski]
zdradzony — w oryg. niem. verraten, tu raczej: wydany (policji). [przypis edytorski]
zdrajca — tu: łotr, złoczyńca. [przypis edytorski]
zdrajce — dziś popr. forma M. lm: zdrajcy. [przypis edytorski]
zdrajców, co uwięzili Garibaldiego — w 1862 Garibaldi wyruszył z 2000 ochotników na Rzym, żeby zdobyć jedyny, prócz Wenecji, region, którego brakowało do zjednoczenia całości Włoch. Król Włoch, Wiktor Emanuel II, obawiając się politycznych konsekwencji starcia z garnizonem francuskim strzegącym Państwa Papieskiego, zakazał podobnych działań: pod Aspromonte drogę oddziałowi Garibaldiego zastąpiła dywizja wojsk rządowych. Rannego podczas strzelaniny Garibaldiego przetransportowano do twierdzy, gdzie leczył się, pozostając pod strażą jako więzień. [przypis edytorski]
Zdrajco (…) Maranie brzydki! — wyraz marrano, pochodzenia hiszpańskiego, oznaczał pierwotnie Maura, który pozornie przyjął wiarę chrześcijańską; przeszedłszy do języka włoskiego, stał się, podobnie jak u nas cygan, imieniem pospolitym, przybierając znaczenie: „wiarołomca” lub „zdrajca”. Tłumacz uważał go tu jednak, jak się zdaje, za imię własne i pozostawił w brzmieniu oryginału; podobnie: XII 45, w. 3. [przypis redakcyjny]
Zdrajco! z twardej Taurów wygryzłeś się skały, A Hitrzańskie tygrzyce pierś ci podawały!… — fragment Eneidy, rzymskiej epopei narodowej autorstwa Wergiliusza, stanowiącej opis wędrówki Eneasza od wyjścia z Troi do osiedlenia się w Lacjum w Italii. [przypis edytorski]
zdrajczyna (daw. forma) — zdrajczyni. [przypis redakcyjny]
zdrapać (daw.) — [tu:] posiekać. [przypis redakcyjny]
zdrapana gunia — obszarpana derka. [przypis redakcyjny]
zdrastie — dzień dobry (formuła powitania). [przypis edytorski]
zdrastie (zniekszt. ros.) — dzień dobry. [przypis edytorski]
zdrawia żełajem Waszemu Wysokorodiju (ros.) — życzymy zdrowia Waszej Wielmożności. [przypis edytorski]
zdraźniona — dziś raczej: zdrażniona, podrażniona. [przypis edytorski]
zdrechnął się (gw.) — przeszedł go dreszcz. [przypis edytorski]
zdrenować — (o glebie) wysuszyć, odprowadzając nadmiar wody. [przypis edytorski]
zdreptać — przejść, przemierzyć pieszo. [przypis edytorski]
zdrój Kastalii — źródło Kastalia, przynoszące natchnienia poetom, znajdowało się w bliskości. [przypis redakcyjny]
zdrój letejski — w mit. gr. Lete to rzeka zapomnienia w podziemnej krainie zmarłych: łyk jej wody miał przynosić duszom utratę pamięci o przeżytym życiu. [przypis edytorski]
zdrój — miejsce w ziemi, z którego wytryskuje woda; źródło. [przypis redakcyjny]
„Zdrój” — pierwsze pismo polskie związane z ekspresjonizmem, wydawane przez literata i malarza, Jerzego Hulewicza (1889–1940) w Poznaniu w latach 1917–1920 przy współudziale Przybyszewskiego. [przypis edytorski]
zdrój (poet.) — źródło. [przypis edytorski]
zdrój — źródło. [przypis edytorski]
zdrój — źródło; zdroja: daw. forma D.lp, dziś: zdroju. [przypis edytorski]
zdrów (daw.) — zdrowy. [przypis edytorski]
z drogą Annibala przez Alpy — w 218 r. p.n.e. wódz kartagiński Hannibal odbył pochód z płd. Francji do Italii; opis tego marszu zawiera m.in. dzieło Liwiusza. [przypis edytorski]
z drogimi szaty (daw. forma) — dziś: (…) szatami. [przypis edytorski]
z drogi na prawo — bardzo dokładne określenie. Dziś pielgrzym skręca od wioski Meżdel-esz-Szems, dążąc z Banias przez Kafr Hauwar do Damaszku. [przypis tłumacza]
z drogi nie uczynić (daw.) — nie zboczyć z prawej drogi, nie wykroczyć, nic złego nie zrobić. [przypis redakcyjny]
zdroi — zdrojów. [przypis edytorski]
zdroja — D. lp od wyrazu: zdrój; dziś popr.: zdroju. [przypis edytorski]
zdroja — dziś popr. D.lp: zdroju. [przypis edytorski]
zdrojem niepomnym — powodującym zapomnienie; dusze przewożone przez Charona po wypiciu wody z rzeki Lete zapominały o tym, co zrobiły, widziały i słyszały przedtem. [przypis redakcyjny]
zdrową głowę pod ewangelię położy — będąc zdrowym, zdecydować się na śmierć, czy choćby zaryzykować życie. [przypis edytorski]
zdrową plebejuszowską naturę (…) naturę arystokratyczną, delikatną (…) — [Komentarz autora z Uwag.] Tu mamy komunał w jednej z jego bardziej typowych wariacji. Wariacji tych istnieje mnóstwo, na podstawie ich konstruuje się „problemy” i „kwestie”. Można by to wykazać np. na Sprawie Dołęgi Weyssenhoffa. Dla mnie kwestia arystokracji, demokracji itp. nie istnieje, póki jest powleczona warstwą innej kwestii, mianowicie kwestii blagowania o kwestiach, która uniemożliwia czystość rachunku. Tak samo rzecz się ma z „kwestiami” rasowości, dekadentyzmu, płci itd. [przypis autorski]
