Wesprzyj Wolne Lektury 1,5% podatku — to nic nie kosztuje! Wpisz KRS 00000 70056 i nazwę fundacji Wolne Lektury do deklaracji podatkowej. Masz czas tylko do końca kwietnia :)

Przekaż 1,5%

Przekaż 1,5% podatku na Wolne Lektury KRS 00000 70056
Ufunduj darmowe książki dla tysięcy dzieciaków.
WIĘCEJ

Szacowany czas do końca: -
Jan Lemański, Lis i gęś

Spis treści

    1. Fałsz: 1
    2. Głód: 1
    3. Łzy: 1
    4. Pochlebstwo: 1
    5. Podstęp: 1
    6. Śmierć: 1

    Jan LemańskiLis i gęś

    1
    Słomka położona
    Między dwa bierwiona[1]
    Uleży, gdy są wilgłe[2], lecz pono
    Kruchy jej byt, gdy bierwiona płoną.
    5
    Komu nazbyt mistycznym zda się to twierdzenie,
    Temu nadmienię
    Że słomka — przyjaźń, a bierwiona —
    On — Ona.
    Gęś, młoda entuzjastka,
    10
    Nieco dzika,
    Świeżo z gniazdka
    W świat wprowadzona;
    Lis, przechera[3] poniekąd i kawał szkodnika:
    A przecie, co powiecie, moje panie? —
    15
    Najtkliwsze z sobą zawarli przymierze.
    O życiu gęgała gęś idealnym,
    O wadach swych dziedzicznych
    Lis jej szczekał szczerze,
    Płakał na łonie jej nieprzemakalnym:
    20
    Słowem, lisi skowyt i gęsie gęganie
    Były wzorem harmonii.
    Nawet kury z uznaniem gdakały o lisie.
    Lecz ach! cóż jest trwałego?…
    W południe, na błoni,
    25
    Zwanej «Gęsie Błotko»,
    Bawili się
    Lis przy gęsi, gęś przy lisie
    Rozmową przyjacielską.
    Fałsz, PochlebstwoLis mówił: — «O jakże jest słodko,
    30
    Znaleźć serce siostrzane! Od chwili, gdy atłas
    Twego puchu mnie olśnił, nie nęci mnie brat — las,
    Łowy mi zbrzydły, i wiesz co?
    Od dziś żyję rzodkwią» —
    — «Ach tak, życie jest piękne,
    35
    Tyś dobry, ja wiem…»
    — «Nie, nie!… O, tkwią
    We mnie zarodki złego, ale niechaj pęknę,
    Jeżeli nie będę z czasem gęsiom równy». —
    — «Ja ci wierzę… Jakiś ty wymowny,
    40
    Jaki inny,
    Niż obraz twój, kreślony mi w dobie dziecinnej,
    Gdym, rzuciwszy jaje,
    Rozpoznawać zaczęła gęsińca zwyczaje».
    — «Hm, tak…
    45
    Jednak wyznać trzeba,
    Że gleba
    Tu niezbyt sucha. Źle wpływa wilgoć na zdrowie.
    Tam przejdźmy…»
    — «Ach, chętnie! Papa gąsior miał przysłowie:
    50
    Z druhem
    Dobrze i na lądzie suchym».
    I przeszli.
    Lis był na czczo.
    Półuchem
    55
    Słuchał gęsi, patrząc na jej tułów
    Okrągły; nozdrza rozdął, bo czuł ów
    Zapach, jakim gęś tchnie podniecona.
    PodstępRzekł w końcu, jak Ofelii ów Hamlet w Szekspirze[4]:
    «Pozwól mi na swym łonie spocząć, luba siostro».
    60
    Jakoż położył swą mordkę ostrą
    Na gęsi pierze.
    Ta, wzruszona,
    Przyskrzydla go do łona,
    I aby ufność swą okazać snadnie,
    65
    Z pieszczotą mu swą szyjkę między zęby kładnie.
    Lis drgnął, spłonąwszy jak mina prochowa,
    Ściął[5] zęby, i gęsia głowa
    Odpadła od gardzieli…
    ŚmierćStruga krwi, jak alkiermes[6], wykwitła na błoni
    70
    I drżała gęś bezgłowa w przedśmiertnej agonii.
    Pasące się w oddali przyjaciółki ściętej
    Rozpierzchły się, wydając gęgliwe lamenty.
    Krople krwi jak korale kapią z brody lisa,
    Co widząc, źdźbło kostrzewy[7] trwożnie się kołysa,
    75
    I niezabudki kwiat niewinnookiej
    Zgroza trzęsie,
    Gdy lis chrupie przyjacielskie zwłoki
    Gęsie.
    Łzy— «Stało się» — lis pomyślał.
    80
    Za czym z mokrą rzęsą
    Pojrzał w niebo i zawył:
    Głód— «O przyrodo, matko!
    Czemu każesz jeść mięso,
    Gdyśmy duchem głodni?
    85
    Czemu nas szlakiem cnoty
    Prowadzisz do zbrodni?
    Ha! krwawą zagadką
    Byt nasz!
    Oto w lat rozkwicie
    90
    Była gęś… Dziś co z niej?
    Dziób, skrzydła, piór parę z ogona…
    Reszta — zjedzona!
    O, życie, życie!…»

    Przypisy

    [1]

    bierwiono — duży kawał drewna przeznaczony na opał; polano, szczapa. [przypis edytorski]

    [2]

    wilgłe (daw.) — wilgotne. [przypis edytorski]

    [3]

    przechera — sprytny, przebiegły. [przypis edytorski]

    [4]

    Hamlet — dramat Williama Szekspira. [przypis edytorski]

    [5]

    ściąć (daw.) — zacisnąć, ścisnąć. [przypis edytorski]

    [6]

    alkiermes — barwik czerwony, wydobywany z owada zwanego czerwcem. [przypis redakcyjny]

    [7]

    kostrzewa — rodzaj trawy. [przypis redakcyjny]

    x