Mickiewicz, Adam
Bakczysaraj
http://www.wolnelektury.pl/lektura/sonety-krymskie
Sekuła, Aleksandra
Sutkowska, Olga
Fundacja Nowoczesna Polska
Romantyzm
Liryka
Sonet
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN.
http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/sonety-krymskie-bakczysaraj
http://www.polona.pl/dlibra/doccontent2?id=2223
Adam Mickiewicz, Poezje, tom 2, Wiersze z lat 1825-1855 (Pieśni - Sonety - Poezje patrjotyczne, religijne i filozoficzne - Wiersze okolicznościowe - Bajki), wstęp i układ Józefa Kallenbacha, objaśn. zaopatrzył Jan Bystrzycki, Krakowska Spółdzielnia Wydawnicza, wyd. 2 popr., druk. W. L. Anczyca, Kraków 1928
Domena publiczna - Adam Mickiewicz zm. 1855
1926
xml
text
text
2008-01-29
L
SP3
pol
http://redakcja.wolnelektury.pl/media/dynamic/cover/image/1245.jpg
Outside Brighton Marina East Breakwater, seen from Harbour Entrance, Dominic's pics@Flickr, CC BY 2.0
http://redakcja.wolnelektury.pl/cover/image/1245
Adam Mickiewicz
Sonety krymskie
BakczysarajW dolinie, otoczonej ze wszech stron górami, leży miasto Bakczysaraj, niegdyś stolica Girajów, chanów krymskich.Bakczysaraj (Pałac ogrodów), gniazdo i skarbnica tatarszczyzny, leży w kotlinie przerżniętej rzeczki Czuruk--su (Zatęchła woda), podobny położeniem do czeskiego Karlsbadu. Na końcu głównej ulicy wznosi się fantastyczny pałac chanów, o kolorowych oknach, osłoniętych bukietami liści. W niszach ciągną się kamienne, ławy, jakby podsienia, gdzie interesanci małej rangi wyczekiwali na przejście księcia. Na parterze głównego korpusu pałacowego, w przedpokoju sali sądowej, znajduje się słynna Selsebil, czyli Fontanna łez. Składa się ona z wielu kamiennych zbiorników, piętrzących się w kształcie piramid. Urocza kaskada spada z najwyższego basenu w następny, i ściekając tak kolejno z jednego w drugi, w coraz to subtelniejszych strugach, spada wreszcie w ostatnią jakby kroplami łez. Stąd nazwa tego zabytku... Na pustym rozdrożu rozchodzących się uliczek, na nierównym placyku poza obrębem dworca, stoi wielka, okrągła, kopułą zakończona kaplica, z krzyżem w półksiężycu. To grób M. Potockiej, legendarnej branki polskiej, której poeta poświęci osobny sonet. Z jej pamięcią związane są w Bakczysaraju: kapliczka z krzyżem zatkniętym w półksiężyc, owa fontanna i mauzoleum. Zaraz za meczetem wznosi się okrągła budowa z kopułą. Tam pod grobowcami z marmuru spoczywają popioły zmarłych chanów (Rzętkowski).
RuinyJeszcze wielka, już pusta Girajów dziedzinaGirajów dziedzina --- dynastia chanów tatarskich, panująca w Krymie od r. 1479, kiedy sułtan turecki Mahomet II osadził na tronie Mengli--Gireja.!/
Zmiatane czołem baszów ganki i przedsienia,/
Sofy, trony potęgi, miłości schronienia,/
Przeskakuje szarańcza, obwija gadzina.
Skroś okien różnofarbnych powoju roślina,/
Wdzierając się na głuche ściany i sklepienia,/
Zajmuje dzieło ludzi w imię przyrodzenia/
I pisze Baltasara głoskami: RUINA.I pisze Baltasara głoskami »Ruina« --- „Tejże godziny wyszły palce ręki człowieczej, które pisały przeciwko świecznikowi na ścianie pałacu królewskiego, a król (Baltasar) widział część ręki, która pisała. Proroctwo Danielowe V, 5, 25, 26, 27, 28.„A toć jest --- powiada dalej Biblia --- pismo, które jest rozłożone: Mene, Thekel, Ufarsin, co prorok Daniel wytłumaczył królowi: policzone, zważone, rozdarte”. Baldasar, Belsarzar, zwany także Baltasarem, ostatni król babiloński.
W środku sali wycięte z marmuru naczynie;/
To fontanna haremuharem --- wyraz arabskiego pochodzenia, oznacza u Turków i Tatarów mieszkanie niewiast, niedostępne dla nikogo obcego., dotąd stoi cało/
I perłowe łzy sącząc, woła przez pustynie:
Kondycja ludzka, PrzemijanieGdzież jesteś, o miłości, potęgo i chwało!/
Wy macie trwać na wieki, źródło szybko płynie,/
O hańbo! wyście przeszły, a źródło zostało.