Zdrowaś — jedna z modlitw w kościele katolickim, zaczynająca się od słów „Zdrowaś Mario, łaskiś pełna”; tu: czas potrzebny na odmówienie tej modlitwy. [przypis edytorski]
Zdrowaś — w spisie treści wiersz figuruje pod tytułem ave. [przypis edytorski]
zdrowie Aleksandra — Branickiego. [przypis redakcyjny]
zdrowie jego — pana de Mora. [przypis tłumacza]
Zdrowie nasze w ręku waszych — Rdz 47, 25, ze zmianą lp adresata na lm. [przypis edytorski]
Zdrowie Prezesa — on nas powiedzie drogą honoru — „Lokajstwo” wycisnęło piętno zawodowe na członkach klubu. Posługują się oni frazeologią dawnych panów, przeciw którym występują (tytuł Prezesa, „droga honoru”); oburza się na to nieco dalej hr. Henryk. [przypis redakcyjny]
Zdrowie rad mam od ciebie — z przyjemnością przyjmuję twój toast za zdrowie. [przypis redakcyjny]
zdrowie (starop.) — tu: życie. [przypis edytorski]
zdrowie (starop.) — życie. [przypis redakcyjny]
zdrowie — tu: życie; nad zdrowie kocha: kocha nad życie. [przypis edytorski]
zdrowie — [tu:] życie. [przypis redakcyjny]
zdrowi — uzdrawia. [przypis redakcyjny]
zdrowobym ją nazad beł wprowadził (starop.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika w trybie przypuszczającym daw. czasu zaprzeszłego, wyrażającego czynność wcześniejszą od pozostałych czynności i stanów zapisanych w czasie przeszłym prostym; znaczenie: zdrowo wyprowadziłbym ją nazad wcześniej, uprzednio itp. [przypis edytorski]
zdrowszy (starop. forma) — dziś M.lm: zdrowsi. [przypis edytorski]
zdrowymi, prześlicznymi kroki — daw. składnia; dziś popr. forma N.lm: (…) krokami. [przypis edytorski]
zdrowymi przykłady — daw. forma N.lm; dziś: zdrowymi przykładami. [przypis edytorski]
Zdrowym można się czuć (…), ale nie można nigdy wiedzieć, że się jest zdrowym (…) — ten ustęp, także nie całkiem jasno sformułowany, interpretuję tak: ponieważ poczucie zdrowia nie musi świadczyć o rzeczywistym, naprawdę zażywanym zdrowiu, przeto długie życie może świadczyć tylko o zażytym, tj. naprawdę posiadanym zdrowiu. Dietetyka więc zajmuje się tylko tym zdrowiem, a zarazem kwestią przedłużenia życia. Natomiast kwestią uczuć miłych, związanych z (omylnym) poczuciem zdrowia, a zarazem kwestią potęgowania tych miłych uczuć, a więc sprawą używania życia, się nie zajmuje. [przypis tłumacza]
zdrowy rozsądek — „zdrowy rozsądek” oznacza u Greków także panowanie nad sobą, skromność, moralność, słowem wysoką kulturę moralno-umysłową. [przypis tłumacza]
zdrowy — tu: pomyślny. [przypis edytorski]
zdrożność — coś, co wykracza poza nakazy obyczajowe. [przypis edytorski]
zdrożność — wykroczenie przeciw właściwym obyczajom. [przypis edytorski]
zdrożnoście (daw.) — dziś popr.: zdrożności, rzeczy zdrożne, naganne. [przypis edytorski]
zdrożny — nieprawidłowy, niemoralny. [przypis edytorski]
zdrożny — o czynach, myślach itp.: naganny, gdyż przekracza pewien zakaz obyczajowy. [przypis edytorski]
zdrożny — stanowiący wykroczenie przeciw właściwym obyczajom, naganny. [przypis edytorski]
zdrożonym się (…) poczuł i (…) roztęsknionym — dziś raczej: zdrożony się (…) poczuł i (…) roztęskniony. [przypis edytorski]
zdrożony — zmęczony wędrówką. [przypis edytorski]
zdrożyć (daw.) — zboczyć z drogi. [przypis edytorski]
zdrożyć się (daw.) — zmęczyć się. [przypis edytorski]
zdrożyć się — zmęczyć się drogą. [przypis edytorski]
z drugą (…) stronę (daw.) — dziś: z drugiej strony. [przypis edytorski]
z drugich — tu: z innych. [przypis edytorski]
Z drugiego wiatru, co od Szwabów wieje — W oryginale: del secondo Vento di Soave genero il terzo. Dante każdego z trzech panujących Hohensztaufów symbolicznie nazywa wiatrem (il vento), który wiejąc od Szwabów, przynosił burze, jakie zawsze zachmurzały i kłóciły spokój Włoch, jego ojczyzny. [przypis redakcyjny]
z druku wyszła Maria między połową lipca a 9 sierpnia 1825 r. — „Kurier Warszawski” z dnia 7 lipca 1825 r. donosi, że wkrótce wyjdzie, a w dniu 9 sierpnia, że już wyszła. [przypis redakcyjny]
zdrużyć się — stowarzyszyć się; zaprzyjaźnić się. [przypis redakcyjny]
zdryfowałeś — zboczyłeś. [przypis autorski]
z drżeniem widoku końca muszą czekać — inwersja: z drżeniem muszą czekać końca widoku. [przypis edytorski]
zdrzewiały — dziś: zdrewniały. [przypis edytorski]
zdrzymnąć — dziś popr.: zdrzemnąć. [przypis edytorski]
