Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 18137 przypisów.

potam (lenk.) — vėliau, po to. [przypis edytorski]

po tamtej stronie — tj. poza gettem. [przypis edytorski]

potardze — dziś popr. forma: potarga (tj. tu: poszarpie, porozrywa). [przypis edytorski]

Potare (…) haberi — Horatius, Epistulae, I, 5, 14. [przypis tłumacza]

potargnąć — szarpnąć, pociągnąć. [przypis edytorski]

potas — również lekki metal (ciężar właściwy 0,865 g). [przypis redakcyjny]

potaż (ang. potash) — daw. nazwa węglanu potasu w postaci zanieczyszczonej (otrzymywano ten związek w wyniku spalania węgla drzewnego, z którego popiół jest częściowo rozpuszczalny w wodzie i zawiera węglan potasu wraz z innymi związkami potasu); również: każdy minerał zawierający potas. [przypis edytorski]

potażowy (daw.) — potasowy; por. potaż (a. potasz, od niderl. Pottasche): historyczna nazwa używana na określenie dowolnego minerału zawierającego potas, szczególnie: zanieczyszczona postać węglanu potasu, rozpuszczalna w wodzie część popiołu pochodzącego ze spalania węgla drzewnego, zawierająca również zmienne ilości innych związków potasu. [przypis edytorski]

potaż — popiół drzewny, złożony głównie z węglanu potasu, używany od starożytności do produkcji mydła, szkła, ceramiki i nawozów. [przypis edytorski]

potaż — popiół drzewny złożony głównie z węglanu potasu, używany od starożytności do produkcji mydła, szkła, ceramiki i nawozów. [przypis edytorski]

potaż (z hol. pot: garnek; asch: popiół) — popiół drzewny, używany w różnych gospodarczych czynnościach. [przypis edytorski]

potaż (z hol. pot: garnek; asch: popiół) — popiół drzewny, złożony głównie z węglanu potasu, używany do produkcji mydła, szkła, ceramiki i nawozów, ważny przedmiot eksportu w XVII i XVIII w. [przypis edytorski]

potaż (z hol. pot: garnek; asch: popiół) — popiół drzewny, złożony głównie z węglanu potasu, używany do produkcji mydła, szkła, ceramiki i nawozów, ważny przedmiot eksportu w XVII i XVIII w. [przypis redakcyjny]

potaż (z hol. pot: garnek; asch: popiół) — popiół, używany w różnych gospodarczych czynnościach, a. naczynie na popiół. [przypis redakcyjny]

potaż (z niem. Potasche) — węglan potasu, substancja otrzymywana z węgla drzewnego używana do produkcji mydła; a. wodorotlenek potasu, żrąca substancja, w przemyśle chemicznym stosowana zwykle w postaci roztworu, ługu potasowego. [przypis edytorski]

potęga Makryny, nabyta zasługą męczeńską — prawdziwą postać Makryny Mieczysławskiej odkryły dopiero badania ks. J. Urbana, ogłoszone drukiem w rozprawie pt.: Makryna Mieczysławska w świetle prawdy, Kraków 1923, s. 139. [przypis redakcyjny]

Potęga much; wygrywają bitwy — Montaigne, Próby Apologia Rajmonda Sebonda (Próby II, 12.). [przypis tłumacza]

Potęga tych królów wzrosła natychmiast, skoro tylko ujarzmili te kolonie — patrz u Apiana o olbrzymich skarbach, jakie Mitrydates zużył w tych wojnach; o tych, które ukrył, o tych, które stracił tylekroć wskutek zdrady swoich, o tych, które znaleziono po jego śmierci. [przypis autorski]

Potęga woli — zapewne Rozwój potęgi woli autorstwa Wincentego Lutosławskiego, pierwszy polski podręcznik jogi. [przypis edytorski]

