Potocki, Wacław
Pan Kurek pannę Maglownicę
Brückner, Aleksander
Dug, Katarzyna
Świekatoń, Magdalena
Niedziałkowska, Marta
Rawska, Aneta
Fundacja Nowoczesna Polska
Barok
Liryka
Wiersz
Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Elbląską z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BE. Utwór powstał w ramach "Planu współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2014 roku" realizowanego za pośrednictwem MSZ w roku 2014. Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji, w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaczach praw oraz o "Planie współpracy z Polonią i Polakami za granicą w 2014 r.".
http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/potocki-pan-kurek-panne-maglownice
Wacław Potocki, Wiersze wybrane, wyd. i oprac. Aleksander Brückner, nakł. Krakowska Spółka Wydawnicza, druk. W.L. Anczyca i Spółki w Krakowie, Kraków [1924].
Domena publiczna - Aleksander Brückner zm. 1939
2010
xml
text
text
2013-01-04
polhttp://redakcja.wolnelektury.pl/media/cover/image/4102.jpg
Glyn Lowe Photoworks.@Flickr, CC BY 2.0
http://redakcja.wolnelektury.pl/cover/image/4102
Wacław Potocki
Pan Kurek pannę Maglownicę
Chłop, PrzebranieSzlachcianka jedna, panny nie miawszy służebnej,/
Kmiotkę w lnianą koszulkę ubrawszy ze zgrzebnej zgrzebny --- utkany z lnu lub konopi.,/
Bierze z sobą w gościnę, ale wprzód napomni,/
Żeby jak najprzystojniej wszytkowszytko (starop.) --- wszystko., jak najskromniej/
Czyniła, co jej każą, waszmościała wszytkim,/
I odwykała wiejskim obyczajom brzydkim;/
GrzecznośćMianowicie u stołu patrzyła, jeśli ją/
Posadzą, jako panny jedzą, jako piją./
Milczeć; spyta kto, cicho odpowiedzieć; słuchać;/
Na łyżkę całą gębą po wiejsku nie dmuchać;/
Nie rządzić, nie przestawiać, żeby nie znać na niej;/
Ręce założyć, skoro na nięna nię (starop.) --- dziś popr.: na nią. pojźrypoźrzeć (starop.; tu forma 3 os, lp: pojźry) --- spojrzeć. pani;/
Pokrajawszy, na nożu w gębę kłaść z talerza./
Uczy tańca wielbłąda i wilka pacierza./
Siedzą panie; w niezwykłej stoi czubaczuba (daw.) --- dziewka, właściwie suka. szacie/
Przed nieminiemi --- dziś popr.: nimi., aż się hałas jakiś stał w komnacie;/
Prosi jej gospodyni, nie żałując praceprace (starop.) --- dziś popr.: pracy.,/
Żeby zajźrałazaźrzeć (starop.; tu forma 3 os., lp, r.ż.: zajźrała) --- zajrzeć., kto tam tak barzobarzo (starop.) --- bardzo. kołace./
RozczarowanieA ta z nizkim ukłonem: «Jegomość pan Kurek/
Stłukł pannę Maglownicę, wleciawszy na murek»./
Śmiejąc się gospodyni: «Daj zdrowie Ichmościom,/
Wielcem rada w domu swym niebywałym gościom''/
(Stąd przypowieść: «Pan Kurek z panną Maglownicą»,/
Kiedy się waszmościają pachołek z woźnicą)./
A że już skończę bajkę z przypowieścią społu:/
Posadzono też czubę z inszymi do stołu./
Był na półmisku kapłonkapłon (starop.) --- kogut. pieczony. Wziąwszy ta/
Kolano, z apetytu zębami go chwyta,/
Ciągnie garścią, jako pies przystąpiwszy nogą./
W tym razie pojźry pani twarzą na nię srogą,/
A moja czuba ręce, jako jej kazano,/
Wskok złoży, zostawiwszy w paszczecepaszczeka (starop.; tu forma Msc, lp, r.ż.: w paszczece) --- szczęka. kolano./
Wszyscy w śmiech, Pani tylko od wstydu nie zgore./
«Nie wezmęż ja cię, drągu! w gościnę powtóre!»./
Dano kaszę na koniecDano kaszę na koniec --- kaszą
zamykano niegdyś obiad.; jeść się jej chce srodze./
Aż owa: «dmąćdąć (daw.; tu 3 os., lm: dmąć) --- dmuchać. hawhaw (starop.) --- tu., głosem zawoła, gospodzegospodza (starop.; tu W, lp, r.ż.: gospodze) --- pani.!/
Będę ja też!» «Dmij, bodaj rozpukłarozpuknąć się (starop.; tu 3 os., lp, r.ż.: rozpukła) --- rozpękła się., do bydła,/
Nie do ludzi, do świni, maszkaro obrzydła!/
Prawiemprawie --- właśnie, dobrze. ci się uczciła, od wideł, od gnoju,/
W panieńskim koczkodanakoczkodan --- małpa, brzydka kobieta., czopaczop (daw.) --- niezdara, niedołęga., wożąc stroju./
Niechaj wszytkie ziemiankiziemianka (daw.) --- szlachcianka. mną się karzą dzisia,/
Że pstre cynkipstre cynki --- plamy, cętki. kondysakondys (starop.) --- pies podwórkowy. nie przerobią w lisa!»