Potrzebujemy Twojej pomocy!
Na stałe wspiera nas 471 czytelników i czytelniczek.
Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159624 przypisów.
po inne lata — dziś: w inne lata; w poprzednie lata. [przypis edytorski]
pointa — puenta. [przypis edytorski]
point de declenchement (fr.) — punkt początkowy, punkt odbicia. [przypis edytorski]
point de reveries (fr.) — koniec marzeń (mrzonek). [przypis edytorski]
Point des rêveries (fr.) — żadnych marzeń. [przypis edytorski]
point d'honneur (fr.) — punkt honoru. [przypis edytorski]
poiskaj się — przeszukaj swoje włosy. [przypis edytorski]
poiski (ros.) — poszukiwania. [przypis redakcyjny]
Poisson, Jeanne Antoinette, Marquise de Pompadour (1721–1764) — wpływowa kochanka króla Francji Ludwika XV, protektorka artystów i autorów Wielkiej Encyklopedii Francuskiej. [przypis edytorski]
Poissonniere — jeden z wielkich bulwarów paryskich, w dzielnicy zamieszkiwanej przez wielką burżuazję. [przypis redakcyjny]
Poitiers, Diana de (1499–1566) — słynąca z urody wpływowa faworyta króla francuskiego Henryka II Walezjusza. [przypis edytorski]
Poitou — kraina historyczna w zach. Francji. [przypis edytorski]
pojąć — tu: pojąć za żonę, poślubić. [przypis edytorski]
pojąć żonę a. pojąć kogoś za żonę — poślubić kogoś, ożenić się z kimś. [przypis edytorski]
pojąć — zrozumieć. [przypis edytorski]
pojął był z imieniem niejaką Różównę z Sędziszowa — Mikołaj Rej ożenił się w 1531 r. z Zofią Kościeniówną z Sędziszowa, siostrzenicą arcybiskupa lwowskiego Andrzeja Boryszewskiego, który kupił im jako swym krewnym wiele dóbr ziemskich. [przypis edytorski]
pojął — tu daw.: wziął. [przypis edytorski]
po jagodach (gw., daw.) — po policzkach. [przypis autorski]
Pojale Syjon, właśc. Poalej Syjon (z hebr. פועלי ציון: Robotnicy Syjonu) — lewicowa partia, istniejąca w latach 1906–1950, zrzeszająca Żydów o poglądach syjonistycznych. Pełna nazwa partii to Jidisze Socjalistisz-Demokratisze Arbeter Partaj „Poalej Cion”: Żydowska Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza „Poalej Syjon”. [przypis edytorski]
po jarmarku zły targ — przysłowie; Pasek miał w tym roku aż osiem procesów. [przypis redakcyjny]
pojaśń — dziś popr. forma: wyjaśnij. [przypis edytorski]
Pojawiła się moja broszura… — polemika około tej broszury wydała przeszło 60 rozmaitych pism ulotnych i artykułów. [przypis tłumacza]
Pojawiła się ona na widowni, aby podnieść głos i być słyszaną, ale zaledwie się odezwała, rozległy się dokoła niej krzyki: my nie chcemy poezji, poezja pośród nas nie ma głosu — A. Bełcikowski, Dzisiejsza nasza poezja, „Życie” 1888, nr 1. [przypis autorski]
Pojawiła się tu osobistość przebrana za perskiego ambasadora, która drwi sobie bezczelnie z dwóch największych władców świata. Przynosi monarsze Francuzów podarki, jakich nasz władca nie śmiałby dać królowi Irymety albo Georgii; i, swoim podłym skąpstwem, kala majestat dwóch mocarstw. — ów ambasador perski rychło po powrocie do kraju odebrał sobie życie z obawy przed dochodzeniem. [przypis tłumacza]
Pojawiły się setne książeczki, z arogancką swadą rozstrzygające to, przed czym cofały się najpotężniejsze umysły, różne katechizmy siły i materii (…) zwycięskiej ewolucji, doskonale zrównoważonej etyki itp. — A. Potocki, Polska literatura współczesna, Warszawa 1911, s. 125. [przypis autorski]
pojawiły się w polskim przekładzie niemal bezpośrednio po ich ogłoszeniu drukiem w języku francuskim — Cyrulik, sewilski, Warszawa 1780; Wesele Figara, Warszawa 1786. [przypis tłumacza]
