Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | botanika | chemiczny | czeski | dawne | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | grecki | gwara, gwarowe | hebrajski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mitologia | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | niemiecki | poetyckie | pogardliwe | portugalski | potocznie | przenośnie | przestarzałe | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | środowiskowy | staropolskie | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 18100 przypisów.

posyłanoż (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że skróconą do ; znaczenie: czy posyłano, czyż posyłano. [przypis edytorski]

posyła pieniądze bratu na wyspę Sachalin — na wyspie Sachalin, leżącej pomiędzy Rosją a Japonią na Oceanie Spokojnym, znajdowała się w II połowie XIX w. carska kolonia karna, na którą zsyłano m.in. Polaków walczących z caratem. [przypis edytorski]

po synie — dziś popr. forma Msc.lp: po synu. [przypis edytorski]

po syriysku — po syryjsku; tzn. zapewne po arabsku, ponieważ wschodnioaramejski, którego używano w starożytnej Syrii, zanikł około VIII w. n.e. po najeździe Arabów na Syrię. [przypis edytorski]

poszańcować — prawdop.: przysłużyć się. [przypis edytorski]

poszana (daw.) — poszanowanie. [przypis edytorski]

poszana — poszanowanie, szacunek. [przypis edytorski]

Poszanowanie cudzej osobistości — dziś mówimy: osobowości (jednostkowych wyborów i praw). [przypis redakcyjny]

poszechoński — od tytułu utworu Sałtykowa-Szczerdina Poszechońskie dawne dzieje (1887–89), częściowo autobiograficznej powieści o Rosji pańszczyźnianej. [przypis edytorski]

Poszedłem błądzić w nieznane mi światy — wiersz ten był ogłoszony w miesięczniku „Krytyka” (zesz. II Cz. II r. 1910). [przypis redakcyjny]

poszedłem w bluźnierce — stanąłem w szeregu bluźnierców. [przypis edytorski]

poszedłem za wezwaniem Szanownego Pana Nakładcy, by rzecz w nowym osobnym wydać przedruku — osobnym jest ten przedruk o tyle, że, jak wiemy ze wstępu, rozprawka Kanta stanowi część jego pracy pt. Der Streit der Facultäten. [przypis tłumacza]

poszedłem z cesarzem Konradem — Prapradziad poety towarzyszył cesarzowi Konradowi w trzeciej jego krucjacie w roku 1147 i jako waleczny krzyżownik na Ziemi Świętej poległ śmiercią walecznych. [przypis redakcyjny]

poszedł… w łyka — przen.: trafił do niewoli, został związany łykami, czyli sznurami. [przypis edytorski]

poszedł w stronę kościoła — mowa o kościele św. Józefa (Karmelitów) na Krakowskim Przedmieściu. Wśród wielu cennych rzeźb kościelnych znajduje się tam m.in. Chrystus w grobie dłuta Oskara Sosnowskiego (1810–1886). Kościół Karmelitów ocalał w całości, a wnętrze jego zgodne jest nadal z opisem Prusa. [przypis redakcyjny]

poszedł (…) żeby ją poprawił — poszedł (…) żeby ją poprawić (składnia łacińska). [przypis edytorski]

poszedszy — dziś popr.: poszedłszy. [przypis edytorski]

po szelinie — [po] zaroślach. [przypis redakcyjny]

poszept (daw.) — podszept, namowa. [przypis edytorski]

poszept — szept; cichy, ukradkowy głos. [przypis edytorski]

poszepty — sugestie, podpowiedzi. [przypis edytorski]

poszerszeniały (o sierści zwierzęcia) — splątały i bez połysku. [przypis edytorski]

poszkapić się — nie podołać czemuś, chybić w czymś, pomylić się. [przypis edytorski]

poszkapić się (pot.) — nie podołać czemuś a. pomylić się w czymś. [przypis edytorski]

poszkapić się (pot.) — nie podołać czemuś a. pomylić się w czymś. [przypis edytorski]

po szkodzie korzysta — domyślnie: z doświadczenia. [przypis redakcyjny]

po szkolarsku (lekcew.) — opierając się na uproszczonych, szkolnych formułkach. [przypis edytorski]

poszła panna po ziele — popularna piosenka ludowa, do której dzieci tańczą w parach. [przypis edytorski]

poszła widzieć krajów — poszła, aby widzieć (aby zobaczyć, popatrzeć na) kraje; kraje nocy wiecznej: kraina śmierci, która jest krainą ciemności (jak noc). [przypis redakcyjny]

poszłem — dziś popr. forma 1 os. lp cz.przesz. r.m.: poszedłem. [przypis edytorski]

poszło na maszt (daw.) — było podobne [do masztu], wyglądało jak maszt. [przypis redakcyjny]

poszło na (starop.) — wyglądało na (wonne cyprysy). [przypis redakcyjny]