Potęgi niebios (…) dla szczęśliwości — [J.J. Rousseau], Nowa Heloiza. [przypis tłumacza]

potępiać w czambuł — potępiać w całości, bez wyjątku, kategorycznie. [przypis edytorski]

potępiając kradzież jako zbrodnię chrześcijaństwo uczyniło jałmużnę przykazaniem, oddanie dóbr ubogim radą, wspólność zaś dóbr ideałem — por. Fr. Ozanam, Les origines du socialisme. [przypis autorski]

potępiają go — Św. Atanazego. [przypis tłumacza]

potępianie typu umysłowości Brzozowskiego na tej jedynie podstawie. Pierwszy (…) uczynił to Dawid — J. W. Dawid, Psychologia religii, Warszawa 1933, s. 104–105. [przypis autorski]

potępionych przez zmarłego papieża — Innocentego X (1644–1655). [przypis tłumacza]

potępionym przez taki a taki sobór — W Tyrze 335, w Arles 353, w Mediolanie 355. [przypis tłumacza]

potężna będzie wtedy, kiedy Hellenowie dojdą do opamiętania się — jeżeli Grecy zrozumieją całą okropność i ohydę bratobójczych wojen, zwrócą swój oręż i swą energię przeciw wspólnemu wrogowi całej Hellady i kultury Zachodu, przeciw Persom. Wtedy tylko Sparta będzie mogła prowadzić rodaków na bój, jako najbardziej wojenne państwo. Zjednoczenia Grecji jednak dokonali dopiero zdobywcy macedońscy; Aleksander Wielki urzeczywistnił marzenia Agesilaosa. [przypis tłumacza]

potężna twierdza, zbudowana przez dawnych królów — p. VII, VIII, 3: „Pierwszym, który tu twierdzę zbudował, był arcykapłan Jonates, nazwał ją Masadą”. Był to brat Judy Machabeusza (Makkabi), a panował od 160 do 143 p.n.e. [przypis tłumacza]

potężne bogi — dziś popr. forma M.lm: potężni bogowie. [przypis edytorski]

Potężniejsza jednak nad wszelkie wątpienie jest żądza Boga i idąc za nią, w świetle idei Boga widzimy…Oeuvres, t. I, s. 64. [przypis autorski]

Potężny atoli zarzut (…) — od tego miejsca aż do Uwagi 3. […] całe odparcie „idealizmu” jest dodatkiem drugiego wydania. [przypis tłumacza]

Potężny Boże na ziemi i w niebie, Gdy spojrzę na dzieł Twoich widowisko, A potem oczy obrócę na siebie, Jak mnie Twa wielkość upokarza nisko! — pierwsza strofa Pieśni o wielkości Boga, a nikczemności człowieka Franciszka Karpińskiego. [przypis edytorski]

potężnych zawias — dziś: potężnych zawiasów. [przypis redakcyjny]

potężnymi słowami, w których królowa zapowiada samobójstwo — „A potem trzeba mężnie i szlachetnie / Postąpić, jako najwznioślejsi z Rzymian, / By śmierć wzbić w dumę, że nas bierze”. — Po tych słowach rymowany dwuwiersz, kończący akt, osłabia już nieco wrażenie. [przypis tłumacza]

potężny pustynny bykSzor Habor, legendarny wół, byk pustynny pasący się na rajskiej łące, którego mięso — według wierzeń Żydów — spożywać będą sprawiedliwi po przyjściu Mesjasza. [przypis tłumacza]

Po tej dygresji koniecznej — widzę, że książka ta jednak składać się będzie z samych dygresji; będzie po prostu jedną wielką dygresją w stosunku do zasadniczych zainteresowań autora, zrobioną — że tak powiem trochę górnolotnie — „dla drugich”. [przypis autorski]

potelskich i bremondzkich — Wioski w rodzinnych stronach Rabelais'go. [przypis tłumacza]

potem (daw.) — poza tym. [przypis edytorski]

potemem ich pożegnał (starop.) — potem ich pożegnałem. [przypis edytorski]

potemem (…) wlazł (starop.) — konstrukcja z ruchomą końcówką czasownika; inaczej: potem wlazłem. [przypis edytorski]

potem, gdy się króla upornie domagali, dał go im z gniewem — 1 Król 8, 7. [przypis edytorski]

Potem jest jasność niezmierna (…) podobna orłom, co zasną w przestworzach — K. Tetmajer, Poezje, S. II, s. 153–154. [przypis autorski]

Potemkin, Grigorij Aleksandrowicz (1736–1791) — feldmarszałek armii carskiej. [przypis edytorski]

potem nastąpi (…) Anglia — panowanie Abdullahiego trwało jednakże jeszcze lat dziesięć. Ostateczny cios derwiszom zadał lord Kitchener, który w wielkiej krwawej bitwie wytępił ich niemal do szczętu, a następnie kazał zrównać z ziemią grób Mahdiego. [przypis autorski]