pojazda (daw.) — wiosło. [przypis edytorski]
pojazda (daw.) — wiosło. [przypis redakcyjny]
pojazda — wiosło nieokute. [przypis autorski]
pojazda — wiosło. [przypis redakcyjny]
pojazd (daw.) — jazda, podróż konna. [przypis redakcyjny]
pojazd — tu: bieg. [przypis redakcyjny]
pojazd — wiosło. [przypis redakcyjny]
pojdze (gw.) — pójdźże (konstrukcja z partykułą wzmacniającą -że w wymowie gwarowej). [przypis edytorski]
pojęcia: „jest konieczne” i „jest następstwem z danej podstawy” są pojęciami zamiennymi — zob. § 49. O zasadzie podstawy. [przypis tłumacza]
Pojęcia, o ile mają jakąkolwiek wartość, nie mogą być ot, tak sobie, dowolnymi urojeniami (…) rojeniem ściętej głowy — S. Brzozowski, Fryderyk Nietzsche, Stanisławów 1907, s. 16. [przypis autorski]
pojęcie Czasu Abstrakcyjnego — Czas Abstrakcyjny = pojęcie pochodne od trwania i Czasu Rzeczywistego Całości Istnienia, o ile takowe rozpatrujemy w poglądzie fizykalnym. [przypis autorski]
pojęcie Czasu Całości Istnienia implikuje pojęcie własnej jego fikcyjności — tzn., że istnieje tylko jako konieczne pojęcie. [przypis autorski]
pojęcie kompleksu współczesnych — pojęcie to zastępuje zupełnie nieokreślone pojęcie „przeżycia”. [przypis autorski]
pojęcie niesprzeczne z sobą wcale jeszcze nie dowodzi możliwości przedmiotu — pojęcie jest zawsze możliwe, jeśli ze sobą nie jest sprzeczne. Jest to logiczna cecha możliwości i przez nią jego przedmiot odróżnia się od nihil negativum. Może atoli tym nie mniej być pojęciem czczym, jeżeli nie będzie osobno udowodniona realność syntezy, przez którą pojęcie powstaje; co przecież polega zawsze, jak wykazano powyżej, na zasadach możliwego doświadczenia, a nie na zasadzie analizy (na prawie sprzeczności). Jest to przestrogą, żeby z możliwości (logicznej) pojęć nie wnioskować natychmiast o możliwości (realnej) rzeczy. [przypis autorski]
pojęcie — notio (pojęcie) użył pierwszy Cyceron, tłumacząc nim greckie ἔννοια. Pojęcia ogólne są przedmiotem sporu między realistami i nominalistami (konceptualistami), w którym idzie o to, czy przedmiotom pojęć gatunkowych, ogólnych odpowiadają przedmioty realne, istniejące samodzielnie, poza naszym myśleniem, czy nie (Universalienstreit). Schopenhauer podaje tu w nawiasie: „Begriffe (d. i. Inbegriffe der Dinge)…”; bliższe określenie i niejako etymologiczne objaśnienie terminu Begriff. Pojęcia mianowicie są dla Schopenhauera niezupełnymi przedstawieniami, są niejako przedstawieniami urobionymi z innych (mianowicie konkretnych) przedstawień (por. III. 114), a ponieważ powstają drogą abstrakcji, więc są ogólne. Jako ogólne zaś obejmują wiele rzeczy poszczególnych, są niejako zbiorem, ogółem (Inbegriff, por. ibid.) tych rzeczy. Myśl tę oddaje właśnie Begriff i begreifen w swoim pierwotnym znaczeniu czynności fizycznej (por. w polskim: greifen: jąć, ująć; begreifen: po-jąć, Begriff: po-jęcie. Należy tu jeszcze zwrócić uwagę na takie terminy jak „pojemny”, „pojemność”). Ponieważ wspomniany nawias wymagał bliższego wyjaśnienia, przeto przenieśliśmy go do niniejszego przypisku. [przypis tłumacza]
pojęcie — pojęcie (Begriff) u Kanta ma dwojakie znaczenie, raz właściwe, czysto logiczne, jako uogólnienie wyobrażeń, drugi raz szersze, jako wyobrażenie poszczególne czyli ogląd (Anschauung). W napisie tedy § 2 należy pojęcie brać w tym szerszym znaczeniu, a wtedy nie będzie bardzo raziło końcowe zdanie, że przestrzeń zgoła nie jest pojęciem, oczywiście w ścisłym znaczeniu. Uwagę tę zastosować też trzeba do kilku innych podobnych miejsc w Krytyce czystego rozumu. [przypis redakcyjny]
