Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Szacowany czas do końca: -
Wacław Potocki, 
Nie mijaj murowanego komina

Spis treści

    1. Głód: 1
    2. Gospodarz: 1
    3. Gość: 1
    4. Jedzenie: 1
    5. Skąpiec: 1

    Wacław PotockiNie mijaj murowanego komina

    1
    Jedzie nas trzech z sejmiku imo[1] dwór szlachecki;
    Sam[2] stał na grobli, baba w stawie płócze[3] niecki;
    GospodarzProsi na wstęp. Wstąpimy, bo południe blizko[4];
    Każe wskok do obiadu zakładać ognisko,
    5
    A tym czasem do izby prowadzi nas siedzieć,
    Chcąc się czego o przeszłym sejmiku dowiedzieć.
    Głód, GośćPrawimy, ale się nam na żołądku zwija,
    Gdzie nie tylko południe, lecz śródwieczerz mija;
    Już byśmy po pieczeni w karczmie przy ogórku
    10
    Jechali, nie czekając jego podwieczorku;
    Dawno by konie obrok zjadły. Ów się boży[5],
    Że owsa nie namłócił. Wolałbym najdrożej
    Kupić w karczmie, niżeli siedzieć, jak na szydłach,
    Dla kapłona tłustego i gęsi w powidłach,
    15
    Choć by i kuropatwa i cukrowe wety[6].
    Jakoż patrząc na obrus i świeże serwety,
    Przejźrałby[7] się w talerzu, bo dopiero z szkuty[8].
    Trzy godziny to leży na stole dla buty[9],
    Wielka aparencyja[10] przyszłego obiadu.
    20
    Nie byłoby inaczej, pomyślę, do ładu.
    Aż też niesie parobek barszcz w kowanym pasie,
    Panna petercymentu[11] flaszkę. Pojźrym[12] na sie.
    Żołądków rano wódką zagrzawszy z hanyżem,
    Ostrzyliśmy apetyt na kapłona z ryżem.
    25
    Jedzenie, Skąpiec«Radem[13] wam, Bracia, ale jako szkolne pensa
    Uczą nas, będzie, prawi, sine arte mensa[14].
    Blomuz[15], potaź i frykacz francuskie to brednie;
    Proszę na ten barszcz polski, póki nie ostydnie[16]».
    A w barszczu trzy zapartki[17] koło kury suchej.
    30
    Znać w niem tydzień kucharka płókała pieluchy.
    Kwokę, pomyślę sobie, a z nią wraz i jajca
    Niewylęgnione, dla nas kazał warzyć zdrajca.
    Potym kaszę jaglaną tenże kuchmistrz niesie,
    Tak twardą, że pies skoczy, a nie załomie się.
    35
    Toż syra[18], bo z kapustą nie każe się kwapić,
    Żeby petercymentu było po czym napić[19].
    Więc nie jadszy, nie piwszy, że już ku wieczoru,
    Porwiemy się do karczmy niedaleko dworu,
    Napatrzywszy obrusów i Gdańskiej[20] się cyny.
    40
    Co masz w wozie, kucharzu, daj; miasto[21] zwierzyny
    Na pieczeni przy kaszej pozbędziem oskomin[22]!
    Niech mija, komu w drogę, murowany komin.

    Przypisy

    [1]

    imo — mimo [tj. obok; red. WL]. [przypis redakcyjny]

    [2]

    sam — w domyśle: sam gospodarz, właściciel dworu. [przypis edytorski]

    [3]

    płókać (daw.) — dziś popr.: płukać. [przypis edytorski]

    [4]

    blizko (daw.) — dziś popr.: blisko. [przypis edytorski]

    [5]

    bożyć się — przysięgać. [przypis redakcyjny]

    [6]

    cukrowe wety (starop.) — słodki deser. [przypis edytorski]

    [7]

    przejźrałby się (daw. reg.) — przejrzałby się; Przejźrałby się w talerzu, bo dopiero z szkuty — talerz (srebrny lub cynowy) tak nowy, że aż błyszczy, można się w nim przejrzeć; dopiero co przywieziony na szkucie z Gdańska. [przypis edytorski]

    [8]

    dopiero z szkuty — szkutą (łodzią) z Gdańska przywieziony. [przypis redakcyjny]

    [9]

    dla buty — z próżności, dla prestiżu. [przypis edytorski]

    [10]

    aparencja (z łac.) — okazałość. [przypis redakcyjny]

    [11]

    petercyment — wino hiszpańskie. [przypis redakcyjny]

    [12]

    pojźrym na sie (daw. reg.) — spojrzymy na siebie (nawzajem). [przypis edytorski]

    [13]

    radem wam (daw.) — rad wam jestem, cieszę się z waszej wizyty. [przypis edytorski]

    [14]

    sine arte mensa (łac.) — stół (obiad) bez kunsztu, prosty. [przypis redakcyjny]

    [15]

    Blomuz, potaź i frykacz (fr. blanc-manger, potage, fricassê) — francuskie potrawy. [przypis redakcyjny]

    [16]

    ostydnąć — dziś popr.: ostygnąć. [przypis edytorski]

    [17]

    zapartek — zepsute jajko; jajko z martwym kurczakiem w środku. [przypis edytorski]

    [18]

    syr (daw. reg.) — ser. [przypis edytorski]

    [19]

    napić — dziś popr.: napić się. [przypis edytorski]

    [20]

    Gdański — dziś popr. pisownia małą literą: gdański. [przypis edytorski]

    [21]

    miasto — tu: zamiast; miasto zwierzyny na pieczeni przy kaszej pozbędziem oskomin — zaspokoimy apetyt prostą pieczenią z kaszą (w karczmie) zamiast wyszukaną zwierzyną (w gościnie u szlachcica). [przypis edytorski]

    [22]

    oskominy a. oskoma (daw.) — apetyt. [przypis edytorski]

    x