Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | chemiczny | dawne | ekonomiczny | filozoficzny | francuski | geologia | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | pospolity | potocznie | przenośnie | przestarzałe | przysłowiowy | regionalne | rosyjski | rzadki | środowiskowy | staropolskie | techniczny | turecki | ukraiński | włoski | wojskowy | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 6602 przypisów.

tracki kapłan — tu: Orfeusz, syn Mu­zy Kalliopy, miał wprowadzić tajemnicze obrzędy, misteria, zwane potem orfickimi. [przypis edytorski]

tracki wieszcz — Orfeusz, zabity przez bachantki, gdy, pogrążony w żałobie za utraconą Eurydyką, odmówił udziału w ich misterium. [przypis edytorski]

Tractatus amoris (…) Innocentii quartiTraktat o miłości i o lekarstwie na miłość etc. [przypis tłumacza]

tractus urogenitalis (łac., med.) — kanał moczowo-płciowy. [przypis edytorski]

traczka — praca wykonywana za pomocą traka; trak: maszyna do przecinania kłód drzewnych na tarcicę. [przypis edytorski]

tracz — robotnik, którego praca polega na piłowaniu ręczną piłą kłód drewna. [przypis edytorski]

tracz — robotnik leśny zajmujący się przecinaniem kłód drzewa piłą ręczną. [przypis edytorski]

tracz — robotnik zajmujący się piłowaniem kłód drzewa za pomocą ręcznej piły. [przypis edytorski]

tracz — robotnik zajmujący się piłowaniem kłód drzewa za pomocą ręcznej piły. [przypis edytorski]

tracz — robotnik z ręczną piłą lub maszyna w tartaku do wstępnego cięcia kłód drzewa (tu raczej: maszyna). [przypis edytorski]

traczy (gw.) — tracze, robotnicy z ręczną piłą do cięcia kłód drzewa. [przypis edytorski]

Trader Horn (ang.) — Kupiec Horn, barwny film amerykański z 1931 r., opowiadający o przygodach tytułowego kupca Horna, który ratuje jasnowłosą dziewczynę wziętą do niewoli przez plemię afrykańskich dzikusów. [przypis tłumacza]

tradować — zajmować na rzecz wierzyciela. [przypis redakcyjny]

traduttore, traditore (wł.) — tłumacz, kłamca. [przypis edytorski]

tradycja (daw., z łac.) — tu: przekazanie (długu). [przypis edytorski]

tradycja — poglądy i uczucia przekazane przez przodków. [przypis redakcyjny]

tradycja polskiej krytyki marksistowskiej (…) Bronisława Białobłockiego — S. Sandler, U początków marksistowskiej krytyki literackiej w Polsce. Bronisław Białobłocki, Wrocław 1954, s. 22–32, 76–87. [przypis autorski]

Tradycję tę utrwalił poemacik p. t. Repues franches (Daremne biesiady), którego bohaterem jest Villon i którego autorstwo przypisywano nawet długo jemu samemu. [przypis tłumacza]

tradycje molierowskie — aluzja do wyśmiewającej lekarzy komedii Moliera Chory z urojenia. [przypis edytorski]

tradycjonalny — tradycyjny. [przypis edytorski]

tradycyjna nauka o piekle, przedtem nigdy nieuznawana, nabiera nagle właśnie w godzinie śmierci tyle siły… — Śmiem także i to przypomnieć, jak często mężowie ścisłej wiedzy dopiero tuż przed śmiercią zabierają się do zagadnień religijnych i metafizycznych: Newton, Gauss, Riemann, Wilh, Weber. [przypis autorski]

Tradycyjnie autorzy zachowywali jednak pewne prawa związane ze sztuką, w szczególności w zakresie prawa do jej wydawania drukiem. Autorzy rościli sobie również prawo do dystrybucji darmowych biletów na swoje przedstawienia. Por. szerzej: G. S. Brown, After the fall…, s. 469 i n. [przypis autorski]

tradytor (łac. traditor) — zdrajca. [przypis edytorski]

Trafalgar Square — centralny plac Londynu, znana atrakcja turystyczna, upamiętnia zwycięstwo brytyjskiej marynarki wojennej w bitwie pod Trafalgarem (1805). Pośrodku znajduje się 55–metrowa kolumna Nelsona, plac zdobią także inne pomniki oraz fontanny. [przypis edytorski]