pojęcie — pojmowanie, wiedza. [przypis redakcyjny]
Pojęcie pokolenia (…) w rozprawie poświęconej specjalnie temu problemowi — por. K. Wyka, Rozwój problemu pokolenia, „Przegląd Socjologiczny” 1939. [przypis autorski]
pojęcie połączenia, oprócz pojęcia rozmaitości i jej syntezy, prowadzi za sobą pojęcie jedni wśród tej rozmaitości (…) jest to wyobrażenie syntetycznej jedności szczegółów rozmaitych — nie rozpatrujemy tu zagadnienia, czy same wyobrażenia są identyczne, a zatem czy mogą być rozbiorczo pomyślane jedno przez drugie. W każdym razie świadomość jednego wyobrażenia, o ile mówimy o rozmaitości, trzeba wyróżniać od świadomości drugiego; i tutaj chodzi tylko wyłącznie o syntezę tej (możliwej) świadomości. [przypis autorski]
pojęcie powszechnego ciążenia — jak ono wyrażone jest w fizyce danego stopnia doskonałości, nic tu nas nie powinno obchodzić. [przypis autorski]
pojęcie przedmiotu — pojęcie przedmiotu rezerwuję tylko do oznaczenia „przedmiotu rzeczowego” w poglądzie życiowym, tzn. danego w postaci jakości dotykowych lub wzrokowych. [przypis autorski]
pojęcie struktury w badaniach nad rzeczywistością społeczną stanowi jeden z centralnych instrumentów współczesnej humanistyki (…) — mogę się powołać na własny język krytyczny i używanie w nim terminu struktura, por. K. Wyka, Stara szuflada, Kraków 1967, s. 67, 98, 105. [przypis autorski]
pojęcie Tajemnicy Istnienia — pojęcie tajemnicy może być ściśle określone nawet w obrębie samego poglądu logicznego, jako pojęcie istnienia pojęć pierwotnych niezdefinionalnych w każdym systemie i niemożności nieskończonego szeregu definicji. I tu nieskończoność stanowi granicę jak w Ontologii. Poznawalność jest to sprowadzalność czegoś nieznanego do czegoś znanego; wyrażalność jednego systemu pojęć w terminach drugiego. Ściśle biorąc istnieją tylko opisy. Poznanie mogłoby nastąpić w razie spełnienia, niespełnialnych zresztą absolutnie, obietnic poglądu materialistycznego, sprowadzenia „materii żywej doznającej” do „materii martwej” lub też w wypadku eksperymentalnego udowodnienia słuszności monadyzmu. Niestety to ostatnie możliwe jest tylko pośrednio przez eliminację poglądów przeciwnych, czyli negatywnie. [przypis autorski]
pojęcie „ukazania” — oczywiście pojęcia „ukazania” używam tu w szerszym znaczeniu niż w poglądzie życiowym. Ukazać dadzą się w moim znaczeniu odpowiedniki takich pojęć, jak: zapach, smak, dźwięk, a nawet odpowiednik pojęcia „ja”, w związku z twierdzeniem moim, że jedność osobowości jest bezpośrednio dana. [przypis autorski]
Pojęciu „patriarchalny” nadaje Werter szerszy zakres. Obejmuje ono u niego nie tylko świat patriarchów (Starego Testamentu), lecz także świat Homera. Por. list z 12 maja. [przypis redakcyjny]
pojęni (gw.) — dziś popr. forma: pojęli; znaczenie: zrozumieli. [przypis edytorski]
pojętna uczennica, pisownia bez zarzutu — Kowalewska była Tatarką. [przypis redakcyjny]
pojechać — dziś, kiedy mowa o łódce, popr.: popłynąć. [przypis edytorski]
pojechał był — daw. forma czasu zaprzeszłego; znaczenie: pojechał wcześniej (przed inną czynnością lub zdarzeniem wyrażonym w czasie przeszłym). [przypis edytorski]
pojechałem był — daw. forma czasu zaprzeszłego, dziś: pojechałem. [przypis edytorski]
pojechałem do franciszkanów — w Nowym Mieście Korczynie. [przypis redakcyjny]
pojechał każdy w swą — skrócone od: pojechał każdy w swą stronę. [przypis redakcyjny]
pojechał — tu: nad Wisłę. [przypis redakcyjny]
