Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)
Przypisy
Pierwsza litera: wszystkie | 0-9 | A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z
Według typu: wszystkie | przypisy autorskie | przypisy redaktorów Wolnych Lektur | przypisy źródła | przypisy tłumacza
Według kwalifikatora: wszystkie | anatomiczne | angielski, angielskie | arabski | architektura | astronomia | białoruski | biologia, biologiczny | bez liczby pojedynczej | botanika | celtycki | chemiczny | chiński | czasownik | czeski | dopełniacz | dawne | drukarstwo, drukowany | dziecięcy | ekonomiczny | filozoficzny | fizyka | francuski | frazeologia, frazeologiczny | geografia, geograficzny | geologia | grecki | gwara, gwarowe | handel, handlowy | hebrajski | hinduski | historia, historyczny | hiszpański | holenderski | ironicznie | islandzki | japoński | język, językowy, językoznawstwo | łacina, łacińskie | literacki, literatura | liczba mnoga | matematyka | medyczne | mineralogia | mitologia | mitologia germańska | mitologia grecka | mitologia rzymska | muzyczny | nieodmienny | niemiecki | norweski | obelżywie | poetyckie | pogardliwe | polski | polityczny | portugalski | pospolity | potocznie | prawo, prawnicze | przenośnie | przestarzałe | przymiotnik | przysłowiowy | przysłówek | psychologia, psychologiczny | regionalne | religijny, religioznawstwo | rodzaj męski | rodzaj nijaki | rosyjski | rodzaj żeński | rzadki | rzeczownik | rzymski | środowiskowy | staropolskie | starożytny | szwedzki | teatralny | techniczny | turecki | ukraiński | węgierski | włoski | wojskowy | wulgarne | żartobliwie | zdrobnienie | żeglarskie | zoologia
Według języka: wszystkie | English | français | Deutsch | lietuvių | polski
Znaleziono 159631 przypisów.
pofortunić (daw.) — poszczęścić. [przypis edytorski]
pofortunić — poszczęścić; por. fortuna: los, szczęście. [przypis redakcyjny]
„po francusku” — my byśmy powiedzieli: „po angielsku”. Jednak Jim Hawkins tak wyrazić się nie mógł, bo sam był Anglikiem (przyp. tłum.). [przypis tłumacza]
pogadanki — w oryginale niem. Erzählungen, tj. raczej: opowieści. [przypis edytorski]
pogański synu! — jest złagodzeniem pierwszego stopnia, zaś „a taki synu!” złagodzeniem drugiego stopnia najbardziej obelżywego zwrotu: „skurwysynu”. U wszystkich narodów można zauważyć dążność do zastępowania zbyt drażliwych wyrazów lub zwrotów przez mniej dosadne, więcej „polityczne”. Tak np. chłop oświecony nie powtórzy w opowiadaniu „psiakrew”, lecz powie, że ktoś zaklął na czerwono lub, jeżeli to częściej bywało, wyrazi to zwrotem: ciągle, co słowo, epitet „psi” a. „psia”. Podobnie w życiu codziennym dodaje się „psia krew” zwrotami: psia mać, psie mięso, psia kość, psia wełna lub sierść, psia noga, a nawet psia kula. [przypis redakcyjny]
poganem — dziś poprawnie: poganinem. [przypis edytorski]
Poganie (…) nieświadomość Boga — Schematyczny obraz ludzkości [W tym miejscu w źródle niniejszego wydania znajduje się ilustracja, a wymienione tu hasła stanowią podpisy pod elementami schematu; J. C.: Jezus Chrystus; Red. WL]. [przypis tłumacza]
Poganie piszą, iż Sylvius Scyta testament taki synom czynił: podał kupę strzał związanych i łamać je każdemu synowi kazał; czego gdy uczynić nie mogli, on pojedynkiem każdą sam przełomił — Plutarch, Powiedzenia królów i wodzów, gdzie jednak król Scytów ma na imię Skiluros (a. Scylurus, II w. p.n.e., władca scytyjskiego państwa na Krymie), a nie Sylvius. [przypis edytorski]
