Potrzebujemy Twojej pomocy!

Na stałe wspiera nas 477 czytelników i czytelniczek.

Niestety, minimalną stabilność działania uzyskamy dopiero przy 500 regularnych darczyńców. Dorzucisz się?

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Szacowany czas do końca: -
Jan Kasprowicz, Nad przepaściami, II (Z motywów wedyckich)
III (Waruno!...) → ← I (Miriamowi)

Spis treści

    1. Bóg: 1
    2. Ciemność: 1
    3. Duch: 1 2 3
    4. Mądrość: 1
    5. Miłość: 1 2
    6. Raj: 1
    7. Rzeka: 1 2
    8. Słońce: 1
    9. Stworzenie: 1 2
    10. Woda: 1 2

    Jan KasprowiczNad przepaściamiII[1][2]

    1
    Bóg, Mądrość, StworzenieNie było bytu, ani też niebytu…
    Nie było głębi powietrznego morza,
    Która wypełnia od szczytu do szczytu
    Bezmiar przestworza…
    5
    Cóż się ruszało i pod czyją pieczą,
    Zanim nadany kres był wszystkim rzeczom,
    Zanim przepaści stały się widzialne,
    Zanim turnice wystrzeliły skalne —
    Nieb sięgające opoki —,
    10
    Nim ląd się oddzielił od wody?
    DuchO wiecznie świeży i młody,
    Rzeka, WodaWartki, jak rzeka,
    A jak ocean, głęboki
    Duchu człowieka,
    15
    Ty, od początku do końca
    Mknący ku treści,
    W której się koniec i początek mieści:
    Gdzież miało swoje ukrycie
    To, co się kryje, ponure i senne?
    20
    W promieniach słońca,
    W wiecznym kochanku, zakochane życie,
    Gdzież miało blaski promienne?
    Nim się początek urodził z początku,
    Zanim się stało
    25
    To, co się stało; zanim w przemian wątku
    Łączyła byty łączność, dzieliła rozdzielność,
    Ni śmierć nie władła, ani nieśmiertelność,
    Nad zmrokami nocy
    Dzień jeszcze nie miał rozświtowej mocy,
    30
    Ani też białość dnia w swą brała moc
    CiemnośćTa czarna noc:
    Ciemność jedynie
    W ciemności legła głębinie,
    Próżni ogromy
    35
    W próżni przybytek miały niewidomy.
    Nad wszystkim i nad niczym było tylko Jedno,
    Wszystkiego i niczego niedosięgłe sedno,
    Spokój i tętno.
    Bezruch i ruch.
    40
    DuchO duchu ludzki, wychowan w mądrości,
    Która z Jednego w twoje wnętrze spływa
    I niegasnąca, żywa,
    Dopóki pragniesz, w twoim wnętrzu gości
    I niegasnące, żywe ryje piętno
    45
    Na twoim bycie,
    Że zwiesz się: duch,
    Że zwiesz się: życie —
    O duchu ludzki, zwrócony obliczem
    Ku onej treści,
    50
    W której się koniec i początek mieści,
    Ty wiesz, że Jedno w wszechpotężnej mocy —
    Stało nad wszystkim i niczem,
    Nad próżnią próżni i nad nocą nocy…
    A może nie wiesz?!…
    55
    MiłośćA ponad bezmiary
    Pustki i ciemni, nad bezgranicami
    Uczuło Jedno w bezmiarze
    I w bezgranicach swojego istnienia
    Palącą miłość…
    60
    Byłoż istnieniem, czego duch człowieka
    Rzeka, WodaNie umie pojąć, acz pełen jest wiary,
    Czystej, przejasnej, jak Gangesu rzeka,
    Wielka i święta,
    Pełna jest świetlanych opali,
    65
    Kiedy jej wody spromienia
    Słońce południa? Opiłość
    Narkotycznego uczucia powali,
    O Jedno, wszystkich przed tobą —
    W pobożnym żarze,
    70
    Jako pokosy zbóż,
    Wszyscy już leżą:
    Tylko się zlituj nad nami,
    Niewiadomości zdejm pęta,
    Niech twoja moc niepojęta
    75
    Będzie pojętą dla dusz!…
    I oną dobą,
    Która się stała porą por, macierzą
    I dnia i nocy i pełni i nowiu
    I gwiazd i słońca i świtów i zórz,
    80
    Miłość, StworzenieW owym bezmiernym pustkowiu,
    Gdy Jednym miłość owładła,
    Na ciemnię jasność upadła:
    Nasienie nasion, wszechnasienie ducha,
    Zapładniający żar…
    85
    I ciemnia głucha
    Zmienia się w światłość i gwar…
    Tak przyszła siła,
    Co byt z niebytem spoiła,
    Z łącznością rozdzielność,
    90
    Ze śmiercią nieśmiertelność.
    DuchO duchu ludzki, urodzony z siły,
    Co nad krawędzią mogiły
    Śród cmentarnego pola
    Zmartwychwstające postawiła życie,
    95
    Ty wiesz, że jest przedział w wszechbycie —
    Tutaj: przyroda, tam: siła i wola,
    Tutaj: spoczynek, tam dotąd: dążenie —
    O duchu ludzki, nasienie
    Duchów, idących z zwróconym obliczem
    100
    Ku onej treści,
    W której się koniec i początek mieści,
    Ty wiesz, kto stanął nad wszystkim i niczem,
    Ty wiesz, skąd wyszło stworzenie…
    A może nie wiesz?!..
    105
    Raj, SłońceOn jeden,
    Co ma w niebiosach swój Eden,
    W słonecznej skąpany ulewie,
    On, w promienistym siedzący Edenie,
    On wie sam jeden, kto wóz świata wdrożył,
    110
    On wie, skąd wszystko wzięło się stworzenie —
    Bądź On je stworzył, bądź On go nie stworzył…
    On wie sam jeden. — A może On nie wie?!…

    Przypisy

    [1]

    Z motywów wedyckich. [przypis autorski]

    [2]

    motyw wedycki (właśc. wedyjski) — motywy odnoszące się do najstarszych pism indyjskich, Wed, w których zawarte są wierzenia, traktaty filozoficzne i teologiczne, opisy obyczajów i obrzędów. [przypis edytorski]

    x