pojechali z meldunkiem do Organizacji — meldunki Organizacji Wojskowej z obozu w Oświęcimiu były przekazywane do Komendy Głównej ZWZ/AK w Warszawie. [przypis edytorski]
pojeden (reg.) — co niektóry. [przypis edytorski]
po jednej lub po drugiej stronie rzeki Tweed — końcowy odcinek rzeki Tweed stanowi granicę między Szkocją a Anglią. [przypis edytorski]
po jednemu — dziś: po jednej. [przypis edytorski]
po jednemu — dziś: po jednym. [przypis edytorski]
po jednemu — dziś popr.: po jednym. [przypis edytorski]
po jednodniowym sprawy roztrząsaniu — w Atenach rozprawa nie mogła trwać dłużej niż jeden dzień. [przypis edytorski]
pojedyńcze — dziś popr.: pojedyncze. [przypis edytorski]
pojedyncza walka — pojedynek. [przypis edytorski]
pojedynek amerykański — pojedynek polegający na losowaniu ofiary, która następnie ma popełnić honorowe samobójstwo. [przypis edytorski]
pojedynek amerykański — starcie pomiędzy przeciwnikami, w którym o wygranej decyduje nie przewaga siłowa a przypadek, np. wyciągnięcie szczęśliwego losu. [przypis edytorski]
pojedynek Mussy oraz wielkiego mistrza Calatravy — wysławiany w pieśniach pojedynek pomiędzy Muzą, przyrodnim bratem króla Boabdila, a wielkim mistrzem rycerskiego zakonu Calatrava, Rodrigiem Téllez Girón, stoczony pod Grenadą w obecności Boabdila i jego dworu. [przypis edytorski]
pojedynka — strzelba o jednej lufie. [przypis edytorski]
pojedynkiem (daw.) — sam, pojedynczo. [przypis edytorski]
pojedynkiem — dziś: w pojedynkę. [przypis edytorski]
pojedynkiem — w pojedynkę. [przypis edytorski]
pojedzie do Kijowa, do uniwersytetu — po zamknięciu przez władze rosyjskie uniwersytetu warszawskiego, wileńskiego i Liceum Krzemienieckiego (w związku z powstaniem listopadowym) na uniwersytecie kijowskim studiowało wiele młodzieży polskiej. [przypis redakcyjny]
pojedziewa (gw.) — pojedziemy; daw. starop. forma liczby podwójnej. [przypis edytorski]
pojedziewa (gw.) — pojedziemy. [przypis edytorski]
po jelca (starop. forma) — po jelec, tj. po rękojeść broni. [przypis edytorski]
pojeni (gw.) — pojęli, zrozumieli. [przypis edytorski]
pojeździech (starop. forma) — dziś Ms.lm: (w) pojazdach. [przypis edytorski]
pojezdża (starop. forma) — tu: jedzie. [przypis edytorski]
pojezna czajka — wiosłem (pojazdą) kierowana łódź (czajka). [przypis edytorski]
pojidesz w hostynu (z ukr.) — pojedziesz w gości. [przypis edytorski]
pojmać (starop.) — oboczna forma pisowni występująca w staropolszczyźnie XVI w. u Reja: poimać. [przypis edytorski]
Pojmie lud po tém — z tego (dzięki temu) lud zrozumie. [przypis edytorski]
pojmiem — dziś popr. forma 2 os. lm cz.przysz.: pojmiemy. [przypis edytorski]
pojmiesz — tu: poślubisz. [przypis edytorski]
pojmie — tu: obejmie, opanuje. [przypis edytorski]
pojmuje się przegląd zmarłych — por. Odyseja, XI. [przypis tłumacza]
pojmujeszli — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -li; znaczenie: czy pojmujesz. [przypis edytorski]
pojonby sie (gw.) — pojąłby się, tzn. ożeniłby się. [przypis edytorski]
pojoneś (gw.) — pojąłeś (tu: za żonę). [przypis edytorski]
pojrzała — dziś raczej: rozejrzała się. [przypis edytorski]
pojrzał (daw. forma) — dziś: spojrzał; ujrzał. [przypis edytorski]
pojrzał — dziś: spojrzał. [przypis edytorski]
pojrzał (starop. forma) — dziś: spojrzał. [przypis edytorski]
pojrzawszy — dziś: spojrzawszy. [przypis edytorski]
pojrzęli (daw.) — konstrukcja z partykułą wzmacniającą -li; znaczenie: czy spojrzę, jeśli spojrzę. [przypis edytorski]
pojrzeć (daw.) — dziś: spojrzeć. [przypis edytorski]