Poganie są Rzeczypospolitej najwierniejszymi przyjaciołami i obrońcami — Turcja toczyła wojnę z Rosją w przymierzu z Konfederacją Barską, po czym zawsze okazywała sympatię dla polskich dążności wyzwoleńczych (w następstwie nie uznała rozbiorów). [przypis redakcyjny]
poganie — tu: muzułmanie, Tatarzy. [przypis redakcyjny]
poganinem — w rzeczywistości Jagiełło został w dzieciństwie ochrzczony w obrządku wschodnim. [przypis edytorski]
poganizm — dziś: pogaństwo. [przypis edytorski]
„Pogankę”, a szczególniej te wiersze w niej nieszczęśliwe — „Biedne było serce moje” etc. [przypis redakcyjny]
pogan, którym zwalono ołtarze (…) i których szczuje prawo — cesarz Teodozjusz od roku 389 serią dekretów zaprowadził konsekwentne, szeroko zakrojone prześladowania: ogłosił wyznanie nicejskie chrześcijaństwa religią panującą, wydawał decyzje likwidacji pozostałych instytucji i obyczajów pogańskich, zakazał sprawowania ofiar i odwiedzania świątyń, nakazywał zamykanie obiektów i miejsc kultu, aprobował i wspierał ich niszczenie na terenie całego państwa. [przypis edytorski]
poganów — dziś popr.: pogan. [przypis edytorski]
pogany — dziś popr. forma: poganie. [przypis edytorski]
pogany (starop. forma) — dziś N.lm: (między) poganami. [przypis edytorski]
pogany (starop. forma) — dziś N.lm: (z) poganami. [przypis edytorski]
pogany (starop. forma) — pogan [siekła]. [przypis edytorski]
pogany szkodzili (starop.) — atakowali pogan, bili pogan. [przypis edytorski]
pogany zasuły — w rękopisie poganie zasuli, dla rymu poprawiono; zasuć — zasypać. [przypis redakcyjny]
pogardą śmierci — θανάτου καταφρονοῦντες. W dalszym ciągu dzieła będziemy to widzieli na każdym kroku. P. Tacyt, Dzieje V, 13, gdzie znajduje się wspaniałe potwierdzenie tego mniemania. [przypis tłumacza]
pogardliwszy — dziś popr.: bardziej pogardliwy. [przypis edytorski]
pogardzają — dziś popr.: pogardza. [przypis edytorski]
pogardziszli — daw. konstrukcja z partykułą pytajną -li; znaczenie: czy pogardzisz; czyż pogardzisz. [przypis edytorski]
pogarnąć się — tu: zbliżyć się. [przypis edytorski]
pogasiwszy pożary — za panowania Jana Kazimierza II (1648–1668) na terenie Rzeczypospolitej wybuchło powstanie Chmielnickiego (1648–1649, 1651–1654), wojna polsko-rosyjska (1654–1667, przerwana w latach 1656–1660) oraz wojna polsko-szwedzka (1655–1660). [przypis redakcyjny]
Pogezowie a. Pogezanie — plemię pruskie mieszkające w średniowieczu nad górną Pasłęką, a wybite przez Krzyżaków pod koniec XIII w. [przypis edytorski]
Pogib (ros.) — zginął. [przypis redakcyjny]
poginiewa (gw. forma) — poginiemy. [przypis edytorski]
pogładzili — zgładzili. [przypis edytorski]
pogłówne (daw.) — podatek od głowy, czyli od osoby. [przypis edytorski]
pogłówne — podatek „od głowy”, pobierany w określonej kwocie od każdej zobowiązanej do tego osoby, bez względu na jej dochody. [przypis edytorski]
pogłówne — podatek od osoby (od głowy). [przypis edytorski]
pogłówne — podatek o stałej wysokości płacony od osoby („od głowy”). [przypis edytorski]
