Władysław Syrokomla Gawędy Grabarz Gawęda W kościele trumna — słychać organy — I śpiew szpitalnych nędzarzy; A przy kościele grabarz wpół-pjany Wsparł się na rydlu i gwarzy: «Poczciwy rydel!… służy mi godnie, Kopie tu żwirek i kopie; Raz… dwa… trzy… cztery… przez dwa tygodnie Dwie jamy pańskie, dwie chłopie. I teraz umarł ktoś od waszeci, Tak mu sądzono — i basta! Zostawił żonę, zostawił dzieci, O biédna… biédna niewiasta!… Co tam niewiasta? póki odwyknie, Płacze i mówi pacierze, Potém… filozof!… jak człowiek łyknie, To zdrowiéj te rzeczy bierze. Na przykład… któś tam schodzi ze świata — Grabarz mu jamę otworzy; Mniéj jednym człekiem… zdaje się strata, A może zresztą niezgorzéj!? Człowiek stworzenie boskie rozumne, Już go nie pogrześć jak bydło; Szpital za dzwony, stolarz za trumnę, Za lampy, świéce, kadzidło, Ksiądz za msze święte, psalmy pokutne, Grabarz, że kopiąc się trudzi, — Każdy grosz weźmie… śmierć — prawo smutne, A z niéj pożytek dla ludzi!? Jeden cóś traci…. to drugi zyska; Bo wszyscy — boża drużyna, A tam pod ziemią… trupie kościska Gniją — zwyczajnie jak glina. Na trupie dziécka wąż się obwije, Mędrcom — szczur wlézie do ucha, I gniazdo złoży, i mózg mu wyje, W piersiach dziewicy — ropucha. E! łzy się kręcą… lecz nié ma rady, Nie tylko człeka, co z duszą, Lecz Pan Bóg stworzył płazy i gady. I oneż przecię jeść muszą. A potém z trupa korzysta bliźni, Bo zgnije trumna i koście, A od zgnilizny grunt się użyźni, I bujniéj trawa poroście. Czyż tylko trawa? — na złego grobie Rosną pokrzywy i chwasty, A dobry człowiek wyda po sobie Jagódkę, kwiatek krzewiasty. Lub piękne drzewko wyskoczy hożo, — Więc idzie korzyść koleją, Czasem tak bywa… cmentarz zaorzą, A na nim żyto posieją. I kupa kłosów urośnie z ziarka, Och! jak to słodko i ładnie! Na piersiach ojca, córka żniwiarka Mendel zbożowy nakładnie. To cóż, że cielsko zjedzą robaki? Kiedy grób chleba przymnaża, Boże mój, Boże! gdyby zgon taki Na przykład… dla mnie nędzarza! Na chwałę Twoją niech idzie Panie! Com ja wycierpiał za młodu, Teraz na starość w zdartéj sukmanie, Ginę od głodu i chłodu. Wczora tak słodko, tak miłosiernie, Cieszył mię pleban dobrodziéj: Że za łzy moje, za moje ciernie Pan Bóg mię niebem nagrodzi. Chcesz mię nagrodzić Ojcze światłości? Będę zapłacon obfito: — Niech z moich kości, dla potomności Wyrośnie kwiatek lub żyto». 13 stycznia 1849 ----- Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, dostępna jest na stronie wolnelektury.pl. Wersja lektury w opracowaniu merytorycznym i krytycznym (przypisy i motywy) dostępna jest na stronie http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/syrokomla-gawedy-grabarz. Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Wolne Lektury. Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur. Ten utwór jest w domenie publicznej. Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3: https://artlibre.org/licence/lal/pl/ Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur: https://wolnelektury.pl/info/zasady-wykorzystania/ Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki. Tekst opracowany na podstawie: Władysław Syrokomla, Gawędy i rymy ulotne, Nakładem Księgarni pod firmą Zawadzkiego i Węckiego, Warszawa 1853. Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska Utwór powstał w ramach konkursu ,,Współpraca w dziedzinie dyplomacji publicznej 2013", realizowanego za pośrednictwem MSZ RP w roku 2013. Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania ww. informacji, w tym informacji o stosowanej licencji, o posiadaczach praw oraz o konkursie ,,Współpraca w dziedzinie dyplomacji publicznej 2013". Publikacja wyraża jedynie poglądy autora i nie może byc utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Choromańska, Aleksandra Sekuła.