Dzisiaj aż 13,496 dzieciaków dzięki wsparciu osób takich jak Ty znajdzie darmowe książki na Wolnych Lekturach.
Dołącz do Przyjaciół Wolnych Lektur i zapewnij darmowy dostęp do książek milionom uczennic i uczniów dzisiaj i każdego dnia!

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Szacowany czas do końca: -
Adam Mickiewicz, Śmierć Pułkownika

Spis treści

    1. Kobieta: 1
    2. Koń: 1
    3. Przywódca: 1
    4. Religia: 1
    5. Rycerz: 1
    6. Śmierć bohaterska: 1
    7. Żołnierz: 1

    Adam MickiewiczŚmierć Pułkownika

    1
    Kobieta, Przywódca, Rycerz, Śmierć bohaterska, ŻołnierzW głuchéj puszczy, przed chatką leśnika,
    Rota[1] strzelców stanęła zielona;
    A u wrót stoi straż Pułkownika,
    Tam w izdebce Pułkownik[2] ich kona.
    5
    Z wiosek zbiegły się tłumy wieśniacze:
    Wódz to był wiélkiej mocy i sławy,
    Kiedy po nim lud prosty tak płacze
    I o zdrowie tak pyta ciekawy.
    KońKazał konia Pułkownik kulbaczyć,
    10
    Konia w każdéj sławnego potrzebie;
    Chce go jeszcze przed śmiercią obaczyć,
    Kazał przywieść do izby — do siebie.
    Kazał przynieść swój mundur strzelecki,
    Swój kordelas i pas i ładunki;
    15
    Stary żołnierz, — on chce, jak Czarniecki,
    Umierając, swe żegnać rynsztunki[3].
    A gdy konia już z izby wywiedli,
    ReligiaPotém do niéj wszedł ksiądz z Panem Bogiem;
    I żołnierze od żalu pobledli,
    20
    A lud modlił się klęcząc przed progiem.
    Nawet starzy Kościuszki żołnierze,
    Tyle krwi swéj i cudzéj wylali,
    Łzy ni jednéj — a teraz płakali,
    I mówili z księżami[4] pacierze.
    25
    Z rannym świtem dzwoniono w kaplicy;
    Już przed chatą nie było żołnierza,
    Bo już Moskal był w téj okolicy.
    Przyszedł lud widzieć zwłoki rycerza.
    Na pastuszym tapczanie on leży —
    30
    W ręku krzyż, w głowach siodło i burka,
    A u boku kordelas, dwururka.
    Lecz ten wódz, choć w żołnierskiéj odzieży,
    Jakie piękne dziewicze ma lica?
    Jaką pierś? — Ach, to była dziewica,
    35
    To Litwinka, dziewica-bohater,
    Wódz Powstańców — Emilija Plater!

    Przypisy

    [1]

    rota — tu: oddział. [przypis edytorski]

    [2]

    Pułkownik — Pułkownikiem tym jest Emila hr. Platerówna (1806–1831), od dzieciństwa niemal marząca o odegraniu roli Joanny d'Arc. Umysłowo i fizycznie przygotowaną zastał ją listopad 1830 r. Na pierwsze hasło zapałem swym porywa mieszkańców Dusiat, organizuje z nich zastęp powstańców, stacza nieszczęśliwą (z powodu braku amunicji) walkę z Moskalami pod Jeziorasami, łączy się następnie z partią wolnych strzelców wilkomierskich, walczy z nadzwyczajnym męstwem w bitwie pod Prystawianami przy boku Potockiego. Gdy Chłapowski stanął na Litwie, zamianował ją kapitanem w 25. pułku liniowym; w tym charakterze bierze ona udział w zaciętych walkach pod Kownem i Szawlami. Kiedy zaś Chłapowski postanowił wycofać się do Prus, opuszcza go i usiłuje przedrzeć się do Warszawy; po dziesięciodniowym jednak marszu w chłodzie i głodzie, wyczerpana do cna z sił, została w chacie leśnika, skąd za staraniem krewniaka przeniesiona do dworu właściciela wsi, poczęła powoli przychodzić do sił. Na wieść o upadku Warszawy popadła w rozpacz; wielkie, gorące serce przestało bić, nie chcąc bić na grobie ojczyzny (J. Straszewicz, Emilie Plater. Sa Vie et sa Mort). [przypis redakcyjny]

    [3]

    chce, jak Czarniecki,/ Umierając, swe żegnać rynsztunki — Pomysł żegnania się z koniem, towarzyszem bojów, przejęty, zdaje się, z Niemcewicza dumy o Czarnieckim, w której poeta za Kochowskim wprowadził podobną wzruszającą scenę żegnania się wodza z ulubionym rumakiem. [przypis redakcyjny]

    [4]

    księżami — dziś popr.: księżmi. [przypis edytorski]

    x