poszło z nim, jakby na targ — tzn. bez broni. [przypis tłumacza]

poszły razem na tę drugą wieś (pot.) — raczej: do tej drugiej wsi. [przypis edytorski]

poszlą (daw. forma) — dziś: poślą. [przypis edytorski]

poszlak — dziś popr.: poszlaka. [przypis edytorski]

poszlakować (daw.) — wyśledzić. [przypis edytorski]

poszlakować (daw.) — wytropić. [przypis edytorski]

poszlakować — wyśledzić. [przypis edytorski]

poszlakowanym być (daw.) — być wyśledzonym. [przypis edytorski]

poszlę (daw.) — dziś: poślę. [przypis edytorski]

poszlę (daw. forma) — dziś popr.: poślę. [przypis edytorski]

poszlę — dziś popr. forma 1 os. cz. przysz.: poślę. [przypis edytorski]

poszlę — dziś popr. forma 1. os. lp. cz. przysz.: poślę. [przypis edytorski]

poszlę Kamilowi Cyprianowi — Norwidowi. [przypis redakcyjny]

poszle — dziś popr. forma 3 os. lp cz. przysz.: pośle. [przypis edytorski]

poszle — dziś popr.: pośle. [przypis edytorski]

poszlij (daw. forma) — dziś: poślij. [przypis edytorski]

poszlij (daw., reg.) — dziś: poślij. [przypis edytorski]

Poszliśmy stamtąd na Reineberk — Niepodobna wykreślić dokładnie drogi, którą wracało wojsko Czarnieckiego do ojczyzny. Naprzód nie wiadomo, czy Pasek podawał nazwy z pamięci czy z mapy, następnie nazwy te, może już przez autora zmienione, doznały dalszego zniekształcenia ze strony nieudolnego przepisywacza. Zupełnie pewne punkty tej drogi stanowią nazwy: Bersztedt, Wismar, Gustrow i Szczecin. Z pozostałych Tobel nie znajduje się ani w słowniku geogr. Eittera ani Neumanna. Reineberk mogłoby być Reinebek na wschód od Hamburga, gdyby nie to, że następne Bergstedt leży znacznie na zachód, a więc wymagało zmiany drogi w kierunku zachodnim; mogło to jednak nastąpić z niewiadomych nam przyczyn. Tomaszów, widocznie przekręcone, mogłoby być Teterów. Zuraw, gdyby było Zurow, toby powinno być wymienione po Wismar. Wittstock, choć forma niezepsuta, nastręcza wielkie wątpliwości, bo leży już w Brandenburgii; raczej mogłaby to być wieś Wittstock pod Prenzlau, choć też przedstawia pewne zboczenie na południe. [przypis redakcyjny]

poszli za nim na pomoc Lacedemonowi, chociaż wiedzieli, że przyjdzie im walczyć nie z gorszymi od siebie — wojna z Grekami europejskimi była uciążliwa. Grecy europejscy przewyższali tężyzną i Persów, i rodaków swych z Azji. [przypis tłumacza]

poszóstna kareta — kareta zaprzężona w sześć koni. [przypis edytorski]

poszoł won (ros. пошол вон) — idź stąd, wynoś się. [przypis edytorski]

poszprechować (z niem. sprechen: mówić, rozmawiać) — porozmawiać. [przypis edytorski]

poszturgujom (gw.) — poszturchują (grzecznościowa forma lm czasownika). [przypis edytorski]

poszty — dziś popr.: poczty. [przypis edytorski]

posztykutać — dziś: pokuśtykać, tj. pójść niezdarnie, utykając. [przypis edytorski]

poszudrać — skrobać się. [przypis autorski]

Poszukiwacze skarbu — podtytuł angielski brzmi: Przygody dzieci z rodziny Bastablów poszukujących fortuny (Being the adventures of the Bastable children in search of a fortune). W wersji angielskiej książka opatrzona jest następującą dedykacją: Oswaldowi Barronowi, bez którego książka ta nigdy nie zostałaby napisana. Poszukiwacze skarbu dedykowani są wspomnieniom takich lat dziecinnych, jak opisane, różniących się jedynie zdarzeniami, czasem i miejscem [tłum. red. WL] (TO OSWALD BARRON Without whom this book could never have been written. The Treasure Seekers is dedicated in memory of childhoods identical but for the accidents of time and space). Oswald Barron (1868–1939) był angielskim dziennikarzem i znawcą genealogii i heraldyki. Przyjaciel Edith Nesbit, wspólnie napisali książkę The Butler in Bohmia. [przypis edytorski]

poszwankowany — dziś: poszkodowany. [przypis edytorski]

poszwa — poszewka na poduszki. [przypis autorski]

poszycie — strzecha. [przypis redakcyjny]

poszycie — zewnętrzna, szczelna powłoka kadłuba jednostki pływającej. [przypis edytorski]

poszyt (daw.) — zszyta grupa kart w oprawie; dziś: zeszyt. [przypis edytorski]

poszyt — grupa kart zszytych razem z dołączoną kartonową okładką; zeszyt. [przypis edytorski]

poszyt — zszyte razem kartki papieru. [przypis edytorski]

potam (lenk.) — vėliau, po to. [przypis edytorski]

po tamtej stronie — tj. poza gettem. [przypis edytorski]

potardze — dziś popr. forma: potarga (tj. tu: poszarpie, porozrywa). [przypis edytorski]