Potem, (pokazuje) jako stolicę Ludwik z Bononiej / Przenosi — jedna z grubszych pomyłek tłumacza; w oryg.: Poi mostra il re, che di Bologna fuore / Leva la sega, e vi fa entrar le giande: „Pokazuje mu króla, który z Bononii / Wyrzuca piłę, a wprowadza żołędzie”, tj. wyrzuca Bentywolów, którzy mieli w herbie piłę, a wprowadza papieża Juliusza II, mającego w herbie dąb z żołędziami. Tymczasem tłumacz sega pomieszał widocznie z seggio (siedziba), i bałamuctwo gotowe. [przypis redakcyjny]

Potem po wielu lat wzbudził Nemrota, aby się jął porządku królowania i panowania, którym by ludzi, po dobrej woli niechcące, gwałtem w powinności ich zatrzymawał — 1 Mojż. 10, 8-9. [przypis edytorski]

Potem rękoma objął mnie za szyję — Tym uściskiem Wirgiliusza zapewne poeta chciał wyrazić wstręt, jaki w nim obudził widok potępionego za gniew porywczy. Sam Dante, ile wiemy z jego życia, będąc gwałtownym i porywczym w gniewie, snadź poczuł w tej chwili całą zgrozę kary tego grzechu i postanowił z niego się poprawić. Rozum, który powinien rządzić gniewem, tu przez uścisk Wirgiliusza (symbol rozumu) wyraża swoje zadowolenie z poprawy poety. [przypis redakcyjny]

potem Rutherford ogłosił, że związki toru są również zdolne do wzbudzania promieniotwórczości w ciałach (…) — [por.] „Philosophical Magazine”, styczeń i luty 1900; „Comptes rendus”, 30 lipca 1900 i 16 lutego 1903; „Comptes rendus”, 4 marca 1901. [przypis autorski]

potem (starop.) — tu: w wyniku tego. [przypis edytorski]

po temu — do tego. [przypis edytorski]

po temu — dziś raczej: na to. [przypis edytorski]

potem uznając rzecz marną, słuchać mógł syren z większym hartem ducha — Tu poeta jest tylko wędrowcem i do ziemskiego życia stąd powracać musi. Dlatego Beatrycze daje mu tę naukę, ażeby słuchając ją z uwagą po raz drugi przez podobne pokusy nie dał się wciągnąć w grzech i błąd przeszły. [przypis redakcyjny]

Potem wjechał na piękną bohatyrów ziemię — wedle niektórych wykładaczy Orlanda ma to być wspomniana w Biblii kraina Gosen lub Gessen, którą Józef darował swemu ojcu i braciom. [przypis redakcyjny]

Potem zaczęła się era celebry: siedemdziesięciopięciolecie Ślubów, stulecie Geldhaba etc. — Z którego okazji ówczesny krytyk krakowski, później dyrektor teatru, T. Trzciński, pisał: „Zapomnienie w teatrze, zapomnienie w literaturze, a potem sam czas, oddalający nas coraz bardziej od epoki malowanej przez Fredrę, od jej warunków życia i jej kultury, dokonały dzieła zniszczenia. Na razie teatr fredrowski tak jakby już nie istniał…” A z Warszawy odpowiadał mu grobowo w kilkanaście lat potem (1923) p. Lorentowicz: „Tradycja komedii fredrowskiej zagasła na scenach polskich już od dłuższego szeregu lat. Tu i ówdzie czyniono sporadyczne próby „wznowień”, ale wynik kasowy był tak katastrofalny, że komedie fredrowskie poczęto traktować jako pewną konieczność kulturalną, jako widowiska z góry skazane na żywot krótki i grywane jedynie dla honoru domu. Aktorzy podejmowali się niechętnie ról w sztukach fredrowskich, publiczność zaraziła się również niewiarą w takie widowiska, i w końcu zepchnięto Fredrę do szkół wszelakich, gdzie profesorowie wadliwą metodą pracy obrzydzali go ostatecznie młodym czytelnikom…” Wynika stąd, że celebrowanie niekoniecznie wyszło Fredrze na zdrowie… [przypis autorski]