Trafalgar Square — centralny plac Londynu, znana atrakcja turystyczna, upamiętnia zwycięstwo brytyjskiej marynarki wojennej w bitwie pod Trafalgarem (1805). [przypis edytorski]

trafem — tu: przypadkiem. [przypis edytorski]

trafić się z kimś (daw.) — spotkać się z kim. [przypis redakcyjny]

trafić się z kim — spotkać się z kim. [przypis redakcyjny]

trafić (starop.) — trefić; układać, czesać, fryzować. [przypis edytorski]

trafić włosy (starop.) — układać włosy, czesać włosy. [przypis edytorski]

traficzka — zdrobn. od trafika: sklep z wyrobami tytoniowymi. Handel tytoniem wymagał uzyskania koncesji. [przypis edytorski]

trafikant (daw.) – właściciel trafiki, sklepu z wyrobami tytoniowymi. [przypis edytorski]

trafikantka — właścicielka sklepiku z wyrobami tytoniowymi. [przypis edytorski]

trafikant — kioskarz. [przypis edytorski]

trafika — sklep z wyrobami tytoniowymi. [przypis edytorski]

trafika — sklep z wyrobami tytoniowymi; przyrzekając im dystrybucję soli, trafikę: handel solą i tytoniem wymagał uzyskania koncesji. [przypis edytorski]

trafiony (starop.) — trefiony; tj. ufryzowany, wykwintnie ułożony. [przypis edytorski]

trafnieś to pojął — inaczej: trafnie to pojąłeś (konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika). [przypis edytorski]

trafny dobór tych synonimów wymaga zarazem twórczości i krytycyzmu — jak trudnym jest we wszystkich wypadkach odnalezienie trafnego synonimu, niech wskaże okoliczność, że poeta tej miary, co Gomulicki, tłumacząc ustęp z VI pieśni Oniegina, myśl Leńskiego, pocieszającego się, że na grób jego przyjdzie ukochana, mimo woli oddał w następujący sposób: „Co mi tam! / Nie będę w grobie leżał sam!” [przypis tłumacza]

trafny — tu: celny. [przypis edytorski]

trafów wznieciła ona przeciwko tobie — dziś raczej: przypadków zesłała ona na ciebie. [przypis edytorski]

trafownik — tu: ktoś wyciągający wnioski na podstawie zbiegu okoliczności, ślepego trafu. [przypis edytorski]

trafunek — traf, przypadek. [przypis edytorski]

trafunkiem — przypadkiem; przez przypadek. [przypis edytorski]

tragant a. tragakanta (łac. Gummi Tragacantha) — guma będąca wydzieliną z pnia traganka gumodajnego, rosnącego w zach. części Azji, używana do produkcji tabletek. [przypis edytorski]

tragarzów — dziś popr.: tragarzy. [przypis edytorski]

tragarz (starop.) — schronienie z daszkiem, pod którym przekupki siadają. [przypis redakcyjny]

tragarz — tu: belka, na której opierają się inne elementy konstrukcji. [przypis edytorski]

tragedią — dziś popr. forma B. lp: tragedię. [przypis edytorski]

tragedia grecka — sztuka wywodząca się ze starożytnej Grecji, uprawiana zwłaszcza w czasie Wielkich Dionizji, świętu poświęconemu Dionizosowi, bogowi wina. Według Arystotelesa tragedia powinna być tak skonstruowana, by umożliwić widzowi przeżycie katharsis, czyli oczyszczającego działania silnych emocji (takich jak żal i współczucie). Treść sztuki odwoływała się go mitologii, a bohaterem był człowiek pochodzący z wysokiego rodu, poddany nieuchronnemu działaniu fatum (losu, przeznaczenia), które niezależnie od podjętych przez bohatera prób poprawy swojego losu doprowadzało go do zguby. Najsłynniejsi tragicy greccy to Sofokles, Ajschylos i Eurypides. [przypis edytorski]

Tragediante… Commediante (wł.) — aktor tragiczny, komediant; ta błyskawiczna wymiana epitetów powtarza „dialog” pomiędzy cesarzem Napoleonem I a uwięzionym przez niego papieżem Piusem VII. [przypis redakcyjny]

tragedia ostatniego Medyceusza na Zamku św. Anioła — w Zamku św. Anioła, w okresie średniowiecza i renesansu służącym papieżom jako więzienie i twierdza, schronił się w 1527 papież Klemens VII (właśc. Giulio de' Medici) podczas najazdu cesarza Karola V; zdobycie i złupienie miasta, tzw. Sacco di Roma, położyło kres świetności renesansowego Rzymu. [przypis edytorski]

tragedia Reimsu — zniszczenie gotyckiej katedry w Reims we wrześniu 1914 r. przez Niemców, akt zemsty za klęskę nad Marną. [przypis edytorski]

Tragedia (…) słudzyThe tragedie of King Richard the Second. As it hath beene publikely acted by the right Honourable the Lord Chamberlaine his Servants. London. Printed by Valentine Simmes for Andrew Wise and are to be sold at his shop in Paules churchyard at the signe of the Angel 1597. [przypis redakcyjny]

tragedia z trzema jednościami — klasyczna tragedia zakładała jedność czasu (akcja toczy się w obrębie jednego dnia), jedność miejsca (akcja toczy się w określonym miejscu) i jedność akcji (jednowątkową akcję pozbawioną wątków pobocznych). [przypis edytorski]

tragedię Barnaby Barnesa pt. „Cyrograf”The Devil's Charter. Zanotowana w cechu księgarzy we wrześniu 1607. [przypis tłumacza]

