Tadeusz Boy-Żeleński Słówka (zbiór) Spowiedź poety Kiedy za oknem śnieg prószy Lub szemrzą jesienne deszcze, Naówczas w głąb własnej duszy Chmurni wpatrują się wieszcze. Myśl ich szybuje skrzydlata Hen, nad wszechbytu gdzieś progiem, A duch wyniosły się brata Z sobą jedynie i z Bogiem. Rozwiej się jakaś otwiera Nad niebios błękity szersza — A skutek: u Gebethnera Po kop. pięćdziesiąt od wiersza. I mnie, choć biorę mniej słono, Zdarza się w nocy czy za dnia, Że lica żarem mi spłoną, Gdy duch sam siebie zapładnia; Że lecę w nieziemskie kraje, Że skrzydeł dwojgiem u ramion, I, krótko mówiąc, doznaję Natchnienia klasycznych znamion. Lecz, ach, gdy pruję powietrze W sferyczną wsłuchany ciszę, I duch mój z wolna na wietrze Nad jaźnią mą się kołysze, Gdy spojrzę z kresów wieczności Na moją nędzę przyziemną, Gorzki żal w piersi mej gości I w oczach od łez mi ciemno. Im bliżej mi już do granic Przelotnej ziemskiej pielgrzymki, Tym bardziej w sercu mam za nic Te moje mizerne rymki. Młodości rozmach bezczelny W chłodną rozwagę się zmienia I w duszy, przedtem tak dzielnej, Lęgną się hydry zwątpienia. Myśli w pytajnik się pletą I w głowie zamęt mi czynią, Czy jestem bożym poetą, Czy tylko zwyczajną świnią…? Czy jestem tańczącym faunem Na gaju świętego zrębie, Czy tylko cyrkowym klaunem, Co sam się pierze po gębie…? Czym owoc duszy mej rodził W żywota pobożnych mękach, Czym tylko figlarnie chodził Po jasnym świecie na rękach…? Czy, jak mi radził pan Galle, Byłem jak Bajron i Dante, Czy tylko w pustoty szale Składałem śpiwki galante…? I duch mój sztywne ramiona Pręży w mrok szary i mglisty I w piersiach łka coś i kona, I chwytam za papier czysty. Po głowie mi się coś roi, W sercu coś kwili, coś gęga, I śnię już w tęsknocie mojej, Że się coś «serio» wylęga. Ale na próżno się silę, Czas trawię na wzlotów próbę, Na papier płyną co chwilę Słowa niechlujne i grube. Wdzięczą się do mnie tak świeże Jak piersi młodych dziewczątek I chęć obłędna mnie bierze W mych natchnień wcielić je wątek. Szeregiem mienią się długim Niby błyszczące klejnoty, I chciałbym, jedno po drugim, Na łańcuch nizać je złoty. Kuszą mnie czarem niezdrowym: Im które z nich jest plugawsze, Tym bardziej w kształcie spiżowym Chciałbym je zakuć na zawsze. I patrzę na swoje płody, I żądzą przewrotną płonę, I ryczę jak Orang młody, Gdy gwałci polską matronę. Próżno się kajam i bronię Dręczony pokus torturą, Próżno w dróg mlecznych ogonie Oczyścić chciałbym me pióro, Archanioł, co z mieczem stoi Przy świętej poezji chramie Nie wpuszcza piosenki mojej I mówi: pudziesz, ty chamie! I tak się tułam po świecie, I żal i smutek mnie dławią, Żem jest jak nieślubne dziecię, Z którym się grzeczne nie bawią. Trudno, choć dola ma twarda, W bezsilnej miotać się złości: Zostaje dumna pogarda, Lub apel do potomności; A jeślim gwary ojczystej Choć jeden zbogacił klawisz Ty mnie od hańby wieczystej, O mowo polska, wybawisz. ----- Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, dostępna jest na stronie wolnelektury.pl. Wersja lektury w opracowaniu merytorycznym i krytycznym (przypisy i motywy) dostępna jest na stronie http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/slowka-zbior-spowiedz-poety. Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Wolne Lektury. Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur. Ten utwór jest w domenie publicznej. Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3: https://artlibre.org/licence/lal/pl/ Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych. Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur: https://wolnelektury.pl/info/zasady-wykorzystania/ Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki. Tekst opracowany na podstawie: Tadeusz Boy-Żeleński, Słówka: zbiór wierszy i piosenek, nakł. Księgarnia Polska B. Połonieckiego, Lwów; wyd. E. Wende, Warszawa 1913 Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN. Opracowanie redakcyjne i przypisy: Dorota Kowalska, Marta Niedziałkowska.