Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 478 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Przypisy

Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z

Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza

Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia

Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski


Znaleziono 159532 przypisów.

połogi — poziomy, płaski. [przypis edytorski]

połogi — rozpościerający się szeroko, rozległy. [przypis edytorski]

Połoj (ros. Полуй, Połuj) — dziś popr.: Połuj, rzeka w azjatyckiej części Rosji, prawy dopływ Obu. [przypis edytorski]

połomić — dziś popr.: połamać. [przypis edytorski]

połomić (gw.) — połamać. [przypis edytorski]

połomił — dziś popr.: połamał. [przypis edytorski]

Połomski, Jerzy — właśc. Jerzy Pająk (ur. 1933), piosenkarz i aktor. [przypis edytorski]

Połoniecki, Bernard (1861–1943) — nakładca szeregu ostatnich dzieł Brzozowskiego. [red. WL]. [przypis edytorski]

połonina — górska łąka położona powyżej granicy lasów w Karpatach Wschodnich, w szczególności w Bieszczadach. [przypis edytorski]

połonina — górska łąka w Karpatach Wschodnich położona powyżej granicy lasów. [przypis edytorski]

połonina — łąka górska położona powyżej granicy lasów w Karpatach Wschodnich. [przypis edytorski]

połonina — łąka położona powyżej granicy lasów w Karpatach Wschodnich; w Polsce połoniny występują w Bieszczadach, często są charakterystycznie położone na grzbietach górskich (np. na Połoninie Caryńskiej). [przypis edytorski]

połonina — tu ogólnie: górska łąka, pastwisko w górach. [przypis edytorski]

połonina — tu ogólnie: łąka. [przypis edytorski]

połonka — polanka, łączka. [przypis edytorski]

Połonka — w wojew. nowogrodzkim między Słonimem a Lachowiczami. [przypis redakcyjny]

Połota — rzeka na terenie dzisiejszej Białorusi, dopływ Dźwiny, z którą łączy się w mieście Połock. [przypis edytorski]

Połowa funduszu szła na proboszcza i szkołę (…) — obacz: Dzieje Dobroczynności, t. I, s. 254. [przypis autorski]

Połowa owocu mango… — historia pochodząca z Kronik króla Asioki. [przypis tłumacza]

Połowcy a. Kumanowie — ałtajski lud, posługujący się językiem z grupy kipczackiej; od VIII w. wędrowali z rejonu dzisiejszego Kazachstanu na tereny obecnej Ukrainy, w XII w. wyparci przez władcę Rusi Kijowskiej za Don i Wołgę, wchodzili w koalicje z książętami ruskimi, ich wodzowie wżeniali się w dynastie panujące Serbii, Węgier i Bułgarii, ale także organizowali najazdy na te ziemie. W następnych wiekach zasymilowali się wśród ludów Złotej Ordy. Połowiecki dostojnik, sprzedany w niewolę do Egiptu, założył tam dynastię rządzącą w latach 1250–1382. [przypis edytorski]

Połowcy a. Kumanowie — lud pochodzenia ałtajskiego, w średniowieczu wschodni sąsiedzi Słowian, w XIII w. pokonani i wchłonięci przez Mongołów Złotej Ordy. [przypis redakcyjny]

Połowcy — koczowniczy lud, w XI wieku często najeżdżający Ruś. [przypis edytorski]

Połowcy — lud ałtajski, który przywędrował w średniowieczu z terenów dzisiejszego Kazachstanu i utrzymywał burzliwe relacje sąsiedzkie z księstwami ruskimi. Po najeździe Mongołów w XIII w. Połowcy ulegli rozproszeniu, ich potomkowie żyją do dziś w płn. części Węgier. [przypis edytorski]

połowica (daw.) — małżonka. [przypis edytorski]

połowica (daw.) — połowa; przen.: żona, małżonka. [przypis edytorski]

połowica (daw.) — połowa. [przypis edytorski]

połowica (daw.) — tu: połowa. [przypis edytorski]

połowica (tu daw.) — połowa. [przypis edytorski]

połowica — żart. żona. [przypis edytorski]

połowica (żart.) — żona. [przypis edytorski]

Położenie Innocentego III było trudne, wyznaje to protestant Lea — H. Ch. Lea, A History of the Inquisition, t. I, r. IV. [przypis autorski]

położenie nowe mego ojca — po śmierci Paszkiewicza jen. Wincenty Krasiński pełnił przez czas krótki obowiązki namiestnika Królestwa Polskiego. [przypis redakcyjny]

położenie towarzyskie (daw.) — pozycja społeczna. [przypis edytorski]

położnica — rodząca kobieta. [przypis edytorski]