pogłówne (…) sposób to najbardziej gwałtowny, najbardziej samowolny i dlatego zapewne Montesquieu uważa go za niewolniczy — Montesquieu (1689–1755), znakomity pisarz i teoretyk prawa, pisze w epokowym swym dziele O duchu praw (1748), ks. XIII, rozdz. 12: „Pogłówne leży bardziej w naturze niewoli; podatek od towarów bardziej w naturze wolności, ponieważ mniej bezpośrednio odnosi się do osoby”. Russo już w Ekonomii politycznej zwalczał ten pogląd: „Nie można by temu zaprzeczyć, gdyby kwoty pobierane od każdej głowy były równe; nic bowiem nie byłoby bardziej dysproporcjonalne niż taki podatek, a duch wolności polega właśnie na zachowywaniu dokładnych proporcji. Ale jeśli podatek pobierany od głowy jest ściśle przystosowany do możności jednostek — tak, jakby mógł być podatek noszący we Francji miano główszczyzny — jeśli w ten sposób podatek ten jest równocześnie osobowy i rzeczowy, wówczas jest najsprawiedliwszy, a wskutek tego najodpowiedniejszy dla ludzi wolnych”. [przypis redakcyjny]
pogłówny (daw.) — liczony od każdej osoby; pogłówne: daw. podatek pogłówny, podatek od głowy, podatek pobierany od każdej zobowiązanej do tego osoby. [przypis edytorski]
pogłoska ta zrodziła się najpierw w Indiach — w istocie bramini pierwsi wyroili bunt w niebie, i ta bajka posłużyła w długi czas potem za kanwę do historii wojny olbrzymów przeciw bogom i niektórych innych historii. [przypis autorski]
pogłowie (starop.) — ludność (męska). [przypis redakcyjny]
pogłowie — tłum, ogół przedstawicieli. [przypis edytorski]
poglądać (daw., gw.) — spoglądać. [przypis edytorski]
poglądać (daw.) — patrzeć, spoglądać. [przypis edytorski]
poglądać (daw.) — spoglądać, patrzeć. [przypis edytorski]
poglądać (daw.) — spoglądać, popatrywać. [przypis edytorski]
poglądać (daw.) — spoglądać. [przypis edytorski]
poglądać — dziś popr.: spoglądać; patrzeć. [przypis edytorski]
poglądać — dziś popr.: spoglądać. [przypis edytorski]
poglądać — dziś popr.: spoglądać. [przypis edytorski]
poglądać — dziś: spoglądać a. patrzeć. [przypis edytorski]
poglądać — dziś: spoglądać. [przypis edytorski]
poglądać — spoglądać. [przypis edytorski]
poglądać — spoglądać, spozierać. [przypis edytorski]
poglądałem — spoglądałem, patrzyłem. [przypis edytorski]
poglądali (daw.) — patrzyli. [przypis edytorski]
poglądanie — dziś: spoglądanie. [przypis edytorski]
Poglądasz — wyglądasz. [przypis edytorski]
poglądów na zewnętrzną szatę dramatów wielkiego Anglika — por. część druga Wstępu: III. [przypis tłumacza]
pogląd o obrocie Ziemi dookoła własnej osi aż do niedawna nie był poparty żadnym bezpośrednim dowodem — bezpośrednim dowodem heliocentryzmu było wykazanie pomiarami w r. 1839 istnienia paralaksy heliocentrycznej, tj. obserwowanej zmiany położenia gwiazd na tle sfery niebieskiej, powodowanej zmianami położenia Ziemi w ruchu wokół Słońca. [przypis edytorski]
pogląd poetycki — w oryginale: die Anschauung. [przypis tłumacza]
pogląd Sokratesa, który przytoczyłem powyżej — zob. ustęp 83 niniejszej rozprawy. [przypis tłumacza]
Poglądy te [na temat źródeł moralności] powtarza później Brzozowski jako własne, nie powołując się już na Nietzschego — S. Brzozowski, Co to jest modernizm?, s. 148–149, 150–151. [przypis autorski]
pogluzowany (daw.) — wygładzone; od glozować a. glozować: wygładzać, wyskrobywać, wycierać, wywabiać, czyścić, gładzić, tępić. [przypis edytorski]
