Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Szacowany czas do końca: -
Autor nieznany , Północ już była...

Spis treści

    1. Dar: 1
    2. Ogień: 1 2
    3. Omen: 1

    Północ już była…

    1
    Ogień, OmenPółnoc już była, gdy się zjawiła
    Nad bliską doliną jasna łuna;
    Którą zoczywszy[1] i zobaczywszy,
    Krzyknął mocno Wojtek na Szymona:
    5
    Szymonie kochany, znak to niewidziany,
    Że całe niebo czerwone.
    Na braci zawołaj, niechaj wstawają;
    Kuba i Mikołaj niech wypędzają
    Barany i capy, owce, kozły, skopy[2]
    10
    Zamknione[3].
    Na te wołania z smacznego spania
    Porwał się Stach z Grześkiem i spadł z broga[4];
    Maciek truchleje[5], od strachu mdleje,
    Woła: uciekajcie, ach dla Boga!
    15
    Grześko nogę złamał, Stach na nogę chromał[6],
    Bo ją w kolanie wywinął[7].
    Oj oj oj, dla Boga! Pawełek woła:
    OgieńUciekajcie prędko, gore[8] stodoła;
    Pogorzały szopy i pszeniczne snopy,
    20
    Jam zginął.
    Leżąc w stodole, patrząc na pole,
    Ujrzał Bartos stary anioły,
    Którzy[9] wdzięcznymi głosami swymi,
    Okrzyknęli ziemskie padoły[10]:
    25
    Na niebie niech chwała Bogu będzie trwała,
    A ludziom pokój na ziemi.
    Pasterze wstawajcie, witajcie Pana;
    Pokłon Mu oddajcie, wziąwszy barana;
    Skoczno[11] Mu zagrajcie, głosy[12] zaśpiewajcie
    30
    Zgodnymi.
    Więc ich tamuje[13] i perswaduje[14]
    Bartos jako stary w te słowa:
    Czego[15] krzyczycie, gwałty czynicie?
    Nie gore, lecz to rzecz nowa:
    35
    Bóg się na świat rodzi, witać się Go godzi[16],
    Pójdźmyż do Niego z darami.
    Weź Kuba jędyka[17], ty Wojtku cielę;
    Ja Mu poduszeczkę z puchu uścielę;
    Grześko zagra w dudki[18], by skakał malutki
    40
    Wraz z nami.
    Biegną więc w skoki[19], nabrawszy w troki[20]
    Jabłek, obwarzanków i gruszek:
    Miodu praśnego[21], masła młodego,
    Mleka i śmietany dzbanuszek:
    45
    Kurcząt młodych czworo,
    kur starych ośmioro,
    Przy tym jaj świeżych dwie kopy[22].
    Dwie kozy dla mleka i jagniąteczko,
    Jędyka, kapłona [23]i cieląteczko;
    50
    Idąc wygrywają, szczęśliwie stawają
    U szopy.
    DarStojąc pod ścianą, powyjmowano,
    Co z sobą przynieśli dla Pana:
    Dał Wojtek cielę, Stach jaj kobielę[24],
    55
    Mikołaj i Szymon barana;
    Grześko obwarzanki, Kuba dzban śmietanki,
    Przytem jaj świeżych dwie kopy.
    Klęknąwszy, z darami serca oddali;
    Stanąwszy parami, na dudkach grali;
    60
    Potem się skłonili, do domu wrócili
    Wesoło.

    Przypisy

    [1]

    zoczyć (daw.) — zauważyć. [przypis edytorski]

    [2]

    skop — wykastrowany baran. [przypis edytorski]

    [3]

    zamkniony – dziś popr.: zamknięty. [przypis edytorski]

    [4]

    bróg — daszek chroniący siano. [przypis edytorski]

    [5]

    truchleć — drętwieć ze strachu. [przypis edytorski]

    [6]

    chromać (daw.) — kuleć. [przypis edytorski]

    [7]

    wywinąć — tu: zwichnąć, skręcić. [przypis edytorski]

    [8]

    gorzeć (daw.) — palić się, płonąć. [przypis edytorski]

    [9]

    którzy — z użycia tego zaimka wynika, iż w kolędzie anioły są rodzaju męskiego. [przypis edytorski]

    [10]

    padół (daw.) — nisko położony teren, przen. cała ziemia. [przypis edytorski]

    [11]

    skoczno — dziś popr.: skocznie. [przypis edytorski]

    [12]

    głosy — dziś popr. forma N. lm: głosami. [przypis edytorski]

    [13]

    tamować — powstrzymywać. [przypis edytorski]

    [14]

    perswadować — tłumaczyć. [przypis edytorski]

    [15]

    czego — dziś popr.: czemu. [przypis edytorski]

    [16]

    godzi się (daw.) — wypada, należy. [przypis edytorski]

    [17]

    jędyk (gw.) — indyk. [przypis edytorski]

    [18]

    dudki a. dudy — instrument ludowy składający się z piszczałek, do których powietrze tłoczono za pomocą skórzanego miecha. [przypis edytorski]

    [19]

    w skoki (daw.) — częściej „w skok”: szybko. [przypis edytorski]

    [20]

    troki — rzemienie służące do przywiązywania części ubrania. [przypis edytorski]

    [21]

    praśny (reg.) a. przaśny— surowy, niezakwaszony (wynika stąd, że nie chodziło o miód pitny, lecz o naturalny). [przypis edytorski]

    [22]

    kopa — 60 sztuk. [przypis edytorski]

    [23]

    kapłon — wykastrowany kogut. [przypis edytorski]

    [24]

    kobiela — kobiałka, koszyk. [przypis edytorski]

    x