Położyłam kres ich sprzeczkom bez końca, We wspólnym zamknąwszy ich łożu — Homer, Iliada XIV 205– 209 (Hera do Afrodyty; parafraza). [przypis edytorski]

położyłoby się kres podejrzeniom budzącym się u Hellenów — sprzymierzeńcy nienawidzili Aten, tym bardziej że wystąpienie ze związku wywoływało wojnę z Atenami. Miasta niesprzymierzone obawiały się, że się je zmusi do przystąpienia, państwa większe podejrzliwie śledziły rozszerzanie się związku. Postępowanie Aten nie miało uznania ani u sprzymierzeńców, ani u reszty Greków. [przypis tłumacza]

położy się na kształt okrętu wznak; Wnet miasto żagla nastoperczy wzgórę (…) skórę — pływanie na powierzchni morza z uniesionym skórzastym „żaglem” wskazuje, że tutaj nautilus przypomina raczej żeglarza portugalskiego (Physalia physalis), rurkopława tworzącego duże skupiska kolonijne unoszące się na powierzchni wody dzięki charakterystycznemu pęcherzowi, wypełnionemu gazem i zakończonemu małym, przypominającym żagiel grzebieniem, służącym do przemieszczania się kolonii. [przypis edytorski]

położysty — dziś: rozłożysty. [przypis edytorski]

położysty — niezbyt stromy. [przypis edytorski]

położyszli (starop.) — konstrukcja z partykułą -li; znaczenie: jeśli położysz. [przypis edytorski]

położywa (gw.) — położymy. [przypis edytorski]

połoz — nazwa licznych gatunków dużych, niejadowitych węży. [przypis redakcyjny]

połozy — groźne węże, potwornej długości, które według ludowych wyobrażeń lęgły się na stepach ukraińskich. Mówi o nich Trembecki w początkowych wierszach Zofjówki: „a trawa bez kosy — Pokrewne Pytonowi mnożyła połosy”. [przypis redakcyjny]

połoz (z rus.) — wąż. [przypis edytorski]

Połtawa — miasto w środkowo-wsch. części Ukrainy. [przypis edytorski]

Połubiński, Aleksander Hilary (1626–1679) — marszałek wielki litewskiego, odznaczył się w wojnie ze Szwedami. [przypis redakcyjny]

połudeń a połudzień (reg.) — obiad, posiłek południowy. [przypis edytorski]

południca (mit. słow.) — złośliwy demon czyhający na swoje ofiary w letnie południe na polach i duszący je; przedstawiany pod postacią młodej kobiety a. staruchy w białej odzieży; wierzono, że południcami stawały się dusze kobiet zmarłych tuż przed, w trakcie lub tuż po ślubie. [przypis edytorski]

Południe — mowa o południowych połaciach Stanów Zjednoczonych. [przypis tłumacza]

południm — południowym; tu: forma skrócona dla zachowania rytmu jedenastozgłoskowca. [przypis edytorski]

południowe upodobania — homoseksualizm. [przypis edytorski]

połupan — połupany (daw. krótka forma przym.). [przypis edytorski]

poły (daw.) — sieć podwójna na ptaki. [przypis redakcyjny]

poły — dolna część ubrania. [przypis edytorski]

poły (gw.) — przez pół, pół. [przypis autorski]

poły — połowy dolnej części ubrania rozpinającego się z przodu. [przypis redakcyjny]

połyska — dziś popr. forma: połyskuje; błyska. [przypis edytorski]

połyska — dziś popr. forma: połyskuje. [przypis edytorski]

połyskał — dziś: połyskiwał. [przypis edytorski]

poły — tu: połcie (mięsa). [przypis edytorski]

polać zdrojem nafty — Nafta, gatunek oleju ziemnego, palnego. [przypis autorski]

Polacco! Varsovia! (wł.) — Polak! Warszawa! [przypis edytorski]

Polaco burro — Ma to zresztą tylko znaczenie pogardy kabokla dla pracy, „Tylko osioł pracuje”. Poza tym kaboklo żywi dla polskiego kolonisty podziw i lęk. [przypis autorski]

Polacy mają swój strój narodowy. Zachowajcie starannie tę korzyść: zróbcie wręcz przeciwnie jak ów car — Piotr I Wielki (1672–1725), który wprowadził reformy zastępujące tradycyjne systemy społeczne i polityczne systemami wzorowanymi na państwach zachodnich; w ramach europeizacji i modernizacji narzucił zachodnioeuropejskie stroje, zakazał noszenia brody, rosyjskich ubiorów oraz sprzedaży narodowej rosyjskiej odzieży i obuwia. [przypis edytorski]