tragedie z epoki Jakuba — tj. z okresu panowania angielskiego króla Jakuba I (1603–1625), dla których typowy był wątek cierpień głównej postaci po utracie ukochanej osoby; rodzaj znany też jako tragedie zemsty, gdyż ich bohater usiłował następnie pomścić stratę. [przypis edytorski]

tragik — aktor, grający w tragedyach. [przypis autorski]

tragi — nosze, tu: mary (do przenoszenia ciał zmarłych). [przypis edytorski]

tragopan (biol.) — rodzaj ptaków z rodziny bażantowatych (kurowatych), występujących w płd. i płd.-wsch. Azji; wyróżniają się wśród innych bażantowatych gniazdowaniem na drzewach. [przypis edytorski]

traînard (fr.) — guzdrała, maruder, osoba, która się ociąga podczas marszu i pozostaje w tyle za grupą; tu być może w znaczeniu traîneur: maruder, żołnierz samowolnie odłączający się od oddziału, włóczący się, często w celach rabunkowych. [przypis edytorski]

traiczny — forma archaiczna od „tragiczny”. [przypis redakcyjny]

training (ang.) — trening, ćwiczenie, praktyka. [przypis edytorski]

training drive (ang.) — jazda próbna. [przypis edytorski]

traitement (fr.) — tu: omówienie. [przypis edytorski]

trait final (fr.) — ostatnia kreska, przen. puenta. [przypis edytorski]

Trajan Dacki właśc. Marek Ulpiusz Trajan (53–117) — cesarz rzymski (98–117); w 97 r. cesarz Nerwa adoptował Trajana, wówczas dowódcę armii konsularnej; po okresie współrządów, zaakceptowanych formalnie przez senat, gdy w 98 r. Nerwa zmarł, Trajan przejął samodzielnie ster rządów w państwie; przydomek Dacki zjednał sobie dzięki przyłączeniu do Cesarstwa Rzymskiego bogatych w rudy złota terenów Dacji (krainy w Europie płd.-wsch., na terenie dzisiejszej Rumunii), z której po wojnach w latach 101–102 i 105–106 n.e. utworzono nową prowincję rzymską. [przypis edytorski]

Trajan — [Marcus Ulpius Traianus], ojciec przyszłego cesarza Trajana. [przypis tłumacza]

Trajan, właśc. Marcus Ulpius Traianus (58–117) — cesarz rzymski od 98; prowadził politykę podbojów, utworzył nowe prowincje: Dację (ob. Rumunia), Arabię, Armenię, Mezopotamię i Asyrię; zaliczany do panujących kolejno tzw. pięciu dobrych cesarzy. [przypis edytorski]

Trajan, właśc. Marcus Ulpius Traianus (58–117) — cesarz rzymski od 98; prowadził politykę podbojów, utworzył nowe prowincje: Dację (ob. Rumunia), Arabię, Armenię, Mezopotamię i Asyrię. [przypis edytorski]

Trajan, właśc. Marcus Ulpius Traianus (58–117) — cesarz rzymski od r. 98; prowadził politykę podbojów, utworzył nowe prowincje: Dację (ob. Rumunia), Arabię, Armenię, Mezopotamię i Asyrię. [przypis edytorski]

trajlować (daw. pot.) — tu: zmyślać, kłamać. [przypis edytorski]

trajlować — gadać zmyślone historie. [przypis edytorski]

trajlować — tu: zmyślać. [przypis edytorski]

trajsle — rodzaj żagli. [przypis autorski]

trakcja — torowisko kolejowe wraz z jego niezbędnym wyposażeniem. [przypis edytorski]

traken — także: koń trakeński; rasa konia wyhodowanego z daw. kuców pruskich, niezwykle silnych, uszlachetniona krzyżówkami z końmi angielskimi i arabskimi; trakeny wykorzystywano w armii, do zaprzęgów oraz w pracach gospodarskich i jako konie wierzchowe. [przypis edytorski]

Traki — dziś popr. forma M. lm: Trakowie, mieszkańcy Tracji. [przypis edytorski]

Traki — dziś popr. forma N. lm.: Trakami. [przypis edytorski]

Trakl, Georg (1887–1914) — poeta austriacki, przedstawiciel ekspresjonizmu. [przypis edytorski]

Trak — mieszkaniec Tracji, staroż. krainy leżącej między dolnym biegiem Dunaju, Morzem Czarnym, Morzem Egejskim a rzeką Strymon (dziś podzielonej między Bułgarię, Grecję Turcję). [przypis edytorski]

Trak — mieszkaniec Tracji, tu metonimicznie: Turek. [przypis redakcyjny]

Traków — lekkozbrojnych. Liczył na to, że Trakowie nie tylko prędko, ale i ochotnie bić się będą z Hellenami. [przypis tłumacza]

Trakowie — mieszkańcy Tracji, staroż. krainy leżącej między dolnym biegiem Dunaju, Morzem Czarnym, Morzem Egejskim a rzeką Strymon (dziś podzielonej między Bułgarię, Grecję Turcję); podczas wojny trojańskiej Trakowie mieli być sprzymierzeńcami Trojan. [przypis edytorski]