Zuzanna Ginczanka

Rozbrat z przedwiośniem





I

Przedwiośnia o smukłych biodrach,
życia marcowe znaki —
biorę dziś z wami rozbrat
w pion wiosny odtrysłym makiem;
oto jest dzień przydrożny
jak wiecha na bramach karczem:
na przerąb słowem jak nożem
siedemnastu zrzekam się marców.
    Wy dwuznaczne pory-wielokropki,
    w których sekret w tajemnicę urasta,
    (szły na spacer dziewczątka-pieszczotki
    cudze życie kraść z okien za miastem)
    niedomówione pory-myślniki,
    bajki bladych, skrytych szeherezad
    (zamyślały się zbyt często dziewczynki,
    rozmarzały się w słodycz i w bezwład),
    pory-kropki i pory-średniki
    i ty jedna — nagły wykrzyknik
    (przyszło imię w krew mi przeniknąć
    w serce wkłuć się ostrym zastrzykiem)
    rytm wystukał wam turkot i tupot
    dźwięcznych pustot i śpiewnych głupot:
    bo dwukropki nic nie oznaczą,
    jeśli po nich nie ma tłumaczeń.
    Myśl napinam: biceps dwugłowy
    i odtrącam was w nagły odrzut
    dość niejasnych, łzawych i bzowych,
    dosyć przeczuć, wyczuć i odczuć.
Przedwiośnia o smukłych biodrach,
życia marcowe znaki
biorę dziś z wami rozbrat
w pion wiosny odtrysłym makiem.



II

Coś już było…
gdzieś… pod…
(ziemia skryta
pod trotuarem)
tylko jeszcze kamień jak młot
mały strumyk sobą przywalił —
kamień odwal,
głaz zwal,
z innym chwyć się wspólnot obrończych;
byłam — dal,
byłeś — dal,
środkiem miedza i potok złączeń.
Nurt rwie się,
jak to nurt —
na złamanie karku szumi:
łąkom — w poprzek,
drzewom — w bunt,
w zalecankę śmierci i w umizg,
zawsze wprost,
nigdy w skos,
a raz w górę,
a raz w głąb —
tamy w szczapę, w złup, w ścios,
— Waligóra,
Wyrwidąb.
Wyrwidąb, Waligóra
rżną z potokiem za pan brat —
waligórom woda: córa,
wyrwidębom potok: swat;
była wiosna, będzie wiosna,
piękne imię dał jej chrzest
— krzyczą świty świtom: zostań,
wiosna teraz oto: jest.
    wpłyniemy wkrętem i szturmem rozplutych na pianę przeżyć
    w łagodne koryto rzeki, w szeroką głębię uśmierzeń —
    zapęd i grzmot, i rozprysk na glob gościnnej połaci
    ujmie wola dobroci, spokojna jak ufny pacierz,
    a potem, jak do matki z oddali… z oddali — syn,
    przypadnie na klęczkach rzeka pod siwy, stęskniony młyn
    (spotyka moje wzburzenie, miasta, niebo i świat,
kształt — bryła — spokój — budowa — cisza — pogoda i ład);
damy ci siłę, młynie, na twe znużone żarna,
do miałkich i srebrnych zmieleń pszenicą otyłych ziaren.

10 marca 1934




-----
Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, dostępna jest na stronie wolnelektury.pl.
Wersja lektury w opracowaniu merytorycznym i krytycznym (przypisy i motywy) dostępna jest na stronie http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/ginczanka-rozbrat-z-przedwiosniem.

Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Wolne Lektury.

Wszystkie zasoby Wolnych Lektur możesz swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać pod warunkiem zachowania warunków licencji i zgodnie z Zasadami wykorzystania Wolnych Lektur.
Ten utwór jest w domenie publicznej.
Wszystkie materiały dodatkowe (przypisy, motywy literackie) są udostępnione na Licencji Wolnej Sztuki 1.3: https://artlibre.org/licence/lal/pl/
Fundacja Wolne Lektury zastrzega sobie prawa do wydania krytycznego zgodnie z art. Art.99(2) Ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych.
Wykorzystując zasoby z Wolnych Lektur, należy pamiętać o zapisach licencji oraz zasadach, które spisaliśmy w Zasadach wykorzystania Wolnych Lektur: https://wolnelektury.pl/info/zasady-wykorzystania/
Zapoznaj się z nimi, zanim udostępnisz dalej nasze książki.

Tekst opracowany na podstawie: Izolda Kiec, Zuzanna Ginczanka: życie i twórczość, Obserwator, 1994.

Wydawca: Fundacja Nowoczesna Polska

Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyfrowa wykonana przez fundację Nowoczesna Polska. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Opracowanie redakcyjne i przypisy: Paulina Dubielecka, Urszula Małecka, Aleksandra Sekuła.