Polacy, Tatarzy, w bezczynnym zachwyceniu — Źródłem ogólnym takich pojedynków jest monomachia Aleksandrowa z Menelausem w III ks. Iliady Homera. [przypis redakcyjny]

pola dyktyjskie — od Dikte, góry na Krecie. [przypis edytorski]

Pola Elizejskie a. Elizjum (mit. gr.) — kraina wiecznego spokoju i pośmiertnej szczęśliwości, stanowiąca część Hadesu; zmarli trafiali tam w nagrodę za dobre życie. [przypis edytorski]

Pola Elizejskie — fr. Champs Élysées, reprezentacyjna aleja w Paryżu. [przypis edytorski]

Pola Elizejskie (mit. gr.) — a. Elizjum miejsce wiecznego szczęścia i wiecznej wiosny, stanowiące część Hadesu; zmarli trafiali tam w nagrodę za dobre życie. [przypis edytorski]

Pola Elizejskie (mit. gr.) — kraina wiecznego spokoju i pośmiertnej szczęśliwości, stanowiąca część Hadesu; zmarli trafiali tam w nagrodę za dobre życie. [przypis edytorski]

Pola Elizejskie (mit. gr.) — kraina w której przebywali po śmierci wybrani przez Zeusa bohaterowie. [przypis edytorski]

Pola Elizejskie (mit. gr.) — miejsce pośmiertnego przebywania zmarłych bohaterów. [przypis edytorski]

Pola Elizejskie — olbrzymia, szeroka aleja, łącząca plac Gwiazdy z placem Zgody, jedna z najpiękniejszych w Paryżu, wówczas ulubione miejsce spacerów eleganckiego świata. [przypis redakcyjny]

Pola Elizejskie — reprezentacyjna aleja w Paryżu, łącząca plac Zgody z placem De Gaulle'a (dawniej plac Gwiazdy), na którym znajduje się Łuk Triumfalny. [przypis edytorski]

Pola Elizejskie — reprezentacyjna aleja w Paryżu, łącząca plac Zgody z placem De Gaulle'a (dawniej plac Gwiazdy), na którym znajduje się Łuk Triumfalny. [przypis edytorski]

Pola Elizejskie — w mitologii greckiej kraina wiecznej szczęśliwości, do której po śmierci udawały się dusze dobrych i sprawiedliwych ludzi. [przypis edytorski]

pola Elizu — pola elizejskie; w mit. gr. część Hadesu, Elizjum, gdzie przebywały dusze dobrych zmarłych, głównie herosów; tu: zaświaty, niebo. [przypis edytorski]

pola Elizyjskie — Elizejskie Pola. [przypis edytorski]

pola guzowskie — miejsce bitwy stoczonej 5 lipca 1607 między wojskami królewskimi a armią rokoszu Zebrzydowskiego. [przypis edytorski]

pola i ławice lodowe — rodzaje pływającej pokrywy lodowej morza, występującej na obszarach polarnych; dryfujący lód o średnicy powyżej 10 km jest nazywany polem lodowym, zaś mający mniejszą średnicę ławicą lodową. [przypis edytorski]

Polakami — w autografie Wybickiego: „Polakamy” (w tej postaci występuje rym dokładny z „mamy”); jest to być może regionalizm; autor pochodził z Pomorza (ur. w Będominie, wsi kaszubskiej). [przypis edytorski]

Polakamy — jest to być może regionalizm (autor pochodził z Pomorza, ur. w Będominie, wsi kaszubskiej); w tej formie wyraz tworzy rym dokładny z „mamy”. [przypis edytorski]

Polaka-Rusina — tj. zaprzedanego Rosji. [przypis redakcyjny]

Polaków, jeszcze tych sprzed lat pięćdziesięciu, których burza z ojczyzny aż do Rzymu wyrzuciła — tj. emigrantów po powstaniu styczniowym roku 1863. [przypis edytorski]

Polaków około 45 000 — obliczenia ilości osiadłych w Paranie Polaków dokonał p. Leon Bielecki, na podstawie danych urzędowych i ksiąg parafialnych. Z rachunku tego wynika, że w Paranie żyje do 9000 rodzin, a licząc każdą rodzinę średnio po pięć osób, otrzymuje się liczbę 45 000 Polaków. [przypis autorski]

pola krańskie — Kamienista równina w Prowansji. [przypis tłumacza]

Polały się łzy moje czyste (…) wiek klęski — jeden z liryków lozańskich Adama Mickiewicza. [przypis edytorski]

polański — przym. utworzony od rzecz. Polanie, nazwy plemienia słowiańskiego. [przypis edytorski]

pola nie odbieżał — nie uciekł przed walką. [przypis edytorski]