Potem zaś zaraz poznałem, powiada Homer — Homer, Odyseja XI 601 (z opowieści Odyseusza o duszach wojowników spod Troi i innych znanych ludzi, ujrzanych przez niego u wejścia do krainy zmarłych). [przypis edytorski]

potem z nią żądzey y chciwego sięga serca (starop.) — szyk przestawny, inaczej: potem z nią [tj. z rozkoszą] sięga żądzy i chciwego serca. [przypis edytorski]

potencja (daw., z łac.) — moc, potęga. [przypis edytorski]

potencja (daw., z łac.) — moc, potęga. [przypis redakcyjny]

potencja (daw., z łac.) — potęga, siła. [przypis edytorski]

potencja (daw., z łac.) — tu: moc. [przypis edytorski]

potencja — moc, siła. [przypis edytorski]

potencja — tu: mocarstwo, państwo; potencyj — dziś popr. forma D. lm: potencji. [przypis edytorski]

potencja — tu: siła. [przypis edytorski]

potencja (z łac.) — moc, siła. [przypis edytorski]

potencja (z łac.) — moc, władza. [przypis edytorski]

potencja (z łac.: potentia: siła, moc, władza) — tu: mocarstwo, państwo. [przypis edytorski]

potencja (z łac.) — siła, potęga. [przypis edytorski]

potens manu et consilio (łac.) — możny ręką i radą. [przypis redakcyjny]

potentata — dziś: potentat; człowiek potężny. [przypis edytorski]

potentat — człowiek bogaty i wpływowy; władca. [przypis edytorski]

potentat (daw., z łac.) — człowiek potężny; władca, możny pan. [przypis edytorski]

Potentaten — Machthabern. [przypis edytorski]

potentat (z łac.) — człowiek potężny i wpływowy; daw.: możny pan. [przypis edytorski]

potentia (łac.) — potęga. [przypis redakcyjny]

potentiores (łac.) — możniejsi; tj. Stanisław, a po jego śmierci Józef Władysław Myszkowscy. [przypis redakcyjny]

potentisimus (…) potestate — Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 90. [przypis tłumacza]

potentissime (łac.) — jak najmocniej. [przypis redakcyjny]

potentissime (łac.) — najmocniej. [przypis redakcyjny]

potentissime (łac.) — potężnie. [przypis redakcyjny]

Potentissime (łac.) — Ps 44, 4. [przypis tłumacza]

potentissimos impetus (łac.) — najpotężniejsze natarcia. [przypis redakcyjny]

po tercjarskutercjarz: członek stowarzyszenia zakonnego dla osób świeckich. [przypis redakcyjny]

poteriauti — kalbėti poterius, melstis. [przypis edytorski]

Potidaja — staroż. miasto greckie, założone jako kolonia Koryntu na wybrzeżu Płw. Chalkidyckiego; Potidaja należała do ateńskiego Związku Morskiego, jednak wskutek postawionego jej przez Ateny ultimatum zbuntowała się, co stało się przyczyną zbrojnej interwencji. Wojska ateńskie pokonały w bitwie połączone siły Koryntu i Potidai, po czym rozpoczęły oblężenie miasta. Oblężenie, w trakcie którego doszło do wypowiedzenia wojny Atenom przez Spartę, trwało dwa lata (432–430/429). [przypis edytorski]

Potidea — starożytne miasto w północnej Grecji; kolonia założona przez Koryntian ok. 600 r. p.n.e. [przypis edytorski]

Potierał za cholewu (z ros.) — zgubiłem za cholewą. [przypis edytorski]

Potier, Charles (1775–1838) — francuski aktor komiczny. [przypis edytorski]

Potiomkin, Grigorij Aleksandrowicz, właśc. Григо́рий Алекса́ндрович Потёмкин (1739–1791) — jeden z faworytów carycy Katarzyny Wielkiej, ros. feldmarszałek, prezydent Kolegium Wojskowego, głównodowodzący w wojnie Rosji z Turcją (1787–1792), książę Świętego Cesarstwa Rzymskiego od 1776, książę taurydzki od 1783. [przypis edytorski]

Potiomkin pani de Staël — aluzja do relacji łączącej Beniamina Constanta z panią de Staël: Grigorij Potiomkin był faworytem carycy Katarzyny II. [przypis edytorski]

Potiorek, Oskar (1853–1933) — austriacki generał. [przypis edytorski]

potioritas — lepsza część. [przypis redakcyjny]

potitius (łac.) — polityczniej, przyzwoiciej. [przypis redakcyjny]