pognał do Paryża za kobietą, którą kochał — była to Wiktoryna Mounier. [przypis edytorski]
Pogoda — bogini Okazja (Occasio, gr. Kajros) przedstawiana właśnie z włosami na czole i łysym („gołym”) tyłem głowy. [przypis redakcyjny]
pogoda (daw.) — sposobność. [przypis redakcyjny]
pogoda (daw.) — [tu:] sposobność. [przypis redakcyjny]
pogoda (starop.) — okazja, sposobność. [przypis edytorski]
pogoda (starop.) — sposobność. [przypis redakcyjny]
pogoda (starop.) — sposobność, stosowna pora. [przypis edytorski]
pogoda (starop.) — tu: sposobność; porwał pogodę, która się podała: nadarzającą się okazję. [przypis edytorski]
pogoda — tu: odpowiednia pora. [przypis redakcyjny]
Pogodin, Michaił Pietrowicz (1800–1875) — ros. historyk, pisarz, dziennikarz; profesor Uniwersytetu Moskiewskiego (od 1826 r.); w l. 1835, 1839–1840 mieszkał we Lwowie, gdzie stał się animatorem ruchu moskalofilskiego (tzw. zwane kolonia pogodinowska); członek Petersburskiej Akademii Nauk (od 1841 r.); wydawca czasopisma „Moskowskij Wiestnik” (1827–1830) oraz „Moskwitianin” (1841–1856). W 1848 brał udział w Zjeździe Słowiańskim w Pradze, rozpędzonym podczas tłumienia Wiosny Ludów. W l. 60. XIX w. stał się jednym z głównych twórców ideologii wielkoruskiej i panslawizmu. [przypis edytorski]
Pogodin, Michaił Pietrowicz (1800–1875) — rosyjski historyk, pisarz, dziennikarz, profesor Uniwersytetu Moskiewskiego (od 1826), członek Petersburskiej Akademii Nauk (od 1841); jeden z ideologów ideologii wielkoruskiej i panslawizmu; wspólnie Szewyriowem wydawał czasopismo „Moskwitianin”. [przypis edytorski]
pogodny (daw.) — dogodny. [przypis edytorski]
pogodny (starop.) — dogodny, sposobny. [przypis edytorski]
pogodny (starop.) — tu: dogodny, sposobny. [przypis edytorski]
pogodzić — zaradzić. [przypis redakcyjny]
Pogoń — godło Litwy. [przypis edytorski]
Pogoń — herb Litwy, przedstawiający rycerza na koniu z wzniesionym mieczem. [przypis edytorski]
Pogoń — herb Litwy. [przypis edytorski]
Pogoń — herb Wielkiego Księstwa Litewskiego. [przypis edytorski]
„Pogoń” — pismo ekonomiczno-społeczne, wydawane w Tarnowie w XIX wieku. [przypis edytorski]
pogon — gonitwa, bieg. [przypis edytorski]
pogonią (starop.) — dziś B.lp r.ż.: (w) pogoń. [przypis edytorski]
pogonią (starop. forma) — dziś B.lp r.ż.: (w) pogoń. [przypis redakcyjny]
pogonia (daw. forma) — pogoń. [przypis redakcyjny]
pogonia (daw.) — pogoń. [przypis redakcyjny]
pogoniej (starop. forma) — dziś D.lp r.ż.: pogoni. [przypis edytorski]
pogoniej (starop. forma) — pogoni. [przypis edytorski]
pogorsza — dziś popr.: pogarsza. [przypis edytorski]
pogorzeć (daw.) — spalić się, zostać zniszczonym przez ogień; stracić mienie wskutek pożaru. [przypis edytorski]
pogorzeć (daw.) — spłonąć, paść ofiarą pożaru. [przypis edytorski]
pogorzel (daw.) — pogorzelisko, miejsce po pożarze, spalone szczątki. [przypis edytorski]
pogorzel (daw.) — pogorzelisko. [przypis edytorski]
pogorzel (daw.) — pożar. [przypis edytorski]
pogorzele — pogorzeliska; efekt pożaru. [przypis edytorski]
pogotowie (daw.) — przy tym, na dodatek. [przypis edytorski]
pogotowie (starop.; tu forma Msc, lp: w pogotowiu) — tym lepiej, tym bardziej. [przypis redakcyjny]
pogotowi (starop.) — w pogotowiu. [przypis redakcyjny]
pogotowi — [tu:] (w rymie) pogotowiu. [przypis redakcyjny]