Potare (…) haberi — Horatius, Epistulae, I, 5, 14. [przypis tłumacza]

potargnąć — szarpnąć, pociągnąć. [przypis edytorski]

potas — również lekki metal (ciężar właściwy 0,865 g). [przypis redakcyjny]

potaż (ang. potash) — daw. nazwa węglanu potasu w postaci zanieczyszczonej (otrzymywano ten związek w wyniku spalania węgla drzewnego, z którego popiół jest częściowo rozpuszczalny w wodzie i zawiera węglan potasu wraz z innymi związkami potasu); również: każdy minerał zawierający potas. [przypis edytorski]

potażowy (daw.) — potasowy; por. potaż (a. potasz, od niderl. Pottasche): historyczna nazwa używana na określenie dowolnego minerału zawierającego potas, szczególnie: zanieczyszczona postać węglanu potasu, rozpuszczalna w wodzie część popiołu pochodzącego ze spalania węgla drzewnego, zawierająca również zmienne ilości innych związków potasu. [przypis edytorski]

potaż — popiół drzewny, złożony głównie z węglanu potasu, używany od starożytności do produkcji mydła, szkła, ceramiki i nawozów. [przypis edytorski]

potaż — popiół drzewny złożony głównie z węglanu potasu, używany od starożytności do produkcji mydła, szkła, ceramiki i nawozów. [przypis edytorski]

potaż (z hol. pot: garnek; asch: popiół) — popiół drzewny, używany w różnych gospodarczych czynnościach. [przypis edytorski]

potaż (z hol. pot: garnek; asch: popiół) — popiół drzewny, złożony głównie z węglanu potasu, używany do produkcji mydła, szkła, ceramiki i nawozów, ważny przedmiot eksportu w XVII i XVIII w. [przypis redakcyjny]

potaż (z hol. pot: garnek; asch: popiół) — popiół drzewny, złożony głównie z węglanu potasu, używany do produkcji mydła, szkła, ceramiki i nawozów, ważny przedmiot eksportu w XVII i XVIII w. [przypis edytorski]

potaż (z hol. pot: garnek; asch: popiół) — popiół, używany w różnych gospodarczych czynnościach, a. naczynie na popiół. [przypis redakcyjny]

potaż (z niem. Potasche) — węglan potasu, substancja otrzymywana z węgla drzewnego używana do produkcji mydła; a. wodorotlenek potasu, żrąca substancja, w przemyśle chemicznym stosowana zwykle w postaci roztworu, ługu potasowego. [przypis edytorski]

potęga Makryny, nabyta zasługą męczeńską — prawdziwą postać Makryny Mieczysławskiej odkryły dopiero badania ks. J. Urbana, ogłoszone drukiem w rozprawie pt.: Makryna Mieczysławska w świetle prawdy, Kraków 1923, s. 139. [przypis redakcyjny]

Potęga much; wygrywają bitwy — Montaigne, Próby Apologia Rajmonda Sebonda (Próby II, 12.). [przypis tłumacza]

Potęga tych królów wzrosła natychmiast, skoro tylko ujarzmili te kolonie — patrz u Apiana o olbrzymich skarbach, jakie Mitrydates zużył w tych wojnach; o tych, które ukrył, o tych, które stracił tylekroć wskutek zdrady swoich, o tych, które znaleziono po jego śmierci. [przypis autorski]

Potęga woli — zapewne Rozwój potęgi woli autorstwa Wincentego Lutosławskiego, pierwszy polski podręcznik jogi. [przypis edytorski]

Potęgi niebios (…) dla szczęśliwości — [J.J. Rousseau], Nowa Heloiza. [przypis tłumacza]

potępiać w czambuł — potępiać w całości, bez wyjątku, kategorycznie. [przypis edytorski]

potępiając kradzież jako zbrodnię chrześcijaństwo uczyniło jałmużnę przykazaniem, oddanie dóbr ubogim radą, wspólność zaś dóbr ideałem — por. Fr. Ozanam, Les origines du socialisme. [przypis autorski]

potępiają go — Św. Atanazego. [przypis tłumacza]

potępianie typu umysłowości Brzozowskiego na tej jedynie podstawie. Pierwszy (…) uczynił to Dawid — J. W. Dawid, Psychologia religii, Warszawa 1933, s. 104–105. [